ΝΕΟΠΑΓΑΝΙΣΤΙΚΑ ΔΟΓΜΑΤΑ, 10o.

60d ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑΣ

Άλλωστε, το ότι είναι φαντασία και παραμύθια οι μύθοι φαίνεται και από το εξής γεγονός: έχουμε ως τον 6ο-5ο π.Χ. αιώνα αφηγήσεις για τις «περιπέτειες» των θεών, τις διαμάχες τους, τις δημιουργίες νέων θεών κλπ. Από εκεί και πέρα δεν υπάρχει καμμία πληροφορία γι' αυτούς. Γιατί άραγε; Σταμάτησαν να γεννώνται θεοί μετά τον 6ο αιώνα; Δεν κάνουν πια τίποτα; Κι αν κάνουν, όπως πολεμούσαν, έπαιρναν μέρος σε μάχες, κατέβαιναν στους ανθρώπους, κλπ παρόμοια, γιατί δε βρέθηκε κάποιος ποιητής μεταξύ 4ου π.Χ. και 4ου μ.Χ. αιώνα να αφηγηθεί τις νέες εξελίξεις; Μόνο αντιγραφή και αναμάσημα. Σαν να ήταν νεκρά δημιουργήματα της φαντασίας τους, κι όταν η φαντασία τους στέρεψε, έπαψαν να δρουν. Αν δρουν, τί έκαναν οι θεοί μετά την «θεογονία» του Ησίοδου; Αν οι θεοί στο παρελθόν γεννούσαν και γεννιόντουσαν, αυτό θα έπρεπε να γίνεται χωρίς διακοπή μέχρι σήμερα, δηλαδή π.χ. ο Δίας να γεννά κι άλλες κόρες. Αν όχι, αυτό θα σήμαινε αδυναμία ή ότι έφθασαν σε βαθύ γήρας και ευλόγως δεν γεννούν ή ότι πέθαναν και επομένως δεν υπάρχουν πια. Αν λοιπόν οι θεοί ήταν γεννητοί, έπρεπε μέχρι και σήμερα να γεννώνται, όπως ακριβώς και οι άνθρωποι, και μάλιστα θα έπρεπε να είναι περισσότεροι από τους θνητούς ανθρώπους.

Ένα άλλο πρόβλημα με τους μύθους είναι το εξής: έφτιαξε τελικά ο βαβυλώνιος θεός τον άνθρωπο, ή ο έλληνας θεός; Ή ο ινδός θεός; Κυβερνά ο Δίας στον Όλυμπο ή τα πνεύματα των Ινδιάνων; Αφού οι «Εθνικοί Ελληνες» είναι υπέρ όλων των παγανιστικών παραδόσεων, είτε θα πουν (παραλογιζόμενοι, και αυθαιρετώντας) πως όλοι οι θεοί τους, έχουν το αντίστοιχό τους με όλους τους θεούς όλων των άλλων χωρών, είτε θα πούν πως οι θεοί της μιας χώρας είναι ανώτεροι των άλλων χωρών. Φαντάζεται κανείς τι κωμική κατάσταση θα δημιουργούνταν, να προσπαθούσαν (αποτυχημένα βεβαίως) να κατατάξουν σε παγκόσμια κατάταξη τους θεούς τους οι Ελληνες νεοπαγανιστές. Χαρακτηριστικά γράφει ο Διόδωρος Σικελιώτης, για το χάος αναφορικά με τις «ταυτίσεις» θεών: «Την ίδια θεά άλλοι αποκαλούν Ίσιδα, άλλοι Δήμητρα, άλλοι Θεσμοφόρο, άλλοι Σελήνη, άλλοι Ήρα κι άλλοι με όλα μαζί τα ονόματα. Παρομοίως, τον Όσιρι άλλοι λένε πως είναι ο ίδιος με τον Σάραπι, άλλοι με τον Διόνυσο, άλλοι με τον Πλούτωνα, άλλοι με τον Άμμωνα, μερικοί μάλιστα και με τον Δία, ενώ πολλοί τον θεωρούν ίδιο με τον Πάνα˙ υπάρχουν και μερικοί που λένε ότι Σάραπις είναι ο θεός που οι Έλληνες ονομάζουν Ποσειδώνα» (Βιβλιοθήκης ιστορικής, βίβλος πρώτη, 25, 1-2). Το πιο παράλογο αλλά και πιθανό, διότι θεωρούν πως καθένας θεός έχει και μια δικαιοδοσία – θα ήταν να πουν ότι, οι Έλληνες θεοί έχουν δικαιοδοσία μόνο στην Ελλάδα, οι ινδικοί μόνο στην Ινδία, οι αρχαίοι ρωσσικοί μόνο στη Ρωσσία κλπ. Έτσι, οι θεοί τους θα έκαναν θεομαχίες, προσπαθώντας να ορίσουν... ως πού πέφτει η Ελλάδα, η Ρωσσία, η Ινδία κ.λπ.

Αλλά είναι ακόμη πιο κωμική η κατάσταση με τις αντιστοιχίσεις θεών, διότι ακόμη και κάθε μία ελληνική «θεότητα» δεν ήταν η ίδια. Εξηγούμαστε: «το γεγονός ότι δύο πόλεις έδιναν στο θεό τους το ίδιο όνομα, δεν σημαίνει ότι είχαν και τον ίδιο θεό. Υπήρχε μια Αθηνά στην Αθήνα και μια άλλη Αθηνά στη Σπάρτη˙ ήταν δύο διαφορετικές θεές (Θουκιδίδης, 1, 134˙ Παυσανίας, 3, 17) (...) Στο μύθο του Τρωικού Πολέμου βλέπουμε μια Παλλάδα που μάχεται μαζί με τους Έλληνες, και μέσα στην Τροία υπάρχει μια άλλη Παλλάδα που λατρεύουν οι Τρώες και που τους προστατεύει (Ιλιάδας Ζ 88) (...) Οι πολίτες του Άργους και της Σάμου είχαν κάθε μία και από μία πολιούχο Ήρα˙ δεν ήταν η ίδια θεά, γιατί κάθε μια της απέδιδε εντελώς διαφορετικές ιδιότητες. (...) Η Ρώμη είχε μία Juno˙ λίγα χιλιόμετρα από εκεί, οι Βήιοι είχαν μια άλλη˙ ήταν μια τόσο διαφορετική θεότητα, ώστε ο δικτάτορας Κάμιλλος, καθώς πολιορκούσε του Βήιους, απευθύνθηκε στη Juno του εχθρού, με σκοπό να την πείσει να εγκαταλείψει την πόλη των Ετρούσκων και να περάσει στο δικό του στρατόπεδο» (Fustel De Coulanges, Η αρχαία Πόλη, εκδ. Ειρμός, σ. 231, 232). Θα πουν ορισμένοι, ότι και οι Χριστιανοί έχουν Παναγία σε κάθε τόπο, άρα είναι το ίδιο. Αυτό είναι λάθος, διότι η Παναγία της Τήνου κι η Παναγία Σουμελά έχουν τις ίδιες ιδιότητες, την ίδια ζωή κλπ, ενώ η Ήρα της Σάμου και η Αθηνά της Αθήνας έχουν, γι' αυτό άλλωστε υπάρχουν και τόσες διαφορές από μύθο σε μύθο, αναφορικά με κάθε θεό, διαφορετικές ιδιότητες και ιστορία˙ δεν είναι απλώς τοπική η διαφορά, είναι διαφορετική θεότητα με ίδιο όνομα. Δηλαδή, όχι μόνο είναι αδύνατον να αντιστοιχηθούν ξένοι κι ελληνικοί θεοί, αλλά και κάθε ένα όνομα ελληνικής θεότητας αντιστοιχεί σε περισσότερους από έναν θεούς. Εάν, όμως, αυτά δεν ισχύουν, τότε οι «θεοί» είναι ανθέλληνες, αφού υποστήριζαν τους Τρώες κατά των Ελλήνων.

60e ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΗ ΔΙ' ΑΝΗΛΙΚΟΥΣ

Μυθολογία ακατάλληλη δι' ανηλίκους... φόνοι, δήμιοι, πατροκτονίες, ακρωτηριασμοί, γδαρσίματα ζωντανών, αδελφοκτονίες, παιδοκτονίες, συζυγοκτονίες, βιασμοί: Ο Αθάμας σκοτώνει με βέλη το παιδί του. Η Ινώ ρίχνει την Μελικέρτη σε ένα πυρωμένο καζάνι και πηδά κι αυτή. Ο Ηρακλής κόβει αυτιά και μύτες κοινών θνητών. Σκοτώνει αντιπάλους σε αγώνα πάλης, σκοτώνει με ρόπαλο ένα βοσκό, σκοτώνει τον αντίπαλό του αρπάζοντας τον απ' την μέση, σηκώνοντας τον στον αέρα και σπάζοντας του την ραχοκοκκαλιά. Ο Δίας σακατεύει το παιδί του. Ο Δίας κρεμάει ανάποδα την Ήρα. Ο Απόλλων γδέρνει ζωντανό τον Μαρσύα. Ο Οινοπίων τυφλώνει τον Ωρίωνα στον ύπνο του. Η Αθηνά γδέρνει ζωντανό τον Πάλλαντα. Ο Απόλλων καρφώνει ένα εχθρό του με βέλος στο μάτι. Ο Πελίας κατασφάζει τη μητριά του πάνω στο βωμό της Ήρας. Οι Λήμνιες σφάζουν τους άντρες και τους πατεράδες τους. Η Μήδεια σφάζει, κόβει σε κομματάκια και πετάει στη θάλασσα τον αδερφό της. Οι κόρες του Πελία τον κατακρεουργούν και τον βράζουν... Ο Πελίας σφάζει το παιδί του. Η Μήδεια σφάζει τα παιδιά της και το θείο της. Ο Δίας βιάζει μια ιέρεια της Ήρας. Οι νύφες, κόρες του Δαναού, με προτροπή του δολοφονούν τους άντρες τους. Ο Ακρίσιος παρατάει την γυναίκα και το παιδί του σε μια βάρκα στη θάλασσα. Ο Κρεσφόντης δολοφονείται από τα παιδιά του. Ο Αλκμαίων σφάζει τη μητέρα του Εριφύλη. Ο Ηρακλής βιάζει την Αυγή.

Είναι παράλογο, οι εθνικιστές αρχαιολάτρες να εξοργίζονται, διότι η Παλαιά Διαθήκη που αναφέρει επίσης ανήθικες πράξεις, διδάσκεται στα σχολεία, ενώ δεν εξοργίζονται καθόλου για τις ανηθικότητες της μυθολογίας, η οποία επίσης διδάσκεται στα σχολεία, τα έπη του Ομήρου διδάσκονται ολόκληρα, δίχως αποκλεισμό των αντιπαιδαγωγικών στίχων. Δηλαδή, σύμφωνα με τους αρχαιόπληκτους, η εβραϊκή ανηθικότητα πρέπει να μη διδάσκεται, ενώ η ελληνική πρέπει να διδάσκεται, επειδή είναι απλώς ελληνική; Οι «Πατρώοι Θεοί» του Φωτός διέπραξαν συνολικά 76 φόνους, μία γενοκτονία, μία αιμομιξία, 3 βιασμούς, 2 απόπειρες βιασμού, 7 βασανισμούς-ακρωτηριασμούς, 78 μοιχίες, 2 κακοποιήσεις τέκνων, ήταν αυτουργοί σε εκατοντάδες φόνους, προκάλεσαν τρέλλα 6 φορές, 5 φορές παιδεραστία.

60f ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΩΝ ΜΥΘΩΝ

Οι νεοπαγανιστές ισχυρίζονται πως οι μύθοι είναι συμβολικοί, και γι' αυτό έχουν άδικο οι Χριστιανοί, οι οποίοι εξ αρχής κατέκριναν το ανήθικο και αδύνατο να συνδυαστεί με την αντίληψη περί θεότητας περιεχόμενο ορισμένων μύθων. Ωστόσο, ο Πλάτων έχει ακριβώς τις ίδιες απόψεις με αυτές των Χριστιανών: Καταδικάζει με σφοδρότητα τους ποιητές (Όμηρο, Ησίοδο, Αισχύλο κ.ά.) και τους μύθους που αυτοί έγραψαν. Δεν λέει ο Πλάτων «αυτοί οι φαινομενικά ανήθικοι και αισχροί περί θεών μύθοι είναι συμβολικοί και έχουν κρυφό νόημα». Δεν λέει ο Πλάτων «Ά, μύθοι είναι, δεν πειράζει, συμβολικοί είναι». Αντίθετα, αντιμετωπίζει τα γεγονότα των μύθων ως πραγματικά συμβάντα της ζωής των θεών. Για παράδειγμα, λέει ότι ο μύθος στην Ιλιάδα Ω 527 (δες παραπάνω) πρέπει να απορριφθεί διότι είναι απαράδεκτος και εκφράζει μια απαράδεκτη αντίληψη για τη θεότητα. Τόσο γι' αυτόν τον μύθο όσο και για άλλους, ο Πλάτων δεν λέει «είναι συμβολικός, οπότε ας τον κρατήσουμε κι ας τον διδάσκουμε». Λέει «είναι για πέταμα, και απαγορεύεται να τον διδάσκει κανείς». Ο Πλάτωνας γράφει (Πολιτεία 378): «Όσα πάλι έκανε ο Ουρανός κι έπαθε έπειτα από το γιό του [Κρόνο], και αληθινά ακόμη να ήταν, νομίζω πως δεν έπρεπε να λέγονται τόσο εύκολα σε νέους που δεν έχουν κρίση, αλλά να αποσιωπούνται (...). Και δεν πρέπει να ακουστούν ποτέ στη δική μας πόλη, ούτε θα επιτραπή ποτέ να λέγεται εμπρός σε νέο ακροατή, πως και την χειρότερη αδικία αν έκανε κανείς, πως και τον πατέρα του αν έριχνε στα χειρότερα βασανιστήρια για κάποιο κακό που του έκανε εκείνος, δεν θα ήταν αυτό κανένα έκτακτο πράγμα, αλλά κάτι που έκαναν και οι πρώτοι και μεγαλύτεροι θεοί. (...) Και ούτε ο ελάχιστος λόγος, εννοείται, δεν θα γίνει, πως πολεμούν και επιβουλεύονται και μάχονται οι θεοί μεταξύ τους, αν θέλουμε τουλάχιστον αυτοί, που μέλλουν να μας φυλάξουν την πόλη, να νομίζουν το αισχρότερο πράγμα το να γίνονται για το τίποτα εχθροί μεταξύ τους˙ πολύ περισσότερο, να καθόμαστε να διηγούμαστε ή να ιστορούμε γιγαντομαχίες και άλλες κάθε λογής έχθρες θεών και ηρώων με συγγενείς και με άλλους δικούς τους. Αλλά αν ο σκοπός μας είναι να τους πείσουμε, πως ποτέ δεν μίσησε πολίτης άλλο συμπολίτη του κι ούτε είναι όσιο να γίνεται τέτοιο πράγμα, (...) μόνο με αυτό το πνεύμα μύθους να διηγούνται στα παιδιά και να συνθέτουν οι ποιητές. (...) Κι όλες τις θεομαχίες που διηγείται ο Όμηρος, θα είναι ολότελα απαράδεκτα στην πόλη μας, ούτε αν είναι καμωμένα με αλληγορίες, ούτε αν είναι χωρίς αλληγορίες. Γιατί ο νέος δεν είναι σε θέση να κρίνει τι είναι αλληγορία και τι δεν είναι, μα όσα εντυπωθούν από αυτή την ηλικία στο πνεύμα του, δύσκολο είναι συνήθως να εξαλειφθούν και να μετακινηθούν από εκεί μέσα˙ γι' αυτό ίσως πρέπει να δώσουμε την μεγαλύτερη σημασία, οι πρώτοι λόγοι που ακούει το παιδί, να είναι όσο μπορεί καταλληλότεροι να το οδηγούν στην αρετή.»

Ο Γρηγόριος ο Θεολόγος γράφει, (Κατά Ιουλιανού, 1, 117, 118, 120, 121): «Αν και, αν μεν αυτά [Οι μύθοι] είναι αληθινά, δεν πρέπει να ντρέπονται, αλλά να φιλοτιμούνται να τα μιμηθούν και να πείσουν ότι δεν είναι αισχρά. Και γιατί πρέπει να καταφεύγουν στο μύθο, ως συγκάλλυμα της αισχύνης; (...) Εάν πουν ότι αυτά είναι φανταστικά δημιουργήματα και φλυαρίες των ποιητών, οι οποίοι χρησιμοποιούν δύο μέσα για να κάνουν ευχάριστη την ποίηση, το μέτρο και τον μύθο, και οιωνεί καταγλυκαίνουν με αυτά την ακοή, ενώ γι' αυτούς είναι περισσότερο απόρρητο και βαθύτερο το νόημα που υπάρχει μέσα σε αυτά [=στους μύθους], και γίνεται προσιτό στους λίγους από τους πλέον σοφούς, (....) Από πού και από ποια ορμώμενοι και ποιους λόγους χρησιμοποιούντες, θα μπορέσουν να διαπαιδαγωγήσουν αυτούς στην αρετή και να τους κάνουν άξιους περισσότερων με τις παραινέσεις; (...) Μήπως διηγούμενοι τους πολέμους των θεών και τις εξεγέσεις και τις επαναστάσεις και το πλήθος των ελαττωμάτων, τα οποία και αυτοί έχουν και μεταξύ τους επιδεικνύουν, τόσο ιδιαιτέρως όσο και δημοσίως, και με τα οποία ελαττώματα είναι γεμάτο κάθε σύγγραμμα και ποίημα; Πολύ γρήγορα θα τους μετέβαλαν από ειρηνικούς σε φιλοπόλεμους και αντί σοφών σε παράφρονες, και όχι, αντιθέτως, σε μετρημένους και συνετούς αντί θρασέων και αμόρφωτων, με τα παραδείγματα αυτά. Διότι αυτούς, που είναι δύσκολο και χωρίς εκείνα που τους τραβούν προς το κακό να τους μεταθέσεις από την κακία και να τους μεταφέρεις προς την καλλίτερη μοίρα απο τη χειρότερη, αυτούς ποιος θα μπορούσε να τους πείσει να γίνουν ήμεροι και συγκρατημένοι, αφού χρησιμοποιούν ως οδηγούς και προστάτες των παθών τους τους θεούς, και όπου το κακό θεωρείται τίμιο, καθόσον προΐσταται κάποιους από τους θεούς, του οποίου το πάθος τιμάται με βωμούς και θυσίες και απολαύει ελευθερίας υπό την προστασία των νόμων; Διότι αυτό είναι το χειρότερο: ότι εκείνα που τιμωρούνται από τους νόμους, αυτά ως θεϊκά τιμώνται. Τόσο μεγάλο είναι το μέγεθος της αδικίας σας.

121. Δεύτερον, ας προβληθεί προς αυτούς ο σεβασμός και η τιμή των γονιών και ο σεβασμός της πρώτης αιτίας της ύπαξης. Γι' αυτό και η λογική ας μας προτρέπει και η θεολογία ας μας πείθει. Πώς δε, δεν θα μας πείσει ο Κρόνος ο οποίος απέκοψε το μόριο του Ουρανού, για να γίνει άγονος μεταξύ των θεών (...) και ο,τιδήποτε άλλο παρόμοιο προβάλλουν σε αυτούς ως παράδειγμα τιμής των γονιών οι βίβλοι [των μύθων];»

Είτε μιλάει ο Πλάτωνας είτε ο Γρηγόριος ο Θεολόγος, το ίδιο κάνει. Και οι δύο ισχυρίζονται πως οι βλαβεροί μύθοι, είτε είναι αλληγορίες είτε όχι (το τονίζει ιδιαίτερα ο Πλάτων), επιδρούν βλαβερά στους ανθρώπους. Πιστεύουν δηλαδή και οι δύο ότι μύθοι που μιλάνε για θεομαχίες και άλλες παρεκτροπές των «θεών» δίνουν το κακό παράδειγμα στους ανθρώπους. Κι έτσι οι άνθρωποι παραδειγματίζονται από την κακία, την οποία δίνουν ως παράδειγμα οι δήθεν «συμβολικοί» (ηθικά αθώοι) μύθοι. Αυτά δε τα λέει κανένας «θρησκόληπτος Χριστιανός», τα προσυπογράφει ο μεγαλύτερος φιλόσοφος της Ελλάδας. Συνεπώς, ο Πλάτων δεν θεωρεί καθόλου τους μύθους ηθικώς αβλαβείς, αλλά το αντίθετο, συμμερίζεται την χριστιανική άποψη.

«- Θα επιτρέψουμε λοιπόν, έτσι εύκολα να ακούουν τα παιδιά τούς όποιους λάχη μύθους, που τους έπλασαν όποιοι λάχουν;

- Διόλου μάλιστα δε θα το επιτρέψωμε.

- (...) Τους περισσότερους βέβαια [μύθους] απ' αυτούς που τους διηγούνται σήμερα, πρέπει να τους βγάλωμε έξω» (Πολιτεία 377c-d)

« (...) και αν ήταν οπωσδήποτε ανάγκη να γίνη λόγος γι' αυτά, να τα ακούουν με απόλυτη μυστικότητα όσο μπορεί πιο λίγοι» (Πολιτεία 378a).

Εδώ να σημειώσουμε:

1) την δυσφορία, με την οποία ο Πλάτων δίνει την άδεια, ακόμη και γι'αυτήν την ακρόαση. Μόνο «αν ήταν οπωσδήποτε ανάγκη».

2) ότι δεν αναιρείται τίποτε, όσον αφορά την απαγόρευση να ακούν ή να διδάσκονται οι νέοι τους μύθους αυτούς. Ακόμη κι αν αυτό ήταν το τελικό συμπέρασμα του Πλάτωνα, πάλι, επειδή οι νέοι δεν θα διδάσκονταν τους μύθους αυτούς, αυτοί έπειτα από μια γενιά θα έσβηναν και θα χάνονταν από την μνήμη. Ωστόσο αυτή δεν είναι η τελική πρόταση του Πλάτωνα.

«Ούτε θα αφήσωμε τους νέους να ακούουν εκείνα που λέγει ο Αισχύλος, ότι τάχα ο θεός αφορμή βρίσκει σαν θέλη σύρριζα να ξεπατώσει σπίτι (Αισχύλου, Νιόβη)» (Πολιτεία 380a).

«Να μη δώσωμε ποτέ την άδεια σε κανένα, ούτε σε νέους ούτε σε γέρους, ούτε να λέγουν ούτε να ακούουν μέσα στην πόλη μας τέτοιους λόγους είτε με στίχους, είτε χωρίς στίχους, γιατί και ανόσια είναι να λέγουνται, αν λέγουνται, τέτοια πράγματα για τους θεούς και για μας όχι ωφέλιμα, μα ακόμη και μεταξύ τους ασύμφωνα» (Πολιτεία 380b-c).

«Όταν κανείς μας λέγει τέτοια για τους θεούς, θα του γυρίσωμε τις πλάτες και δε θα του δώσωμε τα ψαλτικά του, ούτε και στους δασκάλους θα επιτρέψωμε να τα μεταχειρίζουνται για την ανατροφή των παιδιών» (Πολιτεία 383c).

«Γιατί, αν τα ακούσουν στα σοβαρά οι νέοι όλα τα τέτοια (τους μύθους) και δεν τα περιγελούν σαν ανάξια να λέγονται, εύκολα θα καταντήσουν να μην το θεωρούν ανάξιο να τα κάνουν και οι ίδιοι» (Πολιτεία 388d)....

... «Γιά όλους αυτούς τους λόγους ας καταργήσουμε τούς τέτοιους μύθους, μήπως γεννήσουν μέσα στην ψυχή των νέων πολλή ευκολία για την πονηρία» (Πολιτεία 391e).

Βλέπουμε, ότι ο Πλάτων, αν και για μια στιγμή του περνάει απ' το νού να επιτρέψει σε πολύ λίγους πολίτες να ακούν τους παράλογους μύθους (378a), (κι αυτό με μεγάλη δυσαρέσκεια, «αν ήταν οπωσδήποτε ανάγκη»˙ οι νέοι, όμως, απαγορεύεται σε κάθε περίπτωση να τα ακούν), αμέσως αλλάζει γνώμη και προστάζει κανείς πολίτης, όχι μόνο απλώς οι νέοι, αλλά ούτε και οι γέροι, να μην ακούει τους μύθους που ο Πλάτων απαγορεύει (380 b-c). 

Πηγή: ierosolymitissa.org