Συμβουλές οσίου Νεκταρίου, τελευταίου στάρετς της Όπτινα.

 

Όσιος Νεκτάριος της όπτινα, 1853-1928.

Αγάπη.

 

α'. Ό στάρετς Νεκτάριος θεωρούσε την αγάπη προς αλλήλους ως το σημαντικότερο άπ' όλα για την πνευματική ζωή:
 

Προπάντων πρέπει να αγαπάτε τον συνάνθρωπο σας, έλεγε, αλλά με ειλικρινή αγάπη καί χωρίς υπολογισμούς καί συμφέροντα. Ή αγάπη είναι κάτι πολύ ιερό, μα οί άνθρωποι την έχουν διαστρεβλώσει. Ή αληθινή αγάπη πρέπει να είναι σαν αύτη πού είχε ό Χριστός, όταν έπασχε για μας.
 

β'. Ό μεγάλος εχθρός της αγάπης είναι ή κατάκριση. «Μόλις σου έρθει λογισμός να κρίνεις κάποιον, να στραφείς αμέσως προς τον Κύριο με νίψη· "Ναι, Κύριε, Βασιλεύ, δώρησαί μοι του οράν τα εμά πταίσματα καί μη κατακρίνειν τον αδελφόν μου"».
 

γ'. Όταν κάποια γυναίκα τον ρώτησε πώς θα μπορέσει ν' αγαπήσει τον Χριστό, ό Γέροντας απάντησε: Πάρε ένα μάθημα από τον ίδιο τον Χριστό· αγαπάτε αλλήλους, καθώς ήγάπησα υμάς, μας είπε εκείνος. Πρώτ' άπ' όλα πρέπει να προσπαθήσεις ν' αγαπήσεις τον πλησίον σου, κι από τον πλησίον ή αγάπη σου θα μεταβεί προς τον Χριστό. Άλλα πρέπει ν' αγαπήσεις τον πλησίον σου ειλικρινά, χωρίς να περιμένεις ανταπόδοση· μόνο έτσι μπορείς να πετύχεις την αγάπη προς τον Χριστό.
 

δ'. Ό στάρετς Νεκτάριος θεωρούσε την ελεημοσύνη ως μια από τις εκδηλώσεις της αγάπης προς τον πλησίον μας. Δίδασκε όμως ότι θα πρέπει να γίνεται κατά την κρίση του καθενός. Ό υποτακτικός του αφηγείται πώς ό ίδιος ό Στάρετς πάντοτε ήθελε να γνωρίζει τις ανάγκες ενός ατόμου, πριν του δώσει χρήματα: «Δεν του άρεσε να προσφέρει ανεξέλεγκτα, μα, όταν πρόσφερε, ήταν γενναιόδωρος. Μπορούσε να δώσει χρήματα για ένα ζευγάρι παπούτσια, άλλ' ακόμη καί για μιαν αγελάδα ή ένα άλογο».
 

Μια από τις πνευματικές θυγατέρες του Γέροντα χρειαζόταν χρήματα καί του ζήτησε. Ό Γέροντας έβγαλε ένα τσαλακωμένο πουγκί καί είπε με χαμόγελο: - Ορίστε, μετρά αυτά τα κουρέλια.
 

ε'. Μας λήστεψαν! είπε κάποτε ή Αλεξάνδρα Κοντσέβιτς στον στάρετς Νεκτάριο. Μπήκαν από το παράθυρο καί πήραν όλα τα χειμωνιάτικα ρούχα καί αλλά πράγματα μας.
 

Κι εκείνος την δίδαξε: Όταν μας ληστεύουν, δεν πρέπει να λυπόμαστε, αλλά να θεωρούμε πώς κάναμε ελεημοσύνη καί πώς ό Κύριος θα μας τα επιστρέψει δεκαπλάσια.
 

στ'. Ό στάρετς Νεκτάριος υπενθύμιζε σε όλους: Κάντε το καλό στον πλησίον σας. Δώστε του κάτι υλικό καί όταν αυτό γίνει με αγάπη καί προθυμία, θα μετατραπεί σε πνευματικό. Όταν όμως κάνεις το καλό, μην υπερηφανεύεσαι, αλλά να ευχαριστείς τον Θεό· Με την δική σου ευλογία, Κύριε, το κατόρθωσα αυτό. Θυμηθείτε τον θειο του λόγο: χωρίς εμού ού δύνασθε ποιείν ουδέν.
 

ζ'. Όποιος ερχόταν στον στάρετς Νεκτάριο ένιωθε την δύναμη της αγάπης του, για την οποία ό ίδιος κάποτε είπε:
 

- Παιδί μου! Εμείς αγαπάμε με αγάπη πού ποτέ δεν αλλάζει. Ή δική σας αγάπη είναι ή αγάπη μιας ημέρας - ή δική μας είναι ή ίδια σήμερα, αλλά καί για χίλια χρόνια.

Αγάπη προς τον Θεό.
 

Φιλόθεη δούλη του Θεού Όλγα Μιχαήλοβνα!
 

Μου γράφετε πώς θέλετε να μάθετε για την αγάπη προς τον Θεό. Θέτω λοιπόν υπόψη σας την διδασκαλία των αγίων πατέρων περί του θέματος αυτού:
 

Θέλεις να μάθεις την αγάπη προς τον Θεό; Απομακρύνσου από κάθε πράξη, λέξη, σκέψη καί αίσθηση απαγορευμένη από τα Ευαγγέλια. Με την έχθρα σου προς την αμαρτία, πού είναι τόσο μισητή στον πανάγιο Θεό, δείξε καί απόδειξε την αγάπη σου προς Αυτόν. Τίς αμαρτίες στις όποιες έτυχε να πέσεις λόγω αδυναμίας να τίς θεραπεύεις αμέσως δια της μετανοίας. Άλλα είναι προτιμότερο με την άγρυπνη προσοχή στον εαυτό σου να μην επιτρέπεις στις αμαρτίες να εισχωρούν στην καρδιά σου.
 

Θέλεις να μάθεις την αγάπη προς τον Θεό; Να μελετάς φιλόπονα τίς εντολές του Κυρίου στα Ευαγγέλια καί να προσπαθείς να τίς εκπληρώνεις σε κάθε σου ενέργεια. Προσπάθησε να μεταποιείς τίς αρετές του Ευαγγελίου Σε δικό σου απόκτημα. Είναι φυσικό ό καθένας να εκπληρώνει το θέλημα εκείνου πού αγαπά.
 

Σάς εύχομαι το έλεος του Θεού καί κάθε ευτυχία, καί επικαλούμαι για σας την ειρήνη καί την ευλογία του Θεού.
 

Ό αμαρτωλός ιερομόναχος Νεκτάριος 15 Δεκεμβρίου 1921

Οι θλίψεις καί το έλεος του Θεού.
 

Αξιότιμη εν Κυρίω Σοφία Άλεξάντροβνα!
 

Γνωρίζω τίς θλίψεις σας. Άλλα ή θλίψη στέλνεται πάντα, επειδή δια της προσευχής ό άνθρωπος ελκύει το έλεος του Θεού, το όποιο υπερβαίνει πολλαπλασίως την θλίψη. Πι¬στεύω πώς ή ταλαιπωρία του συζύγου σας θα λήξει. Να προσεύχεσθε στην αγία Αναστασία καί στον απόστολο Πέτρο.
 

Πείτε στην κόρη σας ότι ή υγεία της ψυχής καί του σώματος της εξαρτάται από την συχνή καί αξία μετάληψη των αγίων Μυστηρίων του Χριστού. Είναι καιρός ν' αξιοποιήσει την ζωή της προσφέροντας την σαν δώρο για την δόξα του Θεού. Ή αληθινή μακαριότητα υπάρχει μόνο στην κοινωνία με τον Κύριο, πού κατορθώνεται με την μελέτη καί υπακοή στον θειο του λόγο. Μόνο ή πίστη καί ή δικαιοσύνη (αρετή) ή συνεχής προσπάθεια γι' αυτές - καί τίς δύο, όχι μόνο την μία - καθώς επίσης ή υποταγή καί ή ευχαριστία προς τον Θεό για ό,τιδήποτε μας στέλνει, μας απαλλάσσουν από κάθε αρρώστια, θλίψη καί κακουχία καί στην θέση τους μας προσφέρουν ειρήνη καί χαρά εν Άγίω Πνεύματι. Αυτά τα εύχομαι για σας με το έλεος του Κυρίου μας Ιησού Χριστού.
 

Ό αμαρτωλός ιερομόναχος Νεκτάριος 7 Σεπτεμβρίου 1922.
 

Μακάριοι έστε, όταν ονειδίσωσιν υμάς.
 

Θεοφιλέστατη Σοφία Άλεξάντροβνα
 

Ή ειρήνη καί ή ευλογία του Θεού να είναι με σας καί με τον σύζυγο σας (δεν μου γράψατε το όνομά του) καί με την κόρη σας Ειρήνη.
 

Μακάριοι έστε, όταν ονειδίσωσιν υμάς καί διώξωσιν καί ειπωσιν πάν πονηρόν ρήμα καθ' υμών ψευδόμενοι ένεκεν εμού. Χαίρετε καί άγαλλιάσθε, ότι ό μισθός υμών πολύς εν τοις ούρανοίς (Είστε μακάριοι, όταν σας χλευάσουν καί σας καταδιώξουν καί σας κακολογήσουν με ψεύτικες κατηγορίες για χάρη μου. Να χαίρεσθε καί ν' αγάλλεσθε, γιατί ό μισθός σας θα είναι μεγάλος στους ουρανούς).
 

Εύχομαι αυτός ό λόγος του Θεού να είναι παρηγοριά καί βέβαιη ελπίδα σας. Οτιδήποτε επιτρέψει εκείνος, δεχθείτε το με εμπιστοσύνη, διότι το θέλημα του είναι αγαθό καί τέλειο. Οί άγιοι Μάρτυρες υπέμειναν τα βασανιστήρια με ελπίδα καί ό Κύριος δεν τους ντρόπιασε, αλλά τους δόξασε καί δοξάστηκε μέσω αυτών. Τα ίδια λόγια του Σωτήρος προορίζονται για σας, αν ακολουθήσετε τα βήματα τους. Κι αυτό πού είναι το πιο πολύτιμο άπ' όλα είναι ή άφραστη χαρά της αιώνιας σωτηρίας, πού θα λάβετε μέσω της χάριτος του μεγάλου Θεού μας καί Λυτρωτού, Ιησού Χριστού.
 

Όσοι εβαπτίσθημεν εις Χριστόν Ιησούν, εις τον θάνατον αυτόν εβαπτίσθημεν, λέει ό άγιος απόστολος Παύλος. Πράγματι δεν πρέπει να έχετε επαφή με κόκκινους Ιερείς.
 

Ό αμαρτωλός ιερομόναχος Νεκτάριος 23 Ίανουρίου 1923.
 

Δεν σου ζητείται να σώσεις τους άλλους.

 

Φιλόθεη Όλγα Μιχαήλοβνα
 

Ή ειρήνη καί ή ευλογία του Θεού να είναι μαζί σας. Για να μην χάσετε την ευλογία του Θεού, προσπαθήστε ν' αποκτήσετε την μνήμη του Θεού. Πρέπει να υπακούετε στον λόγο του καί στις εντολές του, καθώς λέει ό ίδιος: ό έχων τάς έντολάς μου καί τηρών αυτός, εκείνος εστίν ό αγαπών με. Μ' αυτόν τον τρόπο γινόμαστε αληθινοί δούλοι του Θεού καί τον υπηρετούμε μ' όλη την καρδιά μας.
 

Ρωτάτε πώς πρέπει ν' απαντάτε στους απίστους. Ν' απαντάτε με διάκριση. Πάντως, το ν' αφυπνίσετε τους ανθρώπους καί να τους οδηγήσετε στον Θεό, αυτό δεν είναι δική σας δουλειά- ό Λόγος του Θεού κηρύχθηκε καί κηρύσσεται σε όλους. Κατά την επικοινωνία σας με απίστους συναδέλφους, να συμπεριφέρεστε όπως στους πιστούς. Μην εμπλακείτε όμως σε θρησκευτικές λογομαχίες μ' αυτούς· είναι μάταιο.
 

Σώστε τον εαυτό σας κι εύχομαι ή ουράνια Βασίλισσα να σας βοηθήσει!
 

Ό αμαρτωλός ιερομόναχος Νεκτάριος 4 Φεβρουαρίου 1923.
 

Το μονοπάτι της ταπεινώσεως.
 

Εντιμότατη Όλγα Μιχαήλοβνα!
 

Εύχομαι το έλεος του Θεού να είναι μαζί σας! Έλαβα το γράμμα σας. Ρωτάτε ποιο μονοπάτι θα σας οδηγήσει προς τον Θεό. Ακολουθήστε το μονοπάτι της ταπεινώσεως, υπομένον¬τας ταπεινά τίς δύσκολες καταστάσεις της ζωής, δεχόμενη ταπεινά τίς αρρώστιες πού στέλνονται από τον Κύριο, ελπίζοντας ταπεινά ότι δεν θα σας εγκαταλείψει ό γρήγορος βοηθός, δηλαδή ό γεμάτος αγάπη ουράνιος Πατέρας μας· αρκεί εσείς ταπεινά να προσεύχεσθε για θεία βοήθεια, απαλλαγή από την δειλία καί τα αισθήματα απελπισίας με τα όποια ό εχθρός της σωτηρίας μας προσπαθεί να μας ρίξει σε απόγνωση, πού είναι ολέθρια για τον άνθρωπο καί τον στερεί από την θεία Χάρη καί από το έλεος του Θεού.
 

Το νόημα της χριστιανικής ζωής, κατά τα λόγια του αποστόλου Παύλου, είναι: δοξάσατε δη τον Θεόν εν τω σώματι υμών καί εν τω πνεύματί υμών, άτινα εστί του Θεού (δοξάστε λοιπόν τον Θεό με το σώμα σας καί με το πνεύμα σας, τα οποία είναι του Θεού). Τυπώνοντας λοιπόν αυτά τα άγια λόγια στις ψυχές καί τίς καρδιές μας, πρέπει να προσέχουμε, ώστε οι εσωτερικές διαθέσεις καί πράξεις μας να υπηρετούν την δόξα του Θεού καί την ηθική εξύψωση των άλλων ανθρώπων.
 

Όταν προσεύχεσθε προς τους αγίους, παρακαλέστε τους να πρεσβεύουν ενώπιον του Θεού, ώστε ν' ανακουφίζεται ή σωματική σας αδυναμία- να στρέφεστε κυρίως προς τους αγίους πού ή καρδιά σας ευλαβείται περισσότερο.
 

Εύχομαι ό Κύριος να σας προστατεύει! Επικαλούμαι για σας την ειρήνη καί την ευλογία του.
 

Ό αμαρτωλός ιερομόναχος Νεκτάριος 5 Μαρτίου 1925
 

Συζυγική ζωή.
 

Αληθώς Χριστός Ανέστη, εντιμότατη Μαρία Μιχαήλοβνα.
 

Το έλεος του Θεού να είναι μαζί σας!
 

Έλαβα όλα σας τα γράμματα καί τα χρήματα, για τα όποια σας ευχαριστώ θερμώς. Σας ευχαριστώ επίσης πού μου στείλατε τίς ευχές σας για την λαμπρή εορτή της Αναστάσεως του Χριστού καί σας αντιχαιρετώ για την αγία Πεντηκοστή, ευχόμενος να είστε καλά σωματικώς καί ψυχικώς.
 

Μου είναι ευχάριστο να πληροφορούμαι πώς έχετε καλή υγεία καί ευτυχία καί συνεχίζετε να ζείτε αρκετά καλά με τον σύζυγο σας. Εύχομαι ό Κύριος να σας ενισχύει, ώστε τίποτε να μην διαταράξει την ειρηνική ζωή μεταξύ σας. Να προσεύχεσθε γι' αυτό κάθε μέρα. Καταπολεμήστε τίς υποψίες κατά του συζύγου σας. Τέτοιοι λογισμοί, πού πολλές φορές είναι αβάσιμοι, το μόνο πού κάνουν είναι να καταστρέφουν την ειρήνη της ψυχής καί να αναστατώνουν τον νου. Να πολεμήσετε επίσης κι όλες τίς άλλες αδυναμίες πού αναφέρετε στο γράμμα σας. Ή προσευχή μας έχει χαριστεί από τον Θεό, για να μας βοηθήσει σ' αυτή την μάχη. Όλα τα προβλήματα να τα λύνετε με προσευχή. Όσον άφορα το πώς να μάθετε να προσεύχεσθε, διαβάστε σχετικά στα έργα του επισκόπου Ιγνατίου Μπριαντσιανίνωφ. Εκεί όλα εξηγούνται απλά καί σωστά. Θα βρείτε λοιπόν τι είδους προσευχή χρειάζεται στην κατάσταση σας καί στην ψυχική σας διάθεση.
 

Σ' ένα από τα γράμματα σας, μεταξύ άλλων, ρωτάτε τι πρέπει να κάνετε, όταν ό σύζυγος σας απαιτεί συζυγικές σχέσεις σε μέρες πού δεν επιτρέπεται. Ή απαίτηση αυτή είναι παράβαση του καθιερωμένου κανόνος της Εκκλησίας. Εάν, μετά την υπενθύμιση στον σύζυγο σας γι' αυτόν τον κανόνα, επιμένει στην απαίτηση του, τότε, προτιμώντας το μικρότερο κακό, πρέπει να υποχωρήσετε για να αποφύγετε το μεγαλύτερο κακό, πού είναι να πάει ό σύζυγος σας με άλλες γυναίκες καί να πέσει σε μοιχεία. Εσείς βέβαια από την πλευρά σας πρέπει να το πείτε στον πνευματικό σας πατέρα κατά την εξομολόγηση, ότι δηλαδή, παρά την θέληση σας, χρειάσθηκε να παραβιάσετε τίς γιορτινές ή άλλες ημέρες στην συζυγική σας ζωή. Επικαλούμαι για σας την ευλογία του Θεού.
 

Ό αμαρτωλός ιερομόναχος Νεκτάριος 12 Μαΐου 1926.

 

Προσευχή.
 

Ό στάρετς Νεκτάριος αγαπούσε να μιλάει συχνά για την προσευχή. Έλεγε συνήθως:
 

α'. Σύμφωνα με τον Λόγο του Θεού, όλα τα ανομήματα καθαρίζονται δια της προσευχής.

β'. Ή ψυχή δεν μπορεί να συμφιλιωθεί με τα δεινά της παρούσης ζωής καί παρηγορείται μόνο με την προσευχή.

 

γ'. Χωρίς την προσευχή ή ψυχή είναι νεκρή για την θεία Χάρη.
 

δ'. Όταν είσαι λυπημένος, αποθαρρυμένος καί βρίσκεσαι μέσα σε μεγάλους πειρασμούς, να επαναλαμβάνεις μόνο αυτά τα λόγια: «Ω Κύριε, βοήθησε, ελέησε καί σώσε τον δούλο σου!».
 

ε'. Ότι κι αν κάνεις, ή κάθεσαι ή περπατάς ή εργάζεσαι, να λες πάντα με την καρδιά σου: «Κύριε ελεησόν»! Όταν πα¬ρουσιάζονται βάσανα καί δεν έχεις δύναμη να τα υποφέρεις, τότε να στρέφεσαι με όλη σου την καρδιά προς τον Κύριο, προς την Θεομήτορα, προς τον άγιο Νικόλαο, προς τον Άγιο του οποίου έχεις το όνομα καί θ' ανακουφισθείς από τα βάσανα.
 

στ'. Γράφει ή Αλεξάνδρα Κοντσέβιτς:
 

Συχνά διαβάζω το θεοτόκιο της έκτης ώρας· Ότι ουκ εχομεν παρρησίαν διά τα πολλά ημών αμαρτήματα"... Πιστεύω λοιπόν ότι στα πολλά μας αμαρτήματα οφείλονται οί λύπες μας. Ό Στάρετς με συμβούλευε να λέω κάθε φορά πού μου παρουσιάζονται πάσης φύσεως αποτυχίες καί θλίψεις· «Ω Κύριε, ξέρω ότι υπομένω αυτό πού μου αρμόζει καί πάσχω αυτό πού μου αξίζει. Άλλα Σύ, κατά το έλεος καί την ευσπλαχνία Σου, συγχώρεσε με καί ελέησε με». Καί αυτό να το επαναλαμβάνω μέχρι να αισθανθώ ειρήνη στην ψυχή μου.
 

ζ'. Υπάρχουν άνθρωποι οί οποίοι ποτέ δεν στρέφονται προς τον Θεό καί ποτέ δεν προσεύχονται. Καί ξαφνικά ή ψυχή τους αισθάνεται μελαγχολία, το πνεύμα τους ανησυχία καί ή καρδιά τους θλίψη. Τότε συνειδητοποιούν ότι σε μια τέτοια δυστυχία, κανείς άνθρωπος δεν μπορεί να τους βοηθήσει. Για αυτό στρέφονται προς τον Θεό καί μ' ένα βαθύ αναστεναγμό λένε: «Κύριε, ελέησε με!». Καί ό Κύριος τους ακούει, αν καί στην αρχή ό άνθρωπος μόλις πού αισθάνεται την θεία Χάρη. Αργότερα, την αισθάνεται όλο καί περισσότερο καί νιώθει ανακούφιση.
 

η'. Μιαν άλλη φορά δίδασκε: Οι δοκιμασίες του Ιώβ είναι νόμος για κάθε άνθρωπο. Όταν είναι πλούσιος, επιφανής κι επιτυχημένος, ό Θεός δεν συνομιλεί μαζί του. Όταν είναι πάνω σ' ένα σωρό κοπριά, εγκαταλελειμμένος άπ' όλους, τότε εμφανίζεται ό Θεός καί συνομιλεί μαζί του καί αυτός μόνο ακούει καί κράζει: «Κύριε, ελέησε με»!
 

θ'. Μια γυναίκα είπε στον στάρετς Νεκτάριο: «Μπάτιουσκα, οργίζομαι πολύ». Εκείνος απάντησε: «Μόλις αισθανθείς τον εαυτό σου εξοργισμένο, άρχισε να λες συνεχώς το "Κύριε, ελέησον". Ο,τιδήποτε κακό καί δυσάρεστο μπορεί να εξαλειφθεί με την προσευχή.
 

ι'. Όταν κάποτε ή Αλεξάνδρα Κοντσέβιτς τον ρώτησε πώς να προσεύχεται, ό Γέροντας έκανε αργά τον σταυρό του, έπειτα έσκυψε βαθιά, ώσπου άγγιξε το έδαφος με τα χέρια του καί είπε: «Έτσι να προσεύχεσθε, δηλαδή να συμμετέχει καί το σώμα στην προσευχή. Αυτό σημαίνει να προσεύχεσθε με προσκυνήματα από την μέση καί πάνω καί με προσκυνήματα όλου του σώματος έως την γη. Αν, συμμετέχουν ψυχή καί σώμα στην προσευχή, τότε ό Κύριος θα στείλει πλούσια την χάρη του, για να σας βοηθήσει καί θα κατοικήσει ό ίδιος μέσα στην καρδιά σας, ή οποία θα πλημμυρίσει από μεγάλη χαρά καί αγαλλίαση καί καμιά θλίψη δεν θα έχει την δύναμη να την διαταράξει».
 

ία'. Κάποτε πάλι συμβούλεψε: Να προσεύχεσθε απλά: «Ώ, Κύριε, δώσε μου την χάρη Σου!». Ένα σύννεφο από λύπες καί βάσανα μπορεί να έρθει εναντίον σας, αλλά εσείς μόνο να προσεύχεσθε, «Ω, Κύριε, δώσε μου την χάρη Σου!», καί ό Κύριος θ' απομακρύνει την θύελλα.
 

ιβ'. Μια φορά τον ρώτησαν πώς να προσεύχονται για όσους δεν ήταν γνωστό αν ζουν ή όχι: Δεν θα σφάλλετε, απάντησε, αν προσεύχεσθε γι' αυτούς σαν να είναι ζωντανοί, αφού ενώπιον του Θεού όλοι είναι ζωντανοί. Όλοι, εκτός από τους αιρετικούς καί τους αποστάτες. Αυτοί είναι οι πραγματικά νεκροί καί, αν θέλετε, μπορείτε να τους θυμάστε σαν κάτι νεκρό.
 

ιγ'. Για τον εξάψαλμο έλεγε: Ό εξάψαλμος δεν πρέπει να διαβάζεται σαν κάθισμα, αλλά σαν προσευχή. Το νόημα του εξάψαλμου είναι πολύ βαθύ, είναι ή προσευχή του Υιού στον Θεό Πατέρα.
 

ιδ'. Κάποτε ή Ν. Παυλόβιτς είπε στον Γέροντα ότι μερικές φορές αισθανόταν φόβο, συχνά χωρίς λόγο. Ό στάρετς Νεκτάριος της είπε: Απλώς σταύρωσε τα χέρια σου στο στήθος σου κι επανάλαβε τρεις φορές, «Θεοτόκε Παρθένε, χαίρε κεχαριτωμένη Μαρία....» καί θα περάσει. Κι έτσι γινόταν.
 

ιέ'. Κάποτε, ένας γέρος άμαξας πού ονομαζόταν Τιμόθεος, γονάτισε μπροστά στον Στάρετς με το πρόσωπο αλλοιω¬μένο από πίστη, μετάνοια κι ελπίδα.
 

- Μπάτιουσκα, είπε, δώσε μου πνευματική καθοδήγηση, ώστε ή δική σου φλόγα να θερμάνει την παγωμένη ψυχή μου, για να αναζωπυρωθεί καί να βαδίζει με θερμό ζήλο στον ουράνιο δρόμο.
 

Καί μετά άπ' αυτήν την χαριτωμένη κι ευλαβική παράκληση πρόσθεσε απλά:
 

- Μπάτιουσκα, δεν έχω δάκρυα.
 

Καί ό Γέροντας μ' ένα υπέροχο χαμόγελο έσκυψε προς αυτόν καί είπε:
 

- Δεν πειράζει, κλαίει ή ψυχή σου κι αυτά τα δάκρυα είναι πιο πολύτιμα από τα σωματικά.
 

ιστ'. Μιαν άλλη φορά ό Γέροντας είπε: Ή πολυλογία βλάπτει την προσευχή, καθώς βεβαιώνει ό λόγος του Θεού. Το σπουδαιότερο στην προσευχή είναι ή αγάπη καί ό ζήλος προς τον Θεό. Μετά πρόσθεσε πώς είναι καλύτερο να λέμε μια προσευχή την ημέρα αλλά με προσοχή καί την άλλη μέρα άλλη καί πάλι με συγκέντρωση καί προσοχή, παρά να λέμε πολλές συγχρόνως χωρίς προσοχή κι ευλάβεια. Αυτό δεν σημαίνει ότι ό Γέροντας περιόριζε τίς προσευχές ή τον καθημερινό κανόνα σε μια προσευχή μόνο. Αναφερόταν στις δυνατότητες των αρχαρίων, πού μπορούσαν να συγκεντρώνουν τον νου τους μόνο σε μια προσευχή κι έλεγαν τίς άλλες με διάσπαση του νου.
 

ιζ'. Έδινε αυστηρή εντολή στους μαθητάς του, να μην επιδίδονται συστηματικά στην προσευχή του Ιησού από μόνοι τους, δηλαδή χωρίς οδηγό. Κι εξηγούσε:
 

- Ή εργασία της ευχής στην αρχή είναι πολύ δύσκολη κι επίπονη, με πολλές θλίψεις.
 

ιη'. Έλεγε ό π. Πέτρος, ό υποτακτικός του γέροντος Νεκταρίου, ότι ό Στάρετς, πού αγαπούσε ιδιαιτέρως την Παναγία, προέτρεπε πάντοτε όλους να διαβάζουν τον Ακάθιστο Ύμνο.
 

ιθ'. Ή Ναταλία Β. θυμάται πώς ό στάρετς Νεκτάριος, έλεγε:
 

- Προσευχήσου καί ή προσευχή θα σε διδάξει τα πάντα.
 

Ό ίδιος ήταν εργάτης της ευχής του Ιησού, του άρεσε πάρα πολύ να μιλάει γι' αυτήν καί μου τόνιζε:
 

- Αυτή είναι ή εντολή μου σε σένα· πάντοτε, παντού καί κατά την διάρκεια κάθε δραστηριότητος να λες, «Κύριε, Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησον με την αμαρτωλή».
 

κ'. Σύμφωνα με τίς αναμνήσεις των πνευματικών τέκνων του, ό Γέροντας προσευχόταν με παιδική πίστη καί απλότητα, υψώνοντας μερικές φορές τα χέρια του προς τίς εικόνες. Όταν έλεγε το "Πάτερ ημών", ή απαλότητα καί ή απλότητα στον τόνο της φωνής του ήταν κάτι το εκπληκτικό. Σαν να ήταν ό Κύριος εκεί, ακριβώς δίπλα του, καί ό Άγιος να συνομιλούσε μαζί του.
 

Όταν αργεί ή απάντηση στις προσευχές μας.

κα'. Ό στάρετς Νεκτάριος έλεγε ότι είναι πολύ ωφέλιμο για μας, όταν ό Κύριος επί μεγάλο χρονικό διάστημα δεν εισακούει τίς προσευχές μας. Εμείς πρέπει μόνο να συνεχίσουμε να προσευχόμαστε καί να μην απελπιζόμαστε. Ή προσευχή είναι πνευματικό κεφάλαιο· όσο περισσότερο μένει το κεφάλαιο στην τράπεζα, τόσο πιο πολύ τόκο θα φέρει. Ό Θεός θα στείλει το έλεος του, όταν θα είναι ευάρεστο σ' Αυτόν κι όταν θα είμαστε έτοιμοι να το δεχθούμε προς όφελος μας. Αν έχουμε υπερβολική ανάγκη από κάτι, τότε πρέπει να προσευχηθούμε δύο ή τρεις φορές. Κι όταν ό Θεός μας το δώσει, να τον ευχαριστήσουμε για την εκπλήρωση του αιτήματος μας. Μερικές φορές μπορεί να χρειαστεί ένας χρόνος για να εκπληρώσει ό Θεός κάποιο αίτημα μας. Πρέπει να έχουμε ως παράδειγμα τους αγίους Ιωακείμ καί Άννα. Σ' όλη τους την ζωή προσεύχονταν καί δεν απελπίζονταν, αλλά ήταν γεμάτοι ελπίδα· καί τι παρηγοριά τους έστειλε ό Κύριος!
 

Ό ατομικός κανόνας.
 

κβ'. Γράφει ή μοναχή Νεκταρία (Κοντσέβιτς): Ό Γέροντας μου είχε βάλει να κάνω κανόνα στο κελί μου· να λέω 30 φορές "Κύριε, Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με την αμαρτωλή", 10 φορές το "Ύπεραγία Θεοτόκε, σώσον με", 10 φορές το "Άγιε άγγελε φύλακα μου, πρέσβευε στον Θεό για μένα" καί 10 φορές το "Άγιοι Πάντες πρεσβεύσατε υπέρ εμού". Καί πρόσθεσε: «Καθώς θα λες "Άγιοι Πάντες πρεσβεύσατε υπέρ εμού", όλοι οί Άγιοι στον Παράδεισο θα λένε "Κύριε ελεησόν" καί θα είναι αυτό ένα κέρδος για σένα». Τώρα κάθε φορά πού λέω "Άγιοι Πάντες πρεσβεύσατε υπέρ εμού", αναλογίζομαι πώς όλοι μαζί οί Άγιοι στον Παράδεισο γονατίζουν μπροστά στον θρόνο του Θεού καί λένε "Κύριε ελεησόν". Ευχαριστία, δοξολογία
 

κγ'. Υπενθύμιζε επανειλημμένως στα πνευματικά του τέκνα να ευχαριστούν τον Κύριο για όλα τα ελέη του. Σαν παράδειγμα ειλικρινούς ευγνωμοσύνης ανέφερε τον όσιο Ελεάζαρ της Σκήτης του Ανζέρσκ:
 

Ό Όσιος αυτός βγήκε μια νύχτα στον εξώστη του κελιού του καί ατενίζοντας την ομορφιά καί την γαλήνη της φύσεως της Σκήτης του Άνζέρσκ, πού τον περιέβαλλε, αισθάνθηκε συγκίνηση μέχρι του σημείου να δακρύσει. Καί μέσα από την καρδιά του πού πλημμύρισε από θεία αγάπη, βγήκε ένας βαθύς αναστεναγμός: «"Ω Κύριε, τι ομορφιά είναι αυτή πού έχεις δημιουργήσει για μας! Με τι μέσα καί τι τρόπους μπορώ εγώ, ένα αξιοκαταφρόνητο σκουλήκι, να σ' ευχαριστήσω για όλα τα μεγάλα καί πλούσια ελέη πού μου έχεις δώσει;».
 

Ή δύναμη του αναστεναγμού καί ή προσευχή του οσίου άνοιξαν τους ουρανούς καί μπροστά στα μάτια της ψυχής του εμφανίστηκαν μυριάδες Άγγελοι φωτεινοί, πού έψαλλαν την μεγάλη αγγελική δοξολογία "Δόξα εν ύψίστοις Θεώ καί επί γης ειρήνη εν άνθρώποις ευδοκία", ενώ μια αόρατη φωνή είπε στον Όσιο:
 

- Καί συ επίσης, Ελεάζαρ, να ευχαριστείς τον Πλάστη καί Δημιουργό σου μ' αυτά τα λόγια της δοξολογίας.
 

Καί ό στάρετς Νεκτάριος υπογράμμισε αναστενάζοντας:

 

- Ή σημερινή γενιά έχει σταματήσει ν' απευθύνει ευχαριστήριες προσευχές προς τον Κύριο, καί περιορίζεται να του απευθύνει συνεχώς μόνο αιτήματα σαν τον αχάριστο ζητιάνο.

 

Πηγή: paterikiorthodoxia.com