Δεν υπάρχει άλλος σίγουρος δρόμος σωτηρίας, εκτός από το να εξομολογείται ο καθένας σε πατέρες με πολλή διάκριση και από αυτούς να παίρνει οδηγίες για την αρετή και να μην ακολουθεί το δικό του θέλημα.

(Άγιος Ιωάννης Κασσιανός ο Ρωμαίος.)







Τούτον Δανιήλ υιόν ανθρώπου λέγει είναι, ερχόμενον πρός τον Πατέρα, και πάσαν την κρίσιν και την τιμήν παρ'εκείνου υποδεχόμενον

(Αποστολικαί Διαταγαί, Ε΄, ΧΧ 10, ΒΕΠ 2,92)
Αγία τριάδα


Εθεώρουν έως ότου θρόνοι ετέθησαν και παλαιός ημερών εκάθητο, και το ένδυμα αυτού λευκόν ωσεί χιών, και η θρίξ της κεφαλής αυτού ωσεί έριον καθαρόν... εθεώρουν εν οράματι της νυκτός και ιδού μετά των νεφελών του ουρανού ως υιός ανθρώπου ερχόμενος ην και έως του παλαιού των ημερών εφθασε...

(Δανιήλ Ζ', 9 και 14)



"Πιστεύοντες εις ένα Θεόν εν Τριάδι ανυμνούμενον, τας τιμίας Αυτού εικόνας ασπαζόμεθα."

(Πρακτικά εβδόμης Οικουμενικής συνόδου, Τόμος Β' σελ. 883)

Σάββατο 24 Μαρτίου 2012

Η κένωση Του Σταυρού!


 Ομιλία του Αρχιμανδρίτου Νικηφόρου Νάσσου

Τρίτη Κυριακή τῶν Νηστειῶν ἀγαπητοί μου, Κυριακή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως ὅπως λέγεται. Ἡ Ἐκκλησία, στήν καρδιά, στό κέντρο τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς τοποθετεῖ τόν Σταυρόν τοῦ Χριστοῦ, ὥστε νά τόν προσκυνοῦμε οἱ πιστοί καί νά ἀντλοῦμε δύναμη στή ζωή μας, ἀλλά καί στόν πνευματικό ἀγῶνα πού διεξάγουμε στόν καιρό αὐτό τῆς σαρακοστῆς, μέχρι τό Πάσχα, ὅπου θά προσκυνήσουμε τήν Ζωηφόρο Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου μας. Πῶς βεβαίως πρέπει να φθάσουμε στην Ἀνάσταση; Ὡς νικηταί κατά τῆς ἁμαρτίας! Τό λέει αὐτό ἡ λεγομένη «ὀπισθάμβωνος εὐχή», πού διαβάζουμε στή θεία λειτουργία τῶν Προηγιασμένων Δώρων: «Ἀξίωσον ἡμᾶς, νικητάς κατά τῆς ἁμαρτίας ἀναφανῆναι καί ἀκατακρίτως φθάσαι προσκυνῆσαι καί τήν Ἁγίαν Ἀνάστασιν».

Ὁ Σταυρός τοῦ Χριστοῦ, μᾶς ἐνισχύει στόν ἀγῶνα αὐτόν. Ὁ Σταυρός ἄνοιξε τόν Παράδεισο, ἔκλεισε τόν Ἅδη, ἔφερε τή λύτρωση καί τή σωτηρία. Τί λέει τό κοντάκιο τῆς σημερινῆς ἑορτῆς; (Τό εἴχαμε ἀναλύσει κατά τό παρελθόν ἔτος). «Οὐκ ἔτι φλογίνη ρομφαῖα φυλλάττει τήν πύλην τῆς Ἐδέμ». Τό σημαντικό εἶναι αὐτό πού λέει «θανάτου τό κέντρον καί Ἅδου τό νῖκος ἐλήλαται». Ἀπομακρύνθηκε (προέρχεται ἀπό τό ρῆμα «ἐλαύνομαι»), ἐξοβελίστηκε τό κράτος τοῦ Ἄδου! «Τά ἔνδον μου πονῶ, τήν κοιλίαν μου ἀλγῶ» ἀκοῦμε στό παρακάτω ἀπό τό κοντάκιο ἀνάγνωσμα, πού λέγεται «οἶκος». Παρουσιάζει τόν Ἄδη μέ ἀνθρώπινη μορφή νά θρηνεῖ την ἀπώλεια τῆς ἐξουσίας του! Τό ἴδιο ἀκριβῶς πού θά ἀκούσουμε στόν ἐσπερινό τοῦ Μεγάλου Σαββάτου: «Σήμερον ὁ Ἅδης στένων βοᾷ,συνέφερέ μοι, εἰ τόν ἐκ Μαρίας γεννηθέντα μή ὑπεδεξάμην. Ἐλθών γάρ ἐπ ἐμέ τό κράτος μου ἔλυσε, πῦλας χαλκάς συνέτριψε…».

Τή σωτηρία διά Σταυροῦ, ἀγαπητοί μου, ἡ Ἐκκλησία παρουσιάζει μέ διάφορες εἰκόνες καί παραστάσεις πού συναντοῦμε στά βιβλικά καί πατερικά κείμενα.

Ὑπάρχουν κάποιες λέξεις, εἰλημμένες ἀπό τήν καθημερινότητά μας, ὑποτεταγμένες ὡστόσο καί στήν πτωτικότητά μας! Μέ αὐτές τίς λέξεις καί τίς εἰκόνες, ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία προσπαθεῖ νά περιγράψει τήν ἐμπειρία τῆς σωτηρίας τήν ὁποία μᾶς χάρισε ὁ σταυρικός θάνατος τοῦ Σωτῆρος μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Εἶναι οἱ λέξεις «λύτρο», «καταλλαγή», «δικαίωση», «ἐξαγορά» (ὅπως θά ἀκούσουμε τή Μεγάλη Πέμπτη τό γνωστό ὕμνο: «Ἐξηγόρασας ἡμᾶς ἐκ τῆς κατάρας τοῦ νόμου τῷ τιμίῳ Σου Αἵματι…»), κλπ.

Εἶναι σημαντικό τό πῶς θά ἐκλάβουμε αὐτές τίς εἰκόνες! Θά τίς ἑρμηνεύσουμε Ὀρθόδοξα, μέσα ἀπό τή θεολογική τους προοπτική, ἤ πτωτικά, μᾶλλον ἀνθρωπολογικά καί κοσμικά; Ἡ ἐκπεσοῦσα Δύση ἑρμήνευσε δικανικά τό μυστήριο τῆς σωτηρίας μας, τον σταυρικό θάνατο τοῦ Χριστοῦ. Εἶναι γνωστή σέ ὅσους μελετοῦν, ἡ θεωρία ἐκείνου τοῦ δυτικοῦ θεολόγου Ἀνσέλμου Κατεμβουρίας (11ος αἰ.), περί «ἱκανοποιήσεως τῆς θείας δικαιοσύνης», ἤ ἐξιλεώσεως. Θά ποῦμε πολύ λίγα λόγια ἐδῶ καί συνοπτικά, καί περισσότερα θά ἀναφερθοῦν σέ ἕνα ἐκτεταμένο κείμενο σχετικό μέ τή θεωρία αὐτή.

Λένε λοιπόν οἱ παπικοί (καί τό πιστεύουν ὡς δόγμα, ὅπως καθιερώθηκε τόν 16ο αἰῶνα) τά ἑξῆς: Ἡ πρώτη ἁμαρτία τοῦ ἀνθρώπου στόν Παράδεισο ἐξόργησε τόν Πανάγιο Θεό, καί προσέβαλε, μᾶλλον καλύτερα διεσάλευσε τήν ἐπικρατοῦσα ὡς τότε τάξη τῆς δημιουργίας. Ἡ προσβολή ἦταν ἄπειρη, ἀφοῦ ἀναφέρεται στόν ἄπειρο Θεό. Ποιός θά ἀποκαταστοῦσε αὐτή τή… βλάβη, ποιός θά ἐπανόρθωνε τή διασαλευθείσα τάξη τῆς δημιουργίας καί θά ἐξιλέωνε τόν… σφόδρα ὀργιζόμενο Θεό; Ἄνθρωπος; Ἀδύνατον! Εἶναι πεπερασμένος ὁ ἄνθρωπος! Κι ἄν ὅλη ἡ ἀνθρωπότητα θυσιαζόταν, πάλι δέν θά μποροῦσε νά ἐπιτευχθεῖ ἡ… ἱκανοποίηση τοῦ Θεοῦ. Γι᾿ αὐτό, (πάντα κατά τή δικανική ἀντίληψη καί ἑρμηνεία τῶν Δυτικῶν) ἀποφασίζει ὁ Θεός Πατήρ καί στέλνει στον κόσμο τόν Υἱό Του, ὡς μία ἰσοδύναμη ἐπανόρθωση, ὥστε να ἀποκαταστήσει τά πράγματα καί νά πληρωθεῖ τό ἄπειρο λύτρο γιά τήν ἱκανοποίηση τοῦ Θεοῦ. Κι ἔτσι, ὁ Χριστός σταυρώνεται καί πληρώνει καί καταπραΰνεται πλέον ἡ ὀργή τοῦ Θεοῦ Πατρός καί ἱκανοποιεῖται ἡ τρωθεῖσα δικαιοσύνη του…

Αὐτές τίς πλάνες καί κακοδοξίες τοῦ παπισμοῦ, στίς ὁποίες ὀφείλεται ἐν πολλοῖς ἡ ἀθεΐα πού ἐπεσυνέβη στό δυτικό χώρο (ἀφοῦ οἱ ἄνθρωποι δέν ἤθελαν νά ἔχουν ἕνα σαδιστή θεό, ὅπως τόν παρουσίαζε ἡ «ἐκκλησία» τους), αὐτές εἶναι τελείως ἀπαράδεκτες στην Ὀρθοδοξία!

Ἐδῶ, στό χώρο τῆς καθ᾿ ἡμᾶς Ἀνατολῆς, ὅλες οἱ εἰκόνες καί λέξεις καί παραστάσεις πού χρησιμοποιοῦνται γιά νά περιγράψουν τήν διά σταυροῦ Μέγιστη Ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, ὁ Ὁποῖος ἐσταυρώθη ὄχι γιά νά πληρώσει τή θεία Δικαιοσύνη, ὄχι γιά νά ἱκανοποιήσει τόν Θεό Πατέρα, ἀλλά γιά νά σώσει τόν ἄνθρωπο! Γινόταν καί στήν ἐποχή τῶν πατέρων, τόν 4ο αἰῶνα συζήτηση σχετικά μέ τό ποῦ προσέφερε τό Πανάγιο Αἷμα Του ὁ Ἰησοῦς Χριστός καί μέ τί προϋποθέσεις, ἄν τό ζήτησε ὁ Πατέρας, ἄν τό ἀπαίτησε ὁ διάβολος προκειμένου νά ἐλευθερώσει τήν δέσμια ἀνθρωπότητα κλπ. (Διάφορες θεωρίες, δικανικές πού ἑρμηνεύουν την ὑπερτάτη θυσία τοῦ Χριστοῦ μέσα ἀπό διάφορες εἰκόνες, ὅπως τῶν δούλων τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, τους ἐξαγόραζαν με τα λύτρα κλπ). Καί ὑπάρχει μία καταπληκτική ἑρμηνεία τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, σέ ὁμιλία του στό Ἅγιον Πάσχα, πού ὁμιλεῖ γιά τό σκοπό τῆς Θυσίας αὐτῆς. «Τίς ὁ λόγος Μονογενοῦς αἷμα τέρπειν Πατέρα»; Ποιός λόγος ὑπῆρχε ὥστε νά τερφθεῖ, νά εὐχαριστηθεῖ, νά ἱκανοποιηθεῖ ὁ Πατήρ, μέ τό αἷμα τοῦ Υἱοῦ Του; Ζήτησε ὁ Πατέρας τή θυσία καί προσφορά τοῦ αἵματος τοῦ Υἱοῦ Του γιά νά ἱκανοποιηθεῖ; Ὄχι, λέει ὁ Θεολόγος Γρηγόριος! Ἀφοῦ δεν δέχτηκε ὁ Θεός, λέει, την θυσία τοῦ Ἰσαάκ , ὅταν τον προσέφερε με τόση πίστη ὁ πατέρας του ὁ Ἀβραάμ καί τήν διέκοψε τήν τελευταία στιγμή, «ἀντηλλάξατο την θυσίαν, κριόν ἀντιδούς τοῦ λογικοῦ θύματος», θά δεχόταν τή θυσία τοῦ Υἱοῦ Του γιά νά ἱκανοποιηθεῖ;

Τότε γιατί ἔγινε ἡ σταύρωση; «Διά τήν οἰκονομίαν καί τό χρῆναι ἁγιασθῆναι τῷ ἀνθρωπίνῳ τοῦ Θεοῦ τόν ἄνθρωπον»! Γιά νά ἐκπληρωθεῖ τό σχέδιον τῆς Θείας Οἰκονομίας ὅπως λέγεται καί ἐπειδή ἔπρεπε να ἁγιασθεῖ ὁ ἄνθρωπος ἀπό τήν ἀνθρωπίνη φύση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ!

Δεν θα μακρυγορήσουμε ἐπ αὐτοῦ ἀδελφοί, μόνο θα τονίσουμε ὅτι ἡ καλύτερη και τελειώτερη λέξη πού ἐκφράζει πέρα ἀπό κάθε εἰκόνα τη μεγάλη και Μοναδική Θυσία τοῦ Θεοῦ για τον ἄνθρωπο εἶναι ἡ λέξη «κένωση»! Κι αὐτή ἡ λέξη εἶναι ἀπό την καθημερινότητά μας! Κενώνω=ἀδειάζω. Αὐτό ἔκανε ὁ Θεός! Ἄδειασε ἀπό τόν Ἑαυτό του, «ἐκένωσεν ἑαυτόν»! Μᾶς τό περιγράφει θαυμάσια τό σκεῦος τῆς ἐκλογῆς τοῦ Θεοῦ, ὁ Ἀπόστολος τῶν ἐθνῶν Παῦλος:

Αὐτό καί ἐμεῖς ἄς κρατήσουμε καί ἄς θυμόμαστε πάντοτε! Καί νά γνωρίζουμε ὅτι αὐτός ὁ Σταυρός πού ἐνεργοῦσε στούς προπάτορές μας στήν Παλαιά Διαθήκη, ὡς πράξη καί θεωρία (ὅπως στόν Ἀβραάμ, στόν ὁποῖο εἶπε ὁ Θεός: «ἔξελθε ἐκ τῆς γῆς σου καί ἐκ τῆς συγγενείας σου καί ὕπαγε εἰς γῆν ἤν ἄν σοί δείξω» κ.ἄ), κατά τή θεολογικότατη ἀνάλυση τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, στήν ὁποία εἶχαμε ἀναφερθεῖ κατά τό παρελθόν, αὐτός ὁ σταυρός πού εἶναι «ἡ τῆς ἀμαρτίας κατάργησης» κατά τόν αὐτόν Πατέρα, αὐτός ὁ σταυρός θά ἐνεργεῖ καί σέ μᾶς στή δική μας τή ζωή, στή δική μας τήν πνευματική πορεία, ὅταν ὅμως καί ἐμεῖς ζοῦμε ὅσο γίνεται σταυρικά, πνευματικά, με μετάνοια καί ὑπακοή στόν Θεό. Ἔτσι, ἔρχεται λ.χ. ἡ ἁμαρτία ὁριζόντια γιά νά μᾶς προσβάλλει, ἐμεῖς θά πᾶμε κάθετα, ἀπέναντί της, σχηματίζοντας σταυρό! Θά ὁδηγηθοῦμε στή βίωση τοῦ σταυροῦ, ὡς πράξεως καί θεωρίας, ὅπως ἔχουμε πεῖ καί ἀναλύσει κατά το παρελθόν.

Καί κάτι ἄλλο νά σᾶς πῶ κλείνοντας. Ὅταν τά εὐλογημένα παιδάκια σας συμβεῖ νά ἀσθενήσουν ἤ νά ἔχουν πονοκέφαλο κλπ. μήν ἀφήνετε νά κάνουν τά λεγόμενα «ξεματιάσματα» οἱ γερόντισσες! Τό καλύτερο «ξεμάτιασμα», ἡ καλύτερη ἀνακούφιση καί βοήθεια καί χάρη γιά τήν ψυχή καί τό σῶμα εἶναι ἕνας γλυκύτατος ὕμνος μέ μεγάλη δύναμη γιά μᾶς τούς χριστιανούς! Εἶναι τό λεγόμενο «Ἐξαποστειλάριο» τῆς ἐορτῆς τοῦ Σταυροῦ (στήν Ὕψωσημ, 14 Σεπτεβρίου). Τό λέμε σταυρώνοντας τόν πάσχοντα. Καί βοηθεῖ ὁ Τίμιος καί Ζωοποιός Σταυρός!

Στην Παλαιά Διαθήκη, λοιπόν, ἐνεργοῦσε ὁ Σταυρός, προτυπούμενος. Στήν Καινή κτίση ἐνεργεῖ μέ τήν χάρη τοῦ ἐν αὐτῷ Κενωθέντος Κυρίου μας. Εἴθε νά ἀξιωθοῦμε νά τόν δοῦμε καί ἐκεῖ πλέον, στή Μέλλουσα καί ἄληκτη Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, ὅπου καί πάλι θά βρίσκεται καί θά λάμπει διηνεκῶς, ὡς ἥλιος μέγιστος καί παμφαῆς. Ἀμήν.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Αναζητηση

Αναγνώστες