Είναι σωστό να το λέμε και να το πιστεύουμε;

«Παναγία Θεοτόκε, σώσον ημάς». Είναι σωστό να το λέμε και να το πιστεύουμε; 

Στέλιος Μπαφίτης.

 

 

Η πίστη των Ορθοδόξων Χριστιανών για την Παναγία, στηρίζεται στην Ιερά Παράδοση της Εκκλησίας. Είναι η ιερή της μνήμη, ο συνεκτικός κρίκος που την ενώνει με την αρχαία Εκκλησία. Όταν κάποιοι εμφανίζονται ξαφνικά μέσα στην ιστορία, ξεκομμένοι από την εν Αγίω Πνεύματι εμπειρία της Εκκλησίας, είναι ως ένα σημείο λογικό να μην μπορούν να κατανοήσουν ορισμένες αλήθειες.

 

Το παράλογο, όμως, είναι πολλές φορές να παρερμηνεύουν θέσεις της Εκκλησίας, αντί να ρωτήσουν, θέσεις που είχε εξ αρχής, και έχουν μία ιδέα περί της Εκκλησίας τελείως διαφορετική από την πραγματική. Ένα από τα πολλά που παρεξηγούν, άλλοτε από άγνοια και άλλοτε εκούσια, είναι η γνωστή επίκληση που κάνουμε στην αγία Θεοτόκο Μαρία. Θεωρούν ότι την βάζουμε παραπάνω από τον Άγιο Θεό, και της αποδίδουμε ιδιότητες που μόνο ο Χριστός έχει. Η αλήθεια είναι πολύ διαφορετική, και θα δούμε ότι τα λόγια αυτής της επίκλησης είναι απόλυτα σύμφωνα με την Αγία Γραφή.

 

Το ότι την αποκαλούμε «Παναγία», δεν σημαίνει ότι την θέτουμε παραπάνω από τον Άγιο Θεό. Αυτό είναι μέγα λάθος και κακοήθεια. Η Ορθόδοξη πίστη ορίζει σαφώς ότι μόνο τον Τριαδικό Θεό λατρεύουμε. Στο συνοδικό της Ορθοδοξίας εκφράζεται· «Τον μεν (Χριστό) ως Θεόν και Δεσπότην, τους δε(αγίους) δια τον κοινόν Δεσπότην, ως αυτού γνησίους θεράποντας τιμώντες και σέβοντες και την κατά σχέσιν προσκύνησιν απονέμοντες» (Συνοδικό Ορθοδοξίας, Ζ Οικουμενικής) [Η Ορθοδοξία μας, π. Αλεβιζόπουλος, σελ. 419]. «Η μεν εν Πνεύματι και αληθεία λατρεία τη μακαρία Τριάδι παρά των Ορθοδόξων απονενέμηται· ταις δε αγίαις εικόσι ου λατρεία πάντως, αλλά προσκύνησις, και ασπασμός, και τιμή. Ει γαρ και η τιμή της εικόνος επί το πρωτότυπον διαβαίνει» (Ράλλη και Ποτλή, Σύνταγμα Ιερών Κανόνων, τομ. 6). Στην Αγία Γραφή, ο ίδιος ο Άγιος Θεός αναφέρει το θυμίαμα που θα Του πρόσφεραν οι ιερείς ως «αγιώτατο». «Και θέλεις κάμει τούτο θυμίαμα, σύνθεσιν κατά την τέχνην του μυρεψού μεμιγμένον, καθαρόν, άγιον· και θέλεις κοπανίσει μέρος εκ τούτου πολλά λεπτόν, και θέλεις βάλει εξ αυτού έμπροσθεν του μαρτυρίου εν τη σκηνή του μαρτυρίου, όπου θέλω εμφανίζεσθαι εις σέ· τούτο θέλει είσθαι εις εσάς αγιώτατον» (Έξοδος λ, 35-36).  

 

Έτσι αποκαλεί ο ίδιος ο Θεός και το θυσιαστήριό Του (Έξοδος, κθ 37), αλλά και πολλά άλλα πράγματα που είναι άψυχα. Αν τα άψυχα αναφέρονται ως «αγιότατα» από τον Άγιο Θεό, γιατί να μην αναφέρεται έτσι και η Μαρία; Είναι μήπως ανώτερα τα άψυχα από την Μαρία που έγινε ναός του Θεού μεταφορικά αλλά και κυριολεκτικά, αφού κυοφόρησε και έδωσε σάρκα στον Λόγο του Θεού; Γιατί ενοχλεί τους Προτεστάντες αυτό και όχι τα παραπάνω λόγια του ίδιου του Θεού; Και όπως το αγιώτατο θυμίαμα και θυσιαστήριο δεν μπαίνουν παραπάνω από τον Θεό, έτσι και να αποκαλούμε «Παναγία» την Μαρία, δεν σημαίνει ότι την βάζουμε παραπάνω από τον Άγιο Θεό.

 

Μερικοί Προτεστάντες, ευτυχώς όχι όλοι, δεν αποδέχονται τον όρο «Θεοτόκος» για την Μαρία, διότι θεωρούν ότι λέγοντας κάτι τέτοιο, είναι σαν να λένε ότι ο Χριστός ως Λόγος έχει την αρχή Του σε αυτήν. Αυτό βέβαια δεν ισχύει γιατί όταν την αποκαλούμε Θεοτόκο δεν εννοούμε αυτό που νομίζουν, αλλά απλά ότι το βρέφος που βγήκε από τα σπλάχνα της ήταν ταυτόχρονα άνθρωπος και Ο Θεός. Δεν ενώθηκε αργότερα ο Λόγος με τον άνθρωπο Χριστό. Προσέξτε τι λέει ο άγγελος Γαβριήλ στην Παρθένο Μαρία. «Πνεύμα Άγιον θέλει επέλθει επί σε, και δύναμις του Υψίστου θέλει σε επισκιάσει· διά τούτο και το γεννώμενον εκ σου άγιον θέλει ονομασθή Υιός Θεού» (Λουκάς α, 35). Εκείνο που θα γεννηθεί, δηλαδή το βρέφος Ιησούς, θα ονομαστεί «Υιός του Θεού». Όταν ο Γαβριήλ είχε μιλήσει νωρίτερα στον Ζαχαρία για τον Ιωάννη, τον μεγαλύτερο των Προφητών, δεν είπε κάτι τέτοιο, αλλά μόνο ότι «θέλει είσθαι μέγας ενώπιον του Κυρίου» (Λουκάς α 15). Αλλά και παρακάτω, από τα κατά θεία έμπνευση λόγια της Ελισάβετ, φαίνεται καθαρά ότι το βρέφος που κυοφορούσε η Μαρία είχε θεία φύση. «πόθεν μοι τούτο, να έλθη η μήτηρ του Κυρίου μου προς με;» (Λουκάς α, 43). Η Μαρία είναι (ήδη από την στιγμή που επισκέπτεται την Ελισάβετ καθώς έχει προηγηθεί ο ευαγγελισμός) η μητέρα του Κυρίου.

 

Γνωρίζουμε από την Αγία Γραφή ότι ο Μοναδικός Σωτήρας είναι ο Χριστός. Υπάρχουν δεκάδες εδάφια στην Αγία Γραφή που το επιβεβαιώνουν. Και σαφώς συμφωνούμε απόλυτα. Όμως, το «Παναγία Θεοτόκε, σώσον ημάς», το λέμε με την σχετική έννοια, και όχι με την απόλυτη όπως αρμόζει στον Χριστό. Αυτό δεν είναι σόφισμα. Είναι μια αλήθεια που αποδεικνύεται από την ίδια την Γραφή. Ο απ. Παύλος αναφέρει για τον εαυτό του την ιδιότητα του.. «σωτήρα». Όμως, αν δούμε τα χωρία, καταλαβαίνουμε ότι το λέει σχετικά, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι βάζει τον εαυτό του παραπάνω από τον Ιησού Χριστό! Μιλώντας για τους Ισραηλίτες που είχαν απορρίψει τον Ιησού, αναφέρει· «ίσως κινήσω εις ζηλοτυπίαν αυτούς, οίτινες είναι σαρξ μου και σώσω τινάς εξ αυτών» (Ρωμαίους, ια 14). Στην προς Κορινθίους αναφέρει για τους αγώνες του· «εις πάντας έγεινα τα πάντα, διά να σώσω παντί τρόπω τινάς» (θ 22). Και ρωτάμε, γιατί να μην επικαλούμαστε την Παναγία Θεοτόκο να μας «σώσει», με την έννοια που εννοεί και ο απ. Παύλος για τον εαυτό του; Μήπως ο απ. Παύλος εξυπηρέτησε το σχέδιο της σωτηρίας μας περισσότερο από την Παναγία;

 

Όλα τα παραπάνω έχουν να κάνουν σε συνάρτηση με το πρόσωπο του Χριστού. Χωρίς τον Χριστό, η Μαρία ούτε «Παναγία» θα ήταν, ούτε Θεοτόκος, ούτε θα «έσωζε» με τις μεσιτείες της. Ο Χριστός την έκανε Παναγία και Θεοτόκο και ισχυρή στην προσευχή, καθώς «πολύ ισχύει η δέησις του δικαίου ενθέρμως γενομένη» (Ιακώβου, ε 16) Όσοι αρνούνται τα παραπάνω, να σκεφτούν μήπως άθελά τους αρνούνται την δόξα του Θεού.

Πηγή: exprotestant.blogspot.gr