Μυθολογία για ανήλικους. Μελετήστε με προσοχή.

60. "Η αρχαία πολυθεϊστική θρησκεία δεν είχε δόγματα και ιερά βιβλία, και κατά συνέπεια ήταν πολύ ανεκτική, μια που ο καθένας ερμήνευε όπως ήθελε το θείον".

Απάντηση:

60a Αναφορικά με την ανάγκη ύπαρξης δόγματος.

Τί να τα κάνεις τα δόγματα, όταν έχεις ανθρωποθυσίες και μαστιγώσεις μέχρι θανάτου; Καλύτερα μαστιγώσεις παρά δόγμα! Κλασσικό, και ανιστόρητο, δόγμα πολλών. Ακριβώς επειδή ο καθένας ερμήνευε όπως ήθελε το θείον και τους μύθους, γρήγορα έγινε κατανοητό πως οι θεοί και η αρχαία θρησκεία ήταν παραμύθι και φαντασία. Διότι, είτε ο θεός (ο οποιοσδήποτε θεός) θα έχει μια συγκεκριμένη ιδιότητα είτε δεν θα την έχει. Είτε θα έχει κάνει το Χ πράγμα είτε δε θα το έχει κάνει. Αν συμβαίνουν και τα δυό, τότε είναι παράλογο. Η μια πόλη έλεγε για το Δία πως έκανε αυτά κι αυτά, ενώ η άλλη πόλη είχε άλλες παραδόσεις. Ή π.χ. ο Δίας γεννήθηκε στην Κρήτη, ή στην Κρητέα της Αρκαδίας. Αυτό το κατάλαβαν ήδη από την κλασσική και την ελληνιστική εποχή και προσπαθούσαν να το ερμηνεύσουν, πότε λέγοντας ότι είναι συμβολικά και πότε επιλέγοντας έναν εκ των πολλών μύθων, αλλά δεν τους ικανοποιούσε η προσπάθειά τους. Διότι ο καθένας μπορεί να νομίζει οποιονδήποτε συμβολισμό του κατέβει, αλλά τότε μετατίθεται το πρόβλημα από το ποια παράδοση είναι η αληθινή στο ποιος συμβολισμός-ερμηνεία ήταν ο σωστός, και δεν υπήρχε λύση. Αντίθετα, άν ο θεός είναι αληθινός, τότε το τί έκανε ή το τί είναι αυτός, δεν είναι ζήτημα μύθων και παραμυθιών, αλλά αλήθειας μοναδικής. Γι αυτό και χρειάζεται το δόγμα.


60b Αρχαίοι Φιλόσοφοι και Μυθολογία.

Οι μύθοι της αρχαίας θρησκείας δημιουργήθηκαν στην προ ορθολογική εποχή των Αρχαίων Ελλήνων και κανένα κρυφό ή φανερό νόημα δεν έχουν, εκτός κι αν αρχίσουμε να πιστεύουμε σε ομάδες Ε και νεοεποχίτικα παραμύθια. Είναι δημιούργημα της φαντασίας. Οι Αρχαίοι Έλληνες ορθολογιστές (Σωκράτης, Πλάτων, Αριστοτέλης, σοφιστές 5ου αι.) δεν προσπάθησαν να ταιριάξουν τη σκέψη τους με μύθους του 10ου και 8ου αι., διότι δεν τους πέρασε από το νου πως θα ερχόταν ο κάθε νεοεποχίτης 25 αιώνες μετά, να προσπαθήσει να συνδυάσει Αριστοτέλη και ολύμπιους μύθους, ορθολογισμό και ποιήματα του Ομήρου.

Το τί είχαν στο μυαλό τους οι ποιητές του 8ου και 10ου και 11ου π.Χ. αιώνα δε θα μπορέσουμε να το ξέρουμε. Πίσω από κάθε μύθο ίσως κρύβεται ψήγμα ιστορικής αλήθειας, ίσως όμως κι όχι. Ορθολογιστικές, ιστορικιστικές, ηθικιστικές, φυσικές εξηγήσεις δίνονται και δίνονταν. Από την εποχή πάντως που ξεκίνησε στην αρχαία Ελλάδα ο ορθολογισμός να παίρνει το πάνω χέρι (5ος π.Χ. αι), ώς την εποχή που φανερά χλευάζονταν το Δωδεκάθεο και οι γύρω από αυτό ιστορίες (3ος μ.Χ. αι.), οι μύθοι αυτοί εξετάστηκαν δια της λογικής, απορρίφθηκαν και κατέληξαν για τους αρχαίους απλώς ωραίες αφορμές για καλλιτεχνικά δημιουργήματα και τίποτε άλλο.

Ο Ευριπίδης ρωτά τους «θεούς» (Ίων, στ. 442 κ.ε.): «Πώς είναι δίκαιο/ εσείς που έχετε ορίσει στους ανθρώπους/ τους νόμους, εσείς να κάνετε ανομίες;»

Ο φιλόσοφος Ξενοφάνης (γεν. 575-570 π.Χ.) από νωρίς χτύπησε τον παιδαριώδη ανθρωπομορφισμό των «θεών». Δίδασκε πως οι άνθρωποι παριστάνουν τους θεούς τους κατ' εικόνα τους. Το ίδιο θα έκαναν όμως και τα ζώα, αν μπορούσαν να τούς παραστήσουν με εικόνες: «Αν είχαν χέρια τα άλογα, τα βόδια, τα λιοντάρια, /να φτειάνουν ό,τι οι άνθρωποι και ζωγραφιές να γράφουν,/ τ' άλογα καθώς τ' άλογα, τα βόδια σαν τα βόδια/ θα ζωγράφιζαν τους θεούς, και σώματα παρόμοια/ σαν τα δικά τους θά καμναν θεούς, σαν τα κορμιά τους» (Απόσπασμα 15, μτφ. Σ. Μενάνδρου). Ο Ξενοφάνης λέει ακόμα: «Οι Αιθίοπες θα ζωγράφιζαν τους θεούς μαύρους/ και οι Θράκες γαλανούς και ξανθούς» (Απ. 16). Η θεότητα, λέει ο Ξενοφάνης, δεν μπορεί να μοιάζει με τους ανθρώπους, όπως πιστεύουν οι θνητοί: «Ἀλλ' οἱ βροτοὶ δοκέουσοι γεννᾶσθαι θεοὺς/ τὴν σφετέρην ἐσθῆτά τ' ἔχειν φωνήν τε δέμας τε» (Απ. 14). Πλήρης απόρριψη των θεοτήτων του Ομήρου και του Ησιόδου. Καταλήγει ο Ξενοφάνης: «Ένας είναι ο μέγιστος θεός ανάμεσα σε θεούς κι ανθρώπους» («Εἷς θεὸς ἔν τε θεοῖσι καὶ ἀνθρώποισι μέγιστος») (Απ. 23).

Ο Πυθαγόρας, σύμφωνα με τον Φιλόλαο, έναν μαθητή του, δίδασκε πως «ἔστιν ἡγεμὼν καὶ ἄρχων ἁπάντων θεός, εἷς ἀεὶ ἐών, μόνιμος, ἀκίνητος, αὐτὸς ἑαυτῷ ὅμοιος, ἕτερος τῶν ἄλλων» (Γιάννη Κορδάτου, Ιστορία της Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας, εκδ. Μπουκουμάνη, σ. 107).

Ενώ ο Θαλής, που εθεωρείτο από τους Πολυθεϊστές άθεος, επειδή δεν πίστευε στους θεούς τους, είχε γράψει το ακόλουθο επίγραμμα: «

πρεσβύτατον τῶν ὄντων θεός· ἀγένητον γάρ. / κάλλιστον κόσμος· ποίημα γὰρ θεοῦ. μέγιστον τόπος· ἅπαντα γὰρ χωρεῖ. / τάχιστον νοῦς· διὰ παντὸς γὰρ τρέχει. / ἰσχυρότατον ἀνάγκη· κρατεῖ γὰρ πάντων. / σοφώτατον χρόνος· ἀνευρίσκει γὰρ πάντα. (Διογένης Λαέρτιος, I, 35)

Ο δε Εμπεδοκλής λέει (απ. 128, Πορφύριου, Περί αποχής 2, 21):

οὐδέ τις ἦν κείνοισιν Ἄρης θεὸς οὐδὲ Κυδοιμὸς / οὐδὲ Ζεὺς βασιλεὺς οὐδὲ Κρόνος οὐδὲ Ποσειδῶν, / ἀλλὰ Κύπρις βασίλεια. / τὴν οἵ γ' εὐσεβέεσσιν ἀγάλμασιν ἱλάσκοντο / .............................................................. / ταύρων τ' ἀρρήτοισι φόνοις οὐ δεύετο βωμός, / ἀλλὰ μύσος τοῦτ' ἔσυεν ἐν ἀνθρώποισι μέγιστον (...)

Δηλαδή, στα παλιότερα χρόνια οι άνθρωποι: «δεν λάτρευαν κανένα θεό Άρη, ούτε της μάχης την αντάρα/ ούτε ήταν ο Δίας βασιλιάς τους ούτε ο Κρόνος ούτε ο Ποσειδώνας/ παρά βασίλευε η Κύπρη./ Αυτήν εξευμενίζανε με αγάλματα ιερά/ (......)/ Δεν ποτιζόταν ο βωμός τους από ανείπωτες ταύρων σφαγές, παρά τούτο λογιζόταν στους ανθρώπους το μεγαλύτερο βδέλυγμα». Δηλαδή, ο Εμπεδοκλής πίστευε πως αρχικά λατρευόταν Μία θεότητα κι όχι ο Δίας.

Σίγουρα υπάρχουν ορισμένοι, και λιγοστοί, μύθοι και συγκεκριμένα «γεγονότα» μύθων που εύκολα αντιστοιχούνται σε φυσικά ή μετεωρολογικά φαινόμενα˙ πλάι όμως σε αυτές τις καταφανείς εξηγήσεις κοχλάζει ένα πλήθος αμφιλεγόμενων υποθέσεων, ευθύς μόλις η ανθρωπομορφική διήγηση για τους θεούς (η οποία παρουσιάζει μια βιοτική διαδρομή, με γέννηση των θεών, έργα τους, αγώνες κ.λ.π.) αναχθεί σε στοιχειακά δεδομένα και στις αιτιακές τους σχέσεις. Και όλο αυτό το πλήθος των αφηγήσεων που δεν ανάγονται σε «φυσικούς συμβολισμούς» ή οποιαδήποτε άλλη νεοπαγανιστική ασυναρτησία, αποδεικνύει πως πρόκειται περί καθαρής φαντασίας.


60c Είναι δυνατός ο αποσυμβολισμός των μύθων;

Αφού οι Νεοπαγανιστές ισχυρίζονται ότι οι μύθοι είναι συμβολικοί, ας αποσυμβολίσουν τους εξής μύθους:

Γιατί ο Δίας βασάνισε σαδιστικά τον Προμηθέα, τον ευεργέτη του ανθρώπινου γένους; Τι συμβολίζει αυτό;

Γιατί ο Δίας ζευγάρωσε με τη Λήδα με μορφή κύκνου; Τι συμβολίζει αυτό; Αν ζευγάρωνε μαζί της με μορφή ποντικού, θα άλλαζε τίποτα στο «κρυφό νόημα» του μύθου, εκτός από το ότι, επειδή ο Δίας είχε μορφή κύκνου, η Λήδα γέννησε ένα αυγό;(!)

Γιατί ο Δίας κυνηγά να βιάσει την Αστερία; Τι συμβολίζει αυτό; Γιατί αυτή πέφτει και πνίγεται στη θάλασσα; Τι συμβολίζει αυτό;

Γιατί ο Δίας απήγαγε και διακόρευε τον Γανυμίδη; Συμβολίζει κάτι αυτό ή είναι φαντασία ή συνέβη στην πραγματικότητα;

Γιατί ο Δίας κατακεραύνωσε ολόκληρη πόλη, την οποία είχε χτίσει ο Σαλμωνεύς; Δε μπορούσε να φονεύσει τον Σαλμωνέα μόνο; Τι συμβολίζει αυτή η βαρβαρότητά του;

Γιατί ο Δίας σκότωσε τους τροφούς του, τους Κούρητες; Τι συμβολίζει αυτό; Μήπως την Ευγνωμοσύνη;

Τί συμβολίζει που ο Ηρακλής έρριξε στη φωτιά τα παιδιά του και τα ανήψια του; Αν τα στραγγάλιζε και αυτά γίνονταν άστρα, θα συμβόλιζε κάτι άλλο ο μύθος;

Γιατί ο Ηρακλής έκοψε τις μύτες και τα αυτιά των απεσταλμένων του Εργίνου; Αν τους έκοβε τη γλώσσα θα συμβόλιζε κάτι άλλο;

Τί συμβολίζει που ο Ηρακλής άρπαξε έναν ταύρο από την άμαξα ενός βοσκού και τον έφαγε, ενώ ο βοσκός ανίσχυρος να αντιδράσει στεκόταν σ' ένα ύψωμα και τον καταριόταν;

Γιατί ο Ηρακλής, εκεί που ο γιος τού Αρχιτέλη, ο Εύνομος έχυνε νερό στα χέρια του, αυτός τον σκότωσε με μια γροθιά; Τι συμβολίζει αυτό;

Τί συμβολίζει που η Ήρα έρριξε μανία στον Αθάμα και την Ινώ, τροφούς του Διονύσου, ώστε αυτός να σκοτώσει το μεγαλύτερο παιδί του ενώ αυτή να ρίξει τη Μελικέρτη σ' ένα πυρωμένο καζάνι;

Τί συμβολίζει ότι ο Απόλλων σκότωσε τον ξεφωνημένο εραστή του, τον Υάκυνθο, κατά λάθος;

Γιατί ο Δευκαλίωνας και η Πύρρα έφτιαξαν ανθρώπους όχι μέσω του φυσικού τρόπου, αλλά ζητώντας από το Δία βοήθεια και πετώντας πέτρες που μετασχηματίζονταν σε ανθρώπους, άνδρες οι πέτρες του Δευκαλίωνα, γυναίκες οι πέτρες ης Πύρρας; Ήταν στείροι; Τι συμβολίζει αυτός ο τρόπος αναπαραγωγής; Από ένα ζευγάρι δημιουργήθηκαν ολόκληροι λαοί; Κι αν ναι, τότε γιατί κοροϊδεύουν την διήγηση του Αδάμ και της Εύας;

Τί συμβολίζει ο έρωτας της Σελήνης με το θνητό Ενδυμίωνα; Γίνεται να διακορεύει ένας θνητός μία εκ των θεών, οι οποίοι είναι «φυσικές δυνάμεις και οντότητες»;

Τί συμβολίζουν αυτές οι ατελείωτες μοιχίες του Δία με θνητές; Αφού δεν αναμιγνύεται θεός με άνθρωπο, σύμφωνα με τον Πλάτωνα, γιατί οι μύθοι έχουν αντίθετη άποψη;

Τί συμβολίζει ότι ο Άργος είχε μάτια σ' όλο του το σώμα;

Ήταν άνθρωπος ο Νείλος, ώστε να έχει κόρη και να την παντρέψει με το βασιλιά των Αιγυπτίων;

Τί συμβολίζει ότι ο Βήλος, γιος της κόρης του Νείλου, παντρεύεται μια άλλη κόρη του Νείλου, τη θεία του;

Τί συμβολίζει η Χίμαιρα κι ο φόνος της από τον Βελλεροφόντη;

Τί συμβολίζει ότι ο Ζευς μεταμορφώθηκε σε χρυσάφι για να κυλήσει μέσα από την οροφή στο χάλκινο θάλαμο της Δανάης;

Ο Πέρσης είναι ο θείος της Μήδειας ή ο γιος του Περσέα;

Τί συμβολίζει ότι ο Ποσειδών έκανε αθάνατο τον Πτερέλαο φυτεύοντάς του μια χρυσή τρίχα στο κεφάλι; Θαύμα; Μυστική υπερτεχνολογία των Αρχαίων Ελλήνων, κρυμμένη στα μαντεία; Και πού ήταν αυτή, για να τους σώσει από τους Παγανιστές Ρωμαίους κατακτητές; Χάλασαν τα γρανάζια των Αρχαιοελληνικών Πολεμικών Αεροσκαφών μας και οι Ρωμαίοι μάς υποδούλωσαν;

Πώς κατάφερε η Ήρα να καθυστερήσει επί μήνες τη γέννα της Αλκμήνης, ώστε να γεννηθεί πρώτος ο Ευρυσθέας; Θαύμα;

Πώς συνέβη, επειδή ο Αμφικτρύωνας έρριξε με δύναμη το ρόπαλο σε μια αγελάδα κι αυτό χτύπησε στα κέρατά της, να τιναχτεί και να χτυπήσει κατακέφαλα τον Ηλεκτρύονα;

Στ' αλήθεια είχε τέτοια δύναμη η μπούκλα των μαλλιών της Γοργόνας, ώστε να πειστεί ο Κηφεύς, βασιλιάς των Αρκάδων, να συνεκστρατεύσει με τον Ηρακλή, ο οποίος τού την έδωσε, προκειμένου, κάθε εχθρός που πλησίαζε την Αρκαδία, να το βάζει στα πόδια, όταν ανεμίζανε οι άμαχοι Αρκάδες την μπούκλα;

Τί φίλτρο ηταν αυτό που έδωσε ο Νέσσος στη Δηιάνειρα; Σπέρμα και αίμα; Τόσο θαυματουργές ιδιότητες να κρατά τον εραστή είχε;

Πώς κατάφερε ο Δίας, αυτή η «ζώσα φυσική δύναμις και οντότητα» που δεν παραβιάζει τους νόμους της φύσης, να πετύχει, ο Σαρπηδώνας να ζήσει τρεις γενιές; Τι συμβολίζει;

Πώς κατάφερε το πέος του μαινόμενου ιερού ταύρου του Ποσειδώνα να εισχωρήσει στον κόλπο της Πασιφάης δίχως να την τραυματίσει; Συμβολισμός; Θαύμα; Ή σκέτη φαντασία;

Τί συμβολίζει ότι η Ίφικλος, για να κάνει αγόρι, έπρεπε να πίνει σκουριά από ξυσμένο μαχαίρι;

Τί συμβολίζει η οχύρωση της Θήβας, δια μαγείας, με θαυματουργή μετακίνηση των λίθων χάρη στην λύρα του Αμφίωνα;

Τί είναι η Σφίγγα; Υπήρξε;

Τί συμβολίζει, ότι ο Διομήδης μπήγει το κοντάρι του στο κορμί της Αφροδίτης κι αυτή φεύγει ξέφρενη από φόβο και πόνο (Ιλιάδας Ε 335-354). Είναι δυνατόν οι θεοί (δυνατότεροι σε κάθε περίπτωση από τους θνητούς) να φοβούνται τους ανθρώπους; Είναι δυνατόν να πληγώνονται από αυτούς; Συνέβη στην πραγματικότητα η μάχη θνητού Διομήδη και θεάς Αφροδίτης ή είναι συμβολική;

Τί συμβολίζει, ότι ο Άρης είχε δεθεί και κλειδωθεί δεκατρείς μήνες μέσα σε χάλκινο πιθάρι από τους θνητούς Εφιάλτη και Ώτο και θα είχε χαθεί; (Ιλιάδας Ε 385-388) Είναι δυνατόν ο τρομερός θεός του πολέμου να κατανικάται από θνητούς; Συμβολικό ή πραγματικό το γεγονός;

Τί συμβολίζει ο Άδης; Ή είναι πραγματικός και υπάρχει; Πώς κατεβαίνει Οδυσσέας με το ζωντανό κορμί του εκεί πέρα; Σημαίνει τίποτε, ότι για να μιλήσουν οι νεκροί, πρέπει να πιούν αίμα ή είναι κάτι που συμβαίνει στ' αλήθεια; Και πώς μπορεί μια σκιά, η ψυχή ενός νεκρού, να πιεί αίμα, κάτι, δηλαδή, υλικό;

Τ'ι είναι αυτοί οι Γίγαντες; Υπάρχουν;

Ο Φορωνέας πήρε τη φωτιά απ' το Δία, δίχως να τιμωρηθεί, ή ο Προμηθέας, που τιμωρήθηκε;


60d Προβλήματα της Μυθολογίας.

Άλλωστε, το ότι είναι φαντασία και παραμύθια οι μύθοι φαίνεται και από το εξής γεγονός: έχουμε ώς τον 6ο - 5ο π.Χ. αιώνα αφηγήσεις για τις «περιπέτειες» των θεών, τις διαμάχες τους, τις δημιουργίες νέων θεών κλπ. Από εκεί και πέρα δεν υπάρχει καμμία πληροφορία γι' αυτούς. Γιατί άραγε; Σταμάτησαν να γεννώνται θεοί μετά τον 6ο αιώνα; Δεν κάνουν πια τίποτα; Κι αν κάνουν, όπως πολεμούσαν, έπαιρναν μέρος σε μάχες, κατέβαιναν στους ανθρώπους κ.λπ. παρόμοια, γιατί δε βρέθηκε κάποιος ποιητής μεταξύ 4ου π.Χ. και 4ου μ.Χ. αιώνα να αφηγηθεί τις νέες εξελίξεις; Μόνο αντιγραφή. Σα να ήταν νεκρά δημιουργήματα της φαντασίας τους, κι όταν η φαντασία τους στέρεψε, έπαψαν να δρουν. Αν δρουν, τί έκαναν οι θεοί μετά την «θεογονία» του Ησίοδου. Αν οι θεοί στο παρελθόν γεννούσαν και γεννιόντουσαν, αυτό θα έπρεπε να γίνεται χωρίς διακοπή μέχρι σήμερα, δηλαδή π.χ. ο Δίας να γεννά κι άλλες κόρες. Αν όχι, αυτό θα σήμαινε αδυναμία και ότι ή ότι έφθασαν σε βαθύ γήρας και ευλόγως δεν γεννούν ή ότι πέθαναν και επομένως δεν υπάρχουν πια. Αν λοιπόν οι θεοί ήταν γεννητοί, έπρεπε μέχρι και σήμερα να γεννώνται, όπως ακριβώς και οι άνθρωποι, και μάλιστα θα έπρεπε να είναι περισσότεροι από τους θνητούς ανθρώπους.

Ένα άλλο πρόβλημα με τους μύθους είναι το εξής: έφτιαξε τελικά ο βαβυλώνιος θεός τον άνθρωπο, ή ο έλληνας θεός; Ή ο ινδός θεός; Κυβερνά ο Δίας στον Όλυμπο ή τα πνεύματα των Ινδιάνων; Αφού οι παγανιστές είναι υπέρ όλων των παγανιστικών παραδόσεων, είτε θα πουν (παραλογιζόμενοι, και αυθαιρετώντας) πως όλοι οι θεοί τους έχουν το αντίστοιχό τους με όλους τους θεούς όλων των άλλων χωρών, είτε θα πούν πως οι θεοί της μιας χώρας είναι ανώτεροι των άλλων χωρών. Φαντάζεται κανείς τι κωμική κατάσταση θα δημιουργούνταν, να προσπαθούσαν (αποτυχημένα βεβαίως) να κατατάξουν σε παγκόσμια κατάταξη τους θεούς τους οι Ελληνες Νεοπαγανιστές. Χαρακτηριστικά γράφει ο Διόδωρος Σικελιώτης, για το χάος αναφορικά με τις «ταυτίσεις» θεών: «Την ίδια θεά άλλοι αποκαλούν Ίσιδα, άλλοι Δήμητρα, άλλοι Θεσμοφόρο, άλλοι Σελήνη, άλλοι Ήρα κι άλλοι με όλα μαζί τα ονόματα. Παρομοίως, τον Όσιρι άλλοι λένε πως είναι ο ίδιος με τον Σάραπι, άλλοι με τον Διόνυσο, άλλοι με τον Πλούτωνα, άλλοι με τον Άμμωνα, μερικοί μάλιστα και με τον Δία, ενώ πολλοί τον θεωρούν ίδιο με τον Πάνα˙ υπάρχουν και μερικοί που λένε ότι Σάραπις είναι ο θεός που οι Έλληνες ονομάζουν Ποσειδώνα» (Βιβλιοθήκης ιστορικής βίβλος πρώτη, 25, 1-2). Κουλουβάχατα! Το πιο παράλογο, αλλά και πιθανό, διότι θεωρούν πως καθένας θεός έχει και μια δικαιοδοσία, θα ήταν να πουν ότι, οι Έλληνες θεοί έχουν δικαιοδοσία μόνο στην Ελλάδα, οι ινδικοί μόνο στην Ινδία, οι αρχαίοι ρωσσικοί μόνο στη Ρωσσία κλπ. Έτσι, οι θεοί τους θα έκαναν θεομαχίες, προσπαθώντας να ορίσουν ..ώς πού πέφτει η Ελλάδα, η Ρωσσία, η Ινδία κ.λπ.

Αλλά είναι ακόμη πιο κωμική η κατάσταση με τις αντιστοιχίσεις θεών, διότι ακόμη και κάθε μία ελληνική «θεότητα» δεν ήταν η ίδια. Εξηγούμαστε: «το γεγονός ότι δύο πόλεις έδιναν στο θεό τους το ίδιο όνομα, δε σημαίνει ότι είχαν και τον ίδιο θεό. Υπήρχε μια Αθηνά στην Αθήνα και μια άλλη Αθηνά στη Σπάρτη˙ ήταν δύο διαφορετικές θεές (Θουκιδίδης, 1, 134˙ Παυσανίας, 3, 17) (...) Στο μύθο του Τρωικού Πολέμου βλέπουμε μια Παλλάδα που μάχεται μαζί με τους Έλληνες, και μέσα στην Τροία υπάρχε μια άλλη Παλλάδα που λατρεύουν οι Τρώες και που τους προστατεύει (Ιλιάδας Ζ 88) (...) Οι πολίτες του Άργους και της Σάμου είχαν καθεμιά και από μία πολιούχο Ήρα˙ δεν ήταν η ίδια θεά, γιατί κάθε μια τής απέδιδε εντελώς διαφορετικές ιδιότητες. (...) Η Ρώμη είχε μία Juno˙ λίγα χιλιόμετρα από κει, οι Βήιοι είχαν μια άλλη˙ ήταν μια τόσο διαφορετική θεότητα, ώστε ο δικτάτορας Κάμιλλος, καθώς πολιορκούσε του Βήιους, απευθύνθηκε στη Juno του εχθρού, με σκοπό να την πείσει να εγκαταλείψει την πόλη των Ετρούσκων και να περάσει στο δικό του στρατόπεδο» (Fustel De Coulanges, Η αρχαία Πόλη, εκδ. Ειρμός, σ. 231, 232). Θα πουν ορισμένοι, ότι και οι Χριστιανοί έχουν Παναγία σε κάθε τόπο, άρα είναι το ίδιο. Αυτό είναι λάθος, διότι η Παναγία της Τήνου κι η Παναγία Σουμελά έχουν τις ίδιες ιδιότητες, την ίδια ζωή κ.λπ., ενώ η Ήρα της Σάμου και η Αθηνά της Αθήνας έχουν, γι' αυτό άλλωστε υπάρχουν και τόσες διαφορές από μύθο σε μύθο, αναφορικά με κάθε θεό, διαφορετικές ιδιότητες και ιστορία˙ δεν είναι απλώς τοπική η διαφορά, είναι διαφορετική θεότητα με ίδιο όνομα. Δηλαδή, όχι μόνο είναι αδύνατον να αντιστοιχηθούν ξένοι κι ελληνικοί θεοί, αλλά και κάθε ένα όνομα ελληνικής θεότητας αντιστοιχεί σε περισσότερους από έναν θεούς. Εάν, όμως, αυτά δεν ισχύουν, τότε οι «θεοί» είναι ανθέλληνες, αφού υποστήριζαν τους Τρώες κατά των Ελλήνων.

60e Μυθολογία ακατάλληλη δι' ανηλίκους.

Μυθολογία ακατάλληλη δι' ανηλίκους, πώς να κάνετε το παιδί σας φονιά, γδάρτη, δήμιο, πατροκτόνο, αδελφοκτόνο, παιδοκτόνο, συζυγοκτόνο, βιαστή, διηγούμενοι σε αυτό τους μύθους: Ο Αθάμας σκοτώνει με βέλη το παιδί του. Η Ινώ ρίχνει τη Μελικέρτη σ' ένα πυρωμένο καζάνι και πηδά κι αυτή. Ο Ηρακλής κόβει αυτιά και μύτες κοινών θνητών. Σκοτώνει αντιπάλους σε αγώνα πάλης, σκοτώνει με ρόπαλο ένα βοσκό, σκοτώνει τον αντίπαλό του αρπάζοντάς τον απ' τη μέση, σηκώνοντάς τον στον αέρα και σπάζοντάς του τη ραχοκοκκαλιά. Ο Δίας σακατεύει το παιδί του. Ο Δίας κρεμά ανάποδα την Ήρα. Ο Απόλλων γδέρνει ζωντανό τον Μαρσύα. Ο Οινοπίων τυφλώνει τον Ωρίωνα στον ύπνο του. Η Αθηνά γδέρνει ζωντανό τον Πάλλαντα. Ο Απόλλων καρφώνει ένα εχθρό του με βέλος στο μάτι. Ο Πελίας κατασφάζει τη μητριά του πάνω στο βωμό της Ήρας. Οι Λήμνιες σφάζουν τους άντρες και τους πατεράδες τους. Η Μηδεία σφάζει, κόβει σε κομματάκια και πετά στη θάλασσα τον αδερφό της. Οι κόρες του Πελία τον κατακρεουργούν και τον βράζουν. Ο Πελίας σφάζει το παιδί του. Η Μήδεια σφάζει τα παιδιά της και το θείο της. Ο Δίας βιάζει μια ιέρεια της Ήρας. Οι νύφες, κόρες του Δαναού, με προτροπή του δολοφονούν τους άντρες τους, ο Ακρίσιος παρατά τη γυναίκα και το παιδί του σε μια βάρκα στη θάλασσα. Ο Κρεσφόντης δολοφονείται από τα παιδιά του, ο Αλκμαίων σφάζει τη μητέρα του, Εριφύλη. Ο Ηρακλής βιάζει την Αύγη.

Είναι παράλογο, οι παγανιστές να εξοργίζονται, διότι η Παλαιά Διαθήκη που αναφέρει επίσης ανήθικες πράξεις, διδάσκεται στα σχολεία, ενώ δεν εξοργίζονται καθόλου για τις ανηθικότητες της μυθολογίας, η οποία επίσης διδάσκεται στα σχολεία, τα έπη του Ομήρου διδάσκονται ολόκληρα, δίχως αποκλεισμό των αντιπαιδαγωγικών στίχων. Οι «Πατρώοι Θεοί» του Φωτός διέπραξαν συνολικά 76 φόνους, μία γενοκτονία, μία αιμομιξία, 3 βιασμούς, 2 απόπειρες βιασμού, 7 βασανισμούς-ακρωτηριασμούς, 78 μοιχίες, 2 κακοποιήσεις τέκνων, ήταν αυτουργοί σε εκατοντάδες φόνους, προκάλεσαν τρέλλα 6 φορές, 5 φορές παιδεραστία.

60f Κριτική των μύθων.

Οι Νεοπαγανιστές ισχυρίζονται πως οι μύθοι είναι συμβολικοί, και γι' αυτό έχουν άδικο οι Χριστιανοί, οι οποίοι εξ αρχής κατέκριναν το ανήθικο και αδύνατο να συνδυαστεί με την αντίληψη περί θεότητας περιεχόμενο ορισμένων μύθων. Ωστόσο, ο Πλάτων έχει ακριβώς τις ίδιες απόψεις με αυτές των Χριστιανών: Καταδικάζει με σφοδρότητα τους ποιητές (Όμηρο, Ησίοδο, Αισχύλο κ.ά.) και τους μύθους που αυτοί έγραψαν. Δεν λέει ο Πλάτων «αυτοί οι φαινομενικά ανήθικοι και αισχροί περί θεών μύθοι είναι συμβολικοί και έχουν κρυφό νόημα». Δεν λέει ο Πλάτων «Α, μύθοι είναι, δεν πειράζει, συμβολικοί είναι». Αντίθετα, αντιμετωπίζει τα γεγονότα των μύθων ως πραγματικά συμβάντα της ζωής των θεών. Για παράδειγμα, λέει ότι ο μύθος στην Ιλιάδα Ω 527 (δες παραπάνω) πρέπει να απορριφθεί διότι είναι απαράδεκτος και εκφράζει μια απαράδεκτη αντίληψη για τη θεότητα. Τόσο γι' αυτόν τον μύθο όσο και για άλλους ο Πλάτων δεν λέει «είναι συμβολικός, οπότε ας τον κρατήσουμε κι ας τον διδάσκουμε». Λέει «είναι για πέταμα, και απαγορεύεται να τον διδάσκει κανείς». Ο Πλάτωνας γράφει (Πολιτεία 378): «Όσα πάλι έκανε ο Ουρανός κι έπαθε έπειτα από το γιό του [Κρόνο], και αληθινά ακόμη να ήταν, νομίζω πως δεν έπρεπε να λέγονται τόσο εύκολα σε νέους που δεν έχουν κρίση, αλλά να αποσιωπούνται (...). Και δεν πρέπει να ακουστούν ποτέ στη δική μας πόλη, ούτε θα επιτραπή ποτέ να λέγεται εμπρός σε νέο ακροατή, πως και τη χειρότερη αδικία αν έκανε κανείς, πως και τον πατέρα του αν έρριχνε στα χειρότερα βασανιστήρια για κάποιο κακό που του έκανε εκείνος, δεν θα ήταν αυτό κανένα έκτακτο πράγμα, αλλά κάτι που έκαναν και οι πρώτοι και μεγαλύτεροι θεοί. (...) Και ούτε ο ελάχιστος λόγος, εννοείται, δεν θα γίνει, πως πολεμούν και επιβουλεύονται και μάχονται οι θεοί μεταξύ τους, αν θέλουμε τουλάχιστο αυτοί, που μέλλουν να μάς φυλάξουν την πόλη, να νομίζουν το αισχρότερο πράγμα το να γίνονται για το τίποτα εχθροί μεταξύ τους˙ πολύ περισσότερο, να καθόμαστε να διηγούμαστε ή να ιστορούμε γιγαντομαχίες και άλλες κάθε λογής έχθρες θεών και ηρώων με συγγενείς και με άλλους δικούς τους. Αλλά αν ο σκοπός μας είναι να τους πείσουμε, πως ποτέ δεν μίσησε πολίτης άλλο συμπολίτη του κι ούτε είναι όσιο να γίνεται τέτοιο πράγμα, (...) μόνο με αυτό το πνεύμα μύθους να διηγούνται στα παιδιά και να συνθέτουν οι ποιητές. (...) Κι όλες τις θεομαχίες που διηγείται ο Όμηρος, θα είναι ολότελα απαράδεκτα στην πόλη μας, ούτε αν είναι καμωμένα με αλληγορίες, ούτε αν είναι χωρίς αλληγορίες. Γιατί ο νέος δεν είναι σε θέση να κρίνει τι είναι αλληγορία και τι δεν είναι, μα όσα εντυπωθούν από αυτή την ηλικία στο πνεύμα του, δύσκολο είναι συνήθως να εξαλειφθούν και να μετακινηθούν από εκεί μέσα˙ γι' αυτό ίσως πρέπει να δώσουμε τη μεγαλύτερη σημασία, οι πρώτοι λόγοι που ακούει το παιδί, να είναι όσο μπορεί καταλληλότεροι να το οδηγούν στην αρετή.»

Ο Γρηγόριος ο Θεολόγος γράφει (Κατά Ιουλιανού, 1, 117, 118, 120-121):«Αν και, αν μεν αυτά [Οι μύθοι] είναι αληθινά, δεν πρέπει να ντρέπονται, αλλά να φιλοτιμούνται να τα μιμηθούν και να πείσουν ότι δεν είναι αισχρά. Και γιατί πρέπει να καταφεύγουν στο μύθο, ως συγκάλλυμα της αισχύνης; (...) Εάν πουν ότι αυτά είναι φανταστικά δημιουργήματα και φλυαρίες των ποιητών, οι οποίοι χρησιμοποιούν δύο μέσα για να κάνουν ευχάριστη την ποίηση, το μέτρο και τον μύθο, και οιωνεί καταγλυκαίνουν με αυτά την ακοή, ενώ γι' αυτούς είναι περισσότερο απόρρητο και βαθύτερο το νόημα που υπάρχει μέσα σε αυτά [=στους μύθους], και γίνεται προσιτό στους λίγους από τους πλέον σοφούς, (....) Από πού και από ποια ορμώμενοι και ποιους λόγους χρησιμοποιούντες, θα μπορέσουν να διαπαιδαγωγήσουν αυτούς στην αρετή και να τους κάνουν άξιους περισσότερων με τις παραινέσεις; (..) Μήπως διηγούμενοι τους πολέμους των θεών και τις εξεγέσεις και τις επαναστάσεις και το πλήθος των ελαττωμάτων, τα οποία και αυτοί έχουν και μεταξύ τους επιδεικνύουν, τόσο ιδιαιτέρως όσο και δημοσίως, και με τα οποία ελαττώματα είναι γεμάτο κάθε σύγγραμμα και ποίημα; Πολύ γρήγορα θα τους μετέβαλαν από ειρηνικούς σε φιλοπόλεμους και αντί σοφών σε παράφρονες, και όχι, αντιθέτως, σε μετρημένους και συνετούς αντί θρασέων και αμόρφωτων, με τα παραδείγματα αυτά. Διότι αυτούς, που είναι δύσκολο και χωρίς εκείνα που τους τραβούν προς το κακό να τους μεταθέσεις από την κακία και να τους μεταφέρεις προς την καλλίτερη μοίρα απο τη χειρότερη, αυτούς ποιος θα μπορούσε να τους πείσει να γίνουν ήμεροι και συγκρατημένοι, αφού χρησιμοποιούν ως οδηγούς και προστάτες των παθών τους τους θεούς, και όπου το κακό θεωρείται τίμιο, καθόσον προίσταται κάποιους από τους θεούς, του οποίου το πάθος τιμάται με βωμούς και θυσίες και απολαύει ελευθερίας υπό την προστασία των νόμων; Διότι αυτό είναι το χειρότερο: ότι εκείνα που τιμωρούνται από τους νόμους, αυτά ως θεϊκά τιμώνται. Τόσο μεγάλο είναι το μέγεθος της αδικίας σας.

121. Δεύτερον, ας προβληθεί προς αυτούς ο σεβασμός και η τιμή των γονιών και ο σεβασμός της πρώτης αιτίας της ύπαξης. Γι' αυτό και η λογική ας μας προτρέπει και η θεολογία ας μας πείθει. Πώς δε, δεν θα μας πείσει ο Κρόνος ο οποίος απέκοψε το μόριο του Ουρανού, για να γίνει άγονος μεταξύ των θεών (...) και ο,τιδήποτε άλλο παρόμοιο προβάλλουν σε αυτούς ως παράδειγμα τιμής των γονιών οι βίβλοι [των μύθων];»

Είτε μιλάει ο Πλάτωνας είτε ο Γρηγόριος ο Θεολόγος, το ίδιο κάνει. Και οι δύο ισχυρίζονται πως οι βλαβεροί μύθοι, είτε είναι αλληγορίες είτε όχι (το τονίζει ιδιαίτερα ο Πλάτων), επιδρούν βλαβερά στους ανθρώπους. Πιστεύουν δηλαδή και οι δύο ότι μύθοι που μιλάνε για θεομαχίες και άλλες παρεκτροπές των «θεών» δίνουν το κακό παράδειγμα στους ανθρώπους. Κι έτσι οι άνθρωποι παραδειγματίζονται από την κακία, την οποία δίνουν ως παράδειγμα οι δήθεν «συμβολικοί» (ηθικά αθώοι) μύθοι. Αυτά δε τα λέει κανένας «θρησκόληπτος Χριστιανός», τα προσυπογράφει ο μεγαλύτερος φιλόσοφος της Ελλάδας. Συνεπώς, ο Πλάτων δεν θεωρεί καθόλου τους μύθους ηθικώς αβλαβείς, αλλά το αντίθετο, συμμερίζεται την χριστιανική άποψη.

«-Θα επιτρέψουμε λοιπόν, έτσι εύκολα ν' ακούουν τα παιδιά τούς όποιους λάχη μύθους, που τους έπλασαν όποιοι λάχουν;

-Διόλου μάλιστα δε θα το επιτρέψωμε.

-(...)Τους περισσότερους βέβαια [μύθους] απ' αυτούς που τους διηγούνται σήμερα, πρέπει να τους βγάλωμ' έξω» (Πολιτεία 377c-d)

«(..) και αν ήταν οπωσδήποτε ανάγκη να γίνη λόγος γι' αυτά, να τ' ακούουν με απόλυτη μυστικότητα όσο μπορεί πιο λίγοι» (Πολιτεία 378a).

Εδώ να σημειώσουμε:

1) τη δυσφορία, με την οποία ο Πλάτων δίνει την άδεια, ακόμη και γι' αυτήν την ακρόαση. Μόνο «αν ήταν οπωσδήποτε ανάγκη».

2) ότι δεν αναιρείται τίποτε, όσον αφορά την απαγόρευση να ακούνε ή να διδάσκονται οι νέοι τους μύθους αυτούς. Ακόμη κι αν αυτό ήταν το τελικό συμπέρασμα του Πλάτωνα, πάλι, επειδή οι νέοι δεν θα διδάσκονταν τους μύθους αυτούς, αυτοί έπειτα από μια γενιά θα έσβηναν και θα χάνονταν από τη μνήμη. Ωστόσο αυτή δεν είναι η τελική πρόταση του Πλάτωνα.

«Ούτε θ' αφήσωμε τους νέους ν' ακούουν εκείνα που λέγει ο Αισχύλος, ότι τάχα ο θεός αφορμή βρίσκει σαν θέλη σύρριζα να ξεπατώσει σπίτι (Αισχύλου Νιόβη)» (Πολιτεία 380a).

«Να μη δώσωμε ποτέ την άδεια σε κανένα, ούτε σε νέους ούτε σε γέρους, ούτε να λέγουν ούτε ν' ακούουν μέσα στην πόλη μας τέτοιους λόγους είτε με στίχους είτε χωρίς στίχους, γιατί και ανόσια είναι να λέγουνται, αν λέγουνται, τέτοια πράγματα για τους θεούς και για μας όχι ωφέλιμα, μα ακόμη και μεταξύ τους ασύμφωνα» (Πολιτεία 380b-c).

«Όταν κανείς μας λέγει τέτοια για τους θεούς, θα του γυρίσωμε τις πλάτες και δε θα του δώσωμε τα ψαλτικά του, ούτε και στους δασκάλους θα επιτρέψωμε να τα μεταχειρίζουνται για την ανατροφή των παιδιών» (Πολιτεία 383c).

«Γιατί, αν τ' ακούσουν στα σοβαρά οι νέοι όλα τα τέτοια (τους μύθους) και δεν τα περιγελούν σαν ανάξια να λέγονται, εύκολα θα καταντήσουν να μην το θεωρούν ανάξιο να τα κάνουν και οι ίδιοι» (Πολιτεία 388d)....

... «Γιά όλους αυτούς τους λόγους ας καταργήσουμε τούς τέτοιους μύθους, μήπως γεννήσουν μέσα στην ψυχή των νέων πολλή ευκολία για την πονηρία» (Πολιτεία 391e).

Βλέπουμε, ότι ο Πλάτων, αν και για μια στιγμή του περνά απ' το νού να επιτρέψει σε πολύ λίγους πολίτες να ακούν τους παράλογους μύθους (378a), (κι αυτό με μεγάλη δυσαρέσκεια, «αν ήταν οπωσδήποτε ανάγκη»˙ οι νέοι, όμως, απαγορεύεται σε κάθε περίπτωση να τα ακούνε), αμέσως αλλάζει γνώμη και προστάζει κανείς πολίτης, όχι μόνο απλώς οι νέοι, αλλά ούτε και οι γέροι, να μην ακούει τους μύθους που ο Πλάτων απαγορεύει (380 b-c).

60g Είναι συμβολικοί οι μύθοι;

Αντίθετα, πάντως, με τις απόψεις των Νεοπαγανιστών και των τελευταίων Παγανιστών που εναγωνίως, επειδή τους κατηγορούσαν οι Χριστιανοί, προσπαθούσαν να δείξουν ότι οι μυθολογικοί βιασμοί, μητροκτονίες, αδελφοκτονίες και βασανισμοί ήταν συμβολικοί, οι ίδιοι οι απλοί Ειδωλολάτρες της προχριστιανικής και δη της κλασσικής εποχής, φαίνεται να είχαν διαφορετική γνώμη. Φαίνεται πως τότε δεν είχαν πρόβλημα να συγκαλύπτουν τις συμβολικές αιματοχυσίες της μυθολογίας.

«Τοῦ δὲ ἀγάλματος τὸ βάθρον παρέχεται μὲν βωμοῦ σχῆμα, τεθᾶφθαι δὲ τὸν Ὑάκινθον λέγουσιν ἐν αὐτῷ, καὶ Ὑακινθίοις πρὸ τῆς τοῦ Ἀπόλλωνος θυςίας ἐς τοῦτον Ὑακίνθῳ τὸν βωμὸν διὰ θύρας χαλκῆς ἐναγίζουσιν», γράφει ο Παυσανίας, (Λακωνικά, 19, 3). Δηλαδή: «Το βάθρο του αγάλματος έχει σχήμα βωμού και λέγεται ότι εκεί είναι θαμμένος ο Υάκινθος και στα Υακίνθια, πριν από τη θυσία στον Απόλλωνα, σ' αυτόν τον βωμό και μέσα από χάλκινη πόρτα κάνουν εξαγνισμούς για τον Υάκινθο». Δηλαδή ο Υάκινθος δεν ήταν ένας «ανύπαρκτος», και «απλό σύμβολο», αλλά σύμφωνα με τους Ειδωλολάτρες ήταν υπαρκτό πρόσωπο, αφού είχε τάφο.

Ηροδότου, Ιστορίαι, 2, 45 «Λέγουσι δὲ πολλὰ καὶ ἄλλα ἀνεπισκέπτως οἱ Ἕλληνες˙ εὐήθης δὲ αὐτῶν καὶ ὅδε ὁ μῦθός ἐστι τὸν περὶ τοῦ Ἡρακλέους λέγουσι, ὡς αὐτὸν ἀπικόμενον ἐς Αἴγυπτον στέψαντες οἱ Αἰγύπτιοι ὑπὸ πομπῆς ἐξῆγον ὡς θύσοντες τῷ Διί˙ τὸν δὲ τέως μὲν ἡσυχίην ἔχειν, ἐπεὶ δὲ αὐτοῦ πρὸς τῷ βωμῷ κατάρχοντο, ἐς ἀλκὴν τραπόμενον πάντας σφέας καταφονεῦσαι. Ἐμοὶ μέν νυν δοκέουσι ταῦτα λέγοντες τῆς Αἰγυπτίων φύσιως καὶ τῶν νόμων πάμπαν ἀπείρως ἔχειν οἱ Ἕλληνες˙ τοῖσι γὰρ οὐδὲ κτήνεα ὁσίη θύειν ἐστὶ χωρὶς ὑῶν καὶ ἐρςένων βοῶν καὶ μόσχων, ὅσοι ἂν καθαροὶ ἔωσι, καὶ χηνῶν, κῶς ἄν οὗτοι ἀνθρώπους θύεν; Ἔτι δὲ ἕνα ἐόντα τὸν Ἡρακλέα καὶ ἔτι ἄνθρωπον, ὡς δή φασι, κῶς φύσιν ἔχει πολλὰς μυριάδας φονεῦσαι; Καὶ περὶ μὲν τούτων τοσαῦτα ἡμῖν εἰποῦσι καὶ παρὰ τῶν θεῶν καὶ παρὰ τῶν ἡρώων εὐμενείη εἴη». Σε μετάφραση: «Οι Έλληνες έχουν πολλούς μύθους που δεν στηρίζονται σε γεγονότα. Ένας από τους πιο αστείους είναι αυτός που διηγείται πως πήγε ο Ηρακλής στην Αίγυπτο, όπου τον συνέλαβαν οι Αιγύπτιοι και ήθελαν να τον θυσιάσουν στον Δία με όλη την πρέπουσα λαμπρότητα και με το θυσιαστήριο στεφάνι πάνω στο κεφάλι του, και πως εκείνος έμεινε άπραγος μέχρι τη στιγμή που θα άρχιζε η τελετή στον βωμό, οπότε χρησιμοποίησε τη δύναμή του και τους σκότωσε όλους. Κατά τη γνώμη μου, τουλάχιστον, αυτός ο μύθος είναι αρκετή απόδειξη ότι οι Έλληνες έχουν πλήρη άγνοια του χαρακτήρα και των συνηθειών των Αιγυπτίων. Η ίδια η θρησκεία τους απαγορεύει να σκοτώνουν ακόμα και ζώα για θυσία, εκτός από πρόβατα, ταύρους, χοίρους και μοσχάρια που έχουν περάσει από έλεγχο καθαριότητας και χήνες. Πόσο πιθανό είναι λοιπόν, να ήθελαν να θυσιάσουν έναν άνθρωπο; Εξάλλου, αν ο Ηρακλής ήταν κοινός θνητός, όπως λένε πως ήταν, πώς είναι δυνατό να σκότωσε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους; Εύχομαι θεοί και ήρωες να με συγχωρήσουν για αυτά που είπα πάνω σε αυτά τα θέματα!» Βλέπουμε τον Ηρόδοτο να ζητά συγγνώμη από τους θεούς, επειδή τόλμησε να κρίνει το περιεχόμενο ενός μύθου ως ψευδές. Πραγματεύεται δηλαδή τον μύθο όχι ως «συμβολικό», όχι ως δόγμα θεολογικό, αλλά ως αληθινό γεγονός που διέπραξε ο ημίθεος Ηρακλής, διότι φοβάται μήπως αρνούμενος το αληθές τού μύθου, διαστρέψει την ιστορική αλήθεια! Εάν οι μύθοι ήταν απλά σύμβολα, δε θα φοβόταν ο Ηρόδοτος να «διαστρεβλώσει» την νομιζόμενη ιστορική αλήθεια που αυτοί περιέχουν, αλλά απλώς θα εξέφραζε άλλη άποψη για το «συμβολικό νόημά» τους. Συνεπώς, δεν ήταν «σύμβολα, ούτε βεβαίως δογματικά άρθρα πίστεως και κοσμοαντίληψης, οι αρχαίοι μύθοι, αλλά θεωρούνταν αληθινά γεγονότα.

Ας μη ξεχνάμε ότι οι «μύθοι», επειδή θεωρούνταν αληθινά γεγονότα κι όχι «συμβολικά», αποτελούσαν παράδειγμα προς μίμηση. Ό,τι έκαναν οι θεοί στους μύθους, το έκαναν και οι λάτρεις τους. Παιδεραστία ο θεός; Παιδεραστής κι ο θνητός. Μοιχός ο θεός; Μοιχός κι ο θνητός λάτρης του. Φονιάς ο θεός; Φονιάς κι ο θνητός. Απόδειξη γι' αυτό είναι ότι ο Πλάτωνας, αναφέρει στους Νόμους ότι τον «μύθο» του Δία και του Γανυμίδη τον χρησιμοποιούν οι παιδεραστές σε όλη την Ελλάδα, για να δικαιολογήσουν την ομοφυλοφιλία τους. «Ήταν τόσο σίγουροι ότι οι νόμοι τους προήλθαν από το Δία, ώστε τον φόρτωσαν μ' αυτό το μύθο για να έχουν ένα θεϊκό παράδειγμα, όταν ήθελαν να απολαμβάνουν και αυτό το είδος ηδονής» (Νόμοι, 636c).

Γι' αυτό το λόγο κι ο Αριστοφάνης γράφει «Με παντρεμένη αν σε πιάσουν / θα πεις απλά στον σύζυγο/ πως δεν διέπραξες αδικία, αφού κι ο Δίας το ίδιο έκανε, / σαν ερωτιάρης που ήτανε και γυναικάς/ Κι αφού εσύ είσαι θνητός, πώς από τον θεό θα είσαι δυνατότερος» (Αριστοφάνη, Νεφέλες, στχ. 1079-1082).

Ο Ευριπίδης γράφει (Ίων, στ. 449 κ.ε.): «Σωστό δεν είναι/ με κατηγόριες να κακολογούμε/ τους δύσμοιρους ανθρώπους αν μιμούνται/ τα έργα που οι θεοί κρίνουν δίκαια,/ μα εκείνους που σ' αυτά μας δασκαλεύουν» και (Ηρακλής μαινόμενος, στ. 1316): «με γάμους άνομους δεν έχουν σμίξει;/ Δεν ατίμασαν για την εξουσία/ τους γονιούς δένοντάς τους μ' αλυσίδες;/ Αξένοιαστοι στον Όλυμπο όμως ζούνε/ παρά τα σφάλματά τους», υποστηρίζοντας πως για την ανηθικότητα των ανθρώπων φταίνε οι θεοί με το παράδειγμα που δίνουν στους μύθους.

Να τι γράφει ο Παλλαδάς, που αν κι Εθνικός, δεν χαμπάριαζε από «συμβολικούς μύθους» κι άλλες ανακρίβειες, αλλά συνέδεε τους ανθρωποκτόνους με το παράδειγμα που δίνει ο Δίας. «Εἴ τούς ἀνδροφόνους εὐδαίμονας ὄντας ὁρῶμεν,/οὐ πάνυ θαυμάζω˙ τοῦ Διός ἐστι γέρας./τόν γάρ γεννήσαντα μεμισηκώς καί ἐκεῖνος/ κτεῖνεν ἄν, εἰ ὁ Κρόνος θνητός ἐτύγχανεν ὤν˙/ ἀντί δέ τοῦ κτεῖναι σύν τοῖς Τιτῆσι κολάζει,/δέσμιον ὡς ληστήν εἰς τὀ βάραθρον ἐνείς» (Π.Α. X, 53). Μετάφραση: «Αν βλέπω ευτυχείς τους ανθρωποκτόνους να είναι/δεν απορώ πολύ./του Δία είναι ο έπαινος./ κι εκείνος τον γεννήτορά του ασφαλώς θάχε σκοτώσει,/που τόσο μίσησε, αν τύχαινε θνητός ο Κρόνος νάναι./όμως μαζί με τους Τιτάνες δεν τον σκότωσε. Δέσμιο/μες στο βαθύ το βάραθρο, προτίμησε, ωσάν ληστή, να τον κρατάει».

Ο Πλάτων καθόλου δε θεωρεί «συμβολικά» όσα λενε οι μύθοι, όπως επιμένουν οι Νεοπαγανιστές, αλλά απολύτως πραγματικά γεγονότα˙ πάντως πιστεύει πως αυτοί που τα πρωτοείπαν και αυτοί που τα ακούν, τα θεωρούν αληθή. Όχι ως συμβολικά.

«Όλα όσα λέγουν οι ποιηταί και οι μυθολόγοι δεν είναι διήγηση για πράγματα, που είτε έχουν γίνει, είτε γίνονται τώρα, είτε που θα γίνουν;

-Τι άλλο βέβαια;» (Πολιτεία 392d).

Οι ποιητές είναι «τέκνα συγχρόνως και προφήτες των θεών» (Πολιτεία 366b)˙ αυτή είναι η άποψη των πολυθεϊστών του 4ου αι., όπως τη μεταφέρει ο Πλάτωνας. Άρα, σύμφωνα με τους Πολυθεϊστές (αλλά αντίθετα με τον Πλάτωνα), τα λόγια των ποιητών κι οι μυθολογίες δεν μπορεί να είναι «λανθασμένα». Είναι «προφητείες»˙ αποκάλυψη.

Είναι ολοφάνερο, ότι για τους αρχαίους Έλληνες της κλασσικής εποχής οι μύθοι δεν ήταν «συμβολικοί», όπως λενε οι Νεοεποχίτες, αλλά αληθινά γεγονότα, επαναλαμβάνουμε: όχι όμως πηγές δογματικής θεολογίας, και παραδείγματα προς μίμηση. Αυτός είναι άλλωστε κι ο λόγος που ο Πλάτωνας θέλει την «κάθαρση» των ανήθικων μύθων. Ξέρει πολύ καλά ο Πλάτων αυτά που οι νεοεποχίτες Νεοπαγανιστές αρνούνται.

Ορισμένοι θα ισχυριστούν, ότι οι θεοί είναι σύμβολα των φυσικών δυνάμεων. Έτσι, π.χ. ο Απόλλωνας είναι ο συμβολισμός του Ήλιου και η Άρτεμη ο συμβολισμός της Σελήνης. Ωστόσο, δεν υπάρχει μόνο ο θεός Απόλλων κι η θεά Άρτεμη, αλλά την ίδια στιγμή, εκτός από αυτούς υπήρχαν και οι θεοί Ήλιος και Σελήνη, ως ξεχωριστές θεότητες από τους Απόλλωνα και Άρτεμη. Εάν ο Απόλλων ήταν «απλώς» ο συμβολισμός του Ήλιου, τότε δεν θα υπήρχε λόγος να υπάρχει ταυτόχρονα ξεχωριστή θεότητα Ήλιος και Σελήνη. Άρα ο Απόλλων δεν είναι απλώς ένας φυσικός συμβολισμός. Άλλωστε η Θεά Σελήνη έχει ερωτικές σχέσεις με τον κοινό θνητό Ενδυμίωνα, ενώ η Θεά Άρτεμη είναι παρθένα.

Με άλλα λόγια, οι Αρχαίοι, ακόμη κι αν στην αρχή, στην προϊστορία τους, είχαν κάποιο φυσικό συμβολισμό για τον Απόλλωνα (πράγμα, βεβαίως, αναπόδεικτο), στη συνέχεια το «ξέχασαν» εντελώς και, παράλληλα με τον συμβολικό θεό Ήλιο, συνυπήρχε ο θεός Απόλλων, ο οποίος είχε «αποσυμβολιστεί». Δεν πίστευαν οι Αρχαίοι ότι οι θεοί τους ήταν σύμβολα. Εξάλλου, όπως είδαμε, οι θεοί δεν μπορεί να είναι «συμβολικοί», διότι κάθε θεότητα μπλέκεται στα πόδια και μπαίνει στα χωράφια πολλών άλλων θεοτήτων «κλέβοντάς» τους τον δικό τους συμβολισμό. Δεν μπορεί η «πελάγια Αφροδίτη» να συμβολίζει το ίδιο με τον αρμόδιο για τη θάλασσα θεό, Ποσειδώνα. Θα ήταν άχρηστη η ύπαρξή της ως συμβόλου, αφού ο Ποσειδώνας φροντίζει για τη θάλασσα. Κι αν υποτεθεί ότι κάθε θεότητα έχει πολλές λειτουργίες, τότε θα έπρεπε να έχει διαφορετικό όνομα, αφού προφανώς η μία λειτουργία είναι πολύ πιο κοντά στην ιδιότητα της μίας παρά της άλλης θεότητας. Επιπλέον, όντας, σύμφωνα με τον ορισμό των Νεοπαγανιστών, οι θεότητες δυνάμεις, κάθε δύναμη, αν ήταν πολλαπλή (με πολλές λειτουργίες) θα έπρεπε να υποδιαιρεθεί σε τόσες δυνάμεις-θεότητες (με διαφορετικό όνομα), ώστε κάθε μία από αυτές να έχει μόνο ένα όνομα. Δηλαδή,

1) η άποψη περί συμβολικών θεών είναι ορθή σε λίγες περιπτώσεις μύθων.

2) Δεν μπορούμε να ξέρουμε, πότε ένας μύθος είναι συμβολικός ή πραγματική ιστορία ή σκέτη φαντασία. Ο «Προμηθέας» ως λέξη, σύμφωνα με τον Π. Λεκατσά προέρχεται από το σανσκριτικό «prοmantha», που σημαίνει «το ξύλινο όργανο, δια της τριβής του οποίου οι πρωτόγονοι παράγουν πυρ. Προς το σύμβολο ακριβώς του Προμηθέα αντιστοιχεί ο νάθρηκας του Ησίοδου (Έργα και Ημέραι, στ. 50)». Στη Σπάρτη και σ' άλλα μέρη της Λακωνίας είναι βεβαιωμένη από φιλολογικές και επιγραφικές πηγές λατρεία του «Δία αγαμέμνονα» (Ν. Παπαχατζή, Η θρησκεία στην Αρχαία Ελλάδα, Εκδοτικής Αθηνών, σ. 123), πράγμα που σημαίνει ότι ο θρυλικός Αγαμέμνονας, αδερφός του σπαρτιάτη βασιλιά Μενέλαου είχε θεοποιηθεί ως Δίας. Άλλοτε, λοιπόν, έχουμε φαντασία, άλλοτε μακριά ανάμνηση της πρωτόγονης ζωής ή πραγματική ιστορία, άλλοτε συμβολισμό, όμως, ούτε γνωρίζουμε τα πραγματικά γεγονότα της προϊστορίας ούτε οι μεταγενέστερες αυθαίρετες συμβολικές ερμηνείες είναι αποδείξιμες.

3) Είναι (η άποψη περί συμβολισμού) αδύνατη, διότι κάθε θεός εμπλέκεται στις αρμοδιότητες/συμβολισμούς άλλων θεών, άρα υπάρχουν π.χ. δύο θεοί για ένα φυσικό φαινόμενο ή δύναμη,

4) Οι μύθοι, επειδή είναι διηγήσεις που περιγράφουν ολόκληρη τη «ζωή» ενός θεού, τις μάχες, συμμαχίες, έρωτες, μαλώματα κ.λπ. δεν γίνεται να είναι φυσικός συμβολισμός. Δεν μπορεί σε κάθε τι που αποτελεί μέρος της διήγησης μιας ολόκληρης ζωής, να δοθεί συμβολική εξήγηση. Θα ήταν το ίδιο αφελές, αν τη ζωή ενός ανθρώπου, οι θεοί είναι ανθρωπομορφικοί, προσπαθούσαμε να τη θεωρήσουμε «συμβολική», αποσυμβολίζοντας (βάσει της θεωρίας, ότι οι πράξεις είναι συμβολισμοί φυσικών φαινομένων) κάθε πράξη του. Είναι, λοιπόν, οι μύθοι, κυρίως μη συμβολική περιγραφή των πράξεων του θεού.

5) Δεν μπορεί, μέσα στο χάος των τόσων πολλών και συχνά αντικρουόμενων μυθολογικών διηγήσεων, να εκλεγεί αυθαίρετα Ένας μύθος ως ο σωστός/πραγματικός. Ως συνέπεια, επίσης δεν μπορεί να υπάρξει Ενας και μοναδικός Αποσυμβολισμός του «θεού»/μύθου, διότι αυτό απαιτεί την ύπαρξη Δόγματος, το οποίο καθορίζει ποια από όλες τις ερμηνείες και ποιος από όλες τις παραλλαγές του μύθου είναι ο σωστός. Δόγμα όμως δεν υπήρχε στην Αρχαιότητα˙ άρα ούτε και κοινά αποδεκτός Αποσυμβολισμός.

6) Οι Αρχαίοι στην πλειοψηφία τους, εκτός ορισμένων θρήσκων φιλοσόφων, τους μύθους δεν τους λογάριαζαν για συμβολικούς, αλλά για πραγματικά γεγονότα.

Όταν επικράτησε ο Χριστιανισμός, οι Παγανιστές προσπαθούσαν να δικαιολογήσουν τα αδικαιολόγητα των αρχαίων μύθων, παρουσιάζοντάς τα ως «συμβολικά».

Και βέβαια, για να γυρίσουμε στα περί δογματισμού, οι Νεοπαγανιστές είναι δογματικοί, έχουν δόγματα, τα οποία συνίστανται στην ερμηνεία των μύθων της αρχαίας θρησκείας. Οι Ειδωλολάτρες της κλασσικής εποχής δεν είχαν ούτε ενιαία αλλά ούτε και συγκεκριμένη ερμηνεία των μύθων, ούτε νοιάστηκαν να τους ερμηνεύσουν καν. Δεν δογμάτιζαν με βάση το περιεχόμενο των μύθων, κι αυτό διότι, όπως είδαμε, ουδέποτε τους θεώρησαν συμβολικούς, ώστε να υπάρχει ανάγκη αποσυμβολισμού. Αντιθέτως, από τη στιγμή που οι νεοεποχίτες Νεοπαγανιστές αποφασίζουν ότι υπάρχει μία σωστή, κρυφή ερμηνεία των μύθων, τότε η ερμηνεία αυτή είναι ζήτημα αλήθειας, και δογματισμού. Από τη στιγμή που οι Νεοπαγανιστές ερμηνεύουν μύθους με συγκεκριμένο τρόπο και δίνοντας συγκεκριμένο νόημα, δογματίζουν, και η φιλοσοφία τους είναι δόγμα.

Να τονίσουμε πως οι Ειδωλολάτρες, όσο κι αν δέχονταν τους μύθους ως γεγονότα, ωστόσο δεν μπορούσαν να εξάγουν δογματικά συμπεράσματα από τη μυθολογία, διότι δεν υπήρχε ενιαίο ιερατείο, αλλά και διότι πολλοί μύθοι ήταν αντικρουόμενοι μεταξύ τους (π.χ. ο τάφος του Δία στην Κρήτη ή στην Κρητέα της Αρκαδίας). Οι νεοεποχίτες Νεοπαγανιστές, επειδή συνιστούν ενιαία ομάδα-ιερατείο μεταχειρίζονται δογματικά όλους τους δεκάδες αντικρουόμενους μύθους, οι οποίοι δεν είναι τίποτε άλλο παρά καθαρή φαντασία. 

Πηγή: Ενάντια στην αρχαιοπληξία.