Το περί εσωκοσμικού θεού δόγμα των νεοπαγανιστών...

49. «Ενας εσωκοσμικός Θεός -ή πολλοί εξ Ενός, το ίδιο κάνει..- που γεννήθηκε από τη Φύση, ζεί μέσα στη Φύση και συνεπώς υπόκειται στους Νόμους της, ταυτίζεται αναγκαστικά με αυτήν για να μην απορριφθεί, είναι τελικά αυτή, τουλάχιστον με την έννοια που δίνει η Πανθεϊστική αντίληψη. Αντίθετα, ένας εξωκοσμικός Θεός -ή πολλοί εξ Ενός, το ίδιο κάνει..- που τάχα προϋπήρξε της Φύσης, δεν υπόκειται σε κανέναν από τους Νόμους της, οι οποίοι άλλωστε όπως και αυτή δεν είναι παρά θνητά «κτίσματά» του -και μπορεί να ασυδοτεί πάνω τους επιδεικνύοντας «θαύματα», ήτοι βίαιες εκτροπές της Φυσικής Τάξης-, στέκει αιωνίως έξω από αυτήν -υποτιμώντας την συνάμα ως χυδαία υλικοπνευματική διαδικασία- και την εξουσιάζει απόλυτα διατηρώντας πάνω της κάθε δικαίωμα για κάποιον ανα πάσα στιγμή αυθαίρετο «τερματισμό» της.»

 
Απάντηση: Πώς γίνεται να είναι κάποιος θεός και να υπόκειται στον καταναγκασμό της Φύσης; Ο θεός είναι τέλειος και πρέπει να είναι ανεξάρτητος από οποιανδήποτε εξωτερική ή εσωτερική δουλεία και εξάρτηση. Οι θεοί που αναφέρουν και πιστεύουν οι νεοπαγανιστές (Ν/Π), δεν είναι ελεύθεροι διότι δεν είναι ανεξάρτητοι από τον κόσμο. Τι δύναμη έχει κάποιος που εξαρτάται από άλλους; Επιπλέον, το «αντιεξουσιαστικό» επιχείρημα ότι είναι κακό ο Θεός να είναι παντοδύναμος, γιατί είναι ανεξέλεγκτος, μπερδεύει την πολιτική με τη μεταφυσική. Και είναι φυσικό να τις μπερδεύει διότι στην κοσμοαντίληψή του ο θεός είναι τμήμα του κτιστού κόσμου, ενώ στη χριστιανική κοσμοαντίληψη ο Θεός είναι Άκτιστος και συνεπώς καμμία ομοιότητα δεν υπάρχει μεταξύ Άκτιστου και Κτιστού. Όμως δεν είναι σωστό να εφαρμόζεται η πανθεϊστική κοσμοαντίληψη στα χριστιανικά δόγματα. Φυσικά και ο Θεός, όντας παντοδύναμος, δύναται ανά πάσα στιγμή να τερματίσει «αυθαίρετα» την φυσική τάξη ή την ύπαρξη του σύμπαντος. Ωστόσο, ισχύει ότι «ο Θεός μπορεί να κάνει ό,τιδήποτε θέλει, αλλά δεν θέλει να κάνει ό,τιδήποτε μπορεί». Επιπλέον, μέσω της αποκάλυψής του δεν φαίνεται ότι έχει τέτοιο σκοπό. Δεν δημιούργησε τον κόσμο για να παίζει μαζί του καταστρέφοντάς τον στο μέλλον κάποια στιγμή, διότι αν έπαιζε, θα ήταν ατελής θεός (όπως οι παγανιστικοί ψευτοθεοί) και θα πήγαινε ενάντια στη θέλησή του. Είναι περίεργο το πώς μπορούν οι στωικοί Νεοπαγανιστές, που δέχονται, όπως και οι αρχαίοι στωϊκοί, την ύπαρξη Ειμαρμένης, δηλαδή πεπρωμένου ή συμπαντικού σκοπού ή μοίρας, να μιλάν για τον χριστιανικό Θεό χρησιμοποιώντας αντιεξουσιαστικά επιχειρήματα. Τι σχέση έχει η Ειμαρμένη με τον αντιεξουσιασμό;

 
Τέλος, είναι τελείως αστήρικτη η σύνδεση της ιδέας του «εξωκοσμικού» Θεού από τη μιά με την περιφρόνηση της ύλης-κόσμου από την άλλη. Ο Χριστιανισμός ποτέ δεν απέρριψε τον κόσμο-ύλη, ούτε την υποτίμησε ως κάτι το κακό και χυδαίο επειδή πιστεύει σε «εξωκοσμικό»-υπερκοσμικό Θεό. Αντίθετα, τονίζει εξ αρχής (στη Γένεση) ότι ο κόσμος δημιουργήθηκε «λίαν καλός». Αν υπάρχουν κάποιοι που τόνιζαν ότι η ύλη και το σώμα είναι η φυλακή της ψυχής και του πνεύματος, αυτοί ήταν οι Αρχαίοι Έλληνες Φιλόσοφοι, οι οποίοι περιφρονούσαν την ύλη. Χυδαίος, λοιπόν, είναι ο κόσμος μόνο για όποιον δεν θεωρεί την ύλη ισότιμη με το πνεύμα˙ για όποιον θεωρεί κατώτερο το κορμί που μετά θάνατον σαπίζει σε σχέση με την ψυχή που τάχα μετεμψυχώνεται σε άλλο κορμί.

 
Όπως και νά 'χει, το «ψυχολογικό-αντεξουσιαστικό» επιχείρημα κατά της ύπαρξης του Ενός «εξωκοσμικού Θεού», πως δηλαδή «επειδή ο ένας αυτός εξωκοσμικός Θεός θα είναι τύραννος, άρα δεν υπάρχει», δεν είναι σοβαρό φιλοσοφικό επιχείρημα. Είναι σαν να λέμε «Οι φονιάδες είναι τόσο κακοί, γι' αυτό άλλωστε και δεν υπάρχουν», ή «η ύπαρξη σεισμών θα ήταν κάτι το ανυπόφορο ψυχικά, άρα οι σεισμοί δεν υπάρχουν». Ποιό είναι δηλαδή το βασικό και αρχικό ζήτημα επι τέλους; Το αν υπάρχει Θεός; Ή αν υπάρχει και είναι ένας μπαμπούλας; Θεός που δεν δημιούργησε αυτοβούλως, δίχως καταναγκασμό ή άλλον περιορισμό τον κόσμο, κατά την ελεύθερη θέλησή του, απλούστατα δεν είναι θεός: ο θεός είναι τέλειος και συνεπώς ένας θεός που αλυσσοδένεται από «ιδέες» ή την «ύλη», προκειμένου όχι να δημιουργήσει όπως θέλει, αλλά να εξαναγκαστεί να δημιουργήσει κατά έναν συγκεκριμένο τρόπο, είναι μαριονέτα, ψευδοθεός, ανάξιος λόγου και ύπαρξης, με άλλα λόγια ένα κατασκεύασμα ανθρώπων. Θεός που δεν δημιούργησε τον κόσμο (με την παραπάνω, απολύτως ελεύθερη και αυτεξούσια έννοια της δημιουργίας), δεν είναι θεός. Είναι ανύπαρκτος. Είναι θεός-δούλος. Οι Νεοπαγανιστές νομίζουν πως επειδή είναι τέλειος και παντοδύναμος ο Θεός, η σχέση ανθρώπου-Θεού είναι εξουσιαστική. Όμως ο Θεός, όντας α)πρόσωπο και β) ελεύθερος και γ) πλάθοντας κατ' εικόνα τον άνθρωπο δηλαδή επίσης πρόσωπο και ελεύθερο, έχει προσωπική σχέση ελευθερίας με αυτόν, αφού μόνο αυτή είναι δυνατή μεταξύ δύο ελεύθερων προσώπων. Προσωπική σχέση σημαίνει ότι σέβομαι το δικαίωμα του άλλου να με απορρίψει, και σε αυτήν δεν παίζει ρόλο το «μέγεθος», δηλαδή η διαφορετική φύση.

 
Και βέβαια, οι παγανιστές έχουν μπερδέψει τα δόγματά τους, και άλλοι είναι πανθεϊστές ενώ άλλοι είναι πολυθεϊστές: ισχυρίζονται ότι οι θεοί είναι «είναι αντικειμενικά υπαρκτές οντότητες των οποίων η ύπαρξη δεν εξαρτάται από τις πεποιθήσεις ή τις πράξεις κατωτέρων όντων», ότι «είναι συνάμα και ανώτατες οντότητες που δεν δεσμεύονται από καμμία υλική μορφή», κι ότι (κυρίως) «Δεν είναι φανταστικά σύμβολα των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων ή της ανθρωπίνης διανοίας. Ούτε είναι αλληγορικές αναπαραστάσεις φυσικών συμβάντων και διαδικασιών» (Διιπετές, τ.55, σ. 12). Πώς γίνεται,

 
- από τη μια να λέγεται ότι «οι θεοί ταυτίζονται με τη Φύση» και ότι «οι θεοί υπόκεινται στους νόμους της»,

 
- ενώ από την άλλη να λέγεται ότι «οι θεοί δεν είναι αλληγορικές αναπαραστάσεις φυσικών συμβάντων και διαδικασιών», και ότι «οι θεοί είναι αδέσμευτοι από υλική μορφή»;

 
Δηλαδή:

 
Αν οι νεοπαγανιστικοί θεοί ταυτίζονται με τη Φύση, τότε είναι φανερό πως δεν αποτελούν παρά «προσωποποίησή» της, και δεν είναι καν πραγματικές οντότητες. Είναι αλληγορίες και σύμβολα. Αν πάλι οι θεοί δεν είναι αλληγορίες, ούτε αναπαραστάσεις ή προσωποποίηση της Φύσης, αλλά «αντικειμενικά υπαρκτές οντότητες», τότε δεν ταυτίζονται με αυτήν.

 
Επίσης, είναι ολοφάνερο ότι δεν γίνεται μια οντότητα που «υπόκειται στους φυσικούς νόμους», να είναι ταυτοχρόνως «αδέσμευτη από υλική μορφή». Είτε οι φυσικοί (άρα και υλικοί) νόμοι σε δεσμεύουν, είτε όχι. Δε μπορείς να υπόκεισαι στους φυσικούς νόμους, κάνοντας ταυτόχρονα ό,τι θέλεις, αλλάζοντας μορφές κ.λ.π. Φαίνεται, οι ιδεολόγοι των Νεοπαγανιστών τα έχουν λίγο μπερδέψει και δεν έχουν καταλήξει «ακόμη» αν οι θεοί τους είναι αλληγορικά σύμβολα της Φύσης (πανθεϊσμός), ή αν είναι αντικειμενικά υπαρκτές οντότητες (πολυθεϊσμός).

 
Η έλλειψη κοινής άποψης των Νεοπαγανιστών για τους «θεούς» τους οφείλεται 1) στο ότι συνολικά οι Νεοπαγανιστές είναι νεοεποχίτικο (New Age) κίνημα των τελευταίων ετών και συνεπώς ακολουθούν τον πανθεϊσμό της Νέας Εποχής, και 2) στο ότι οι Νεοπαγανιστές λανθασμένα ταυτίζουν την πανθεϊστική άποψη ορισμένων Αρχαίων φιλοσόφων με την κοινώς επικρατούσα πολυθεϊστική άποψη περί θεότητας στην αρχαία θρησκεία.

 
Οι Νεοπαγανιστές θα ισχυριστούν πως υπήρχαν φιλόσοφοι όπως ο Ξενοφάνης ή ο Ηράκλειτος που φαίνονται να πιστεύουν σε ένα είδους πανθεϊσμό, όπου «έν το πάν». Όμως αυτές ήταν απόψεις μερικών (κι όχι όλων) φιλοσόφων κι όχι της λαϊκής θρησκείας, και δεν επηρέαζαν παρά ένα στενό φιλοσοφικό κύκλο ανθρώπων. Αντίθετα, αν μπορούμε να έχουμε μια ιδέα για την κοινή περί θείου αντίληψη του μέσου Αρχαίου Ελληνα της εποχής κατά την οποία η αρχαία θρησκεία ήκμαζε, αυτή βρίσκεται στον Όμηρο και τον Ησίοδο. Σε αυτούς, οι θεοί είναι, δρουν, σκέπτονται, συνεδριάζουν, έχουν συναισθήματα, ως ενσυνείδητες οντότητες. Ούτε «ιδέες» ή αρχέτυπα είναι, ούτε «σύμβολα» της φύσης, ούτε «ενέργειες» και φυσικές δυνάμεις. Στον Όμηρο και τον Ησίοδο βρίσκει κανείς «τον Δία που ρίχνει τον κεραυνό του όπου θέλει αυτός» (οντότητα), κι όχι «το Δία που είναι κεραυνός και πέφτει όπου ορίζουν οι φυσικοί νόμοι» (φυσικός συμβολισμός) ή «το Δία που είναι κεραυνός και αυτορίχνεται όπου θέλει» (φυσική ενέργεια και οντότητα). Και οι Ιλιάδες, Οδύσσειες, και Θεογονίες ήταν βιβλία τα οποία, σε αντίθεση με τις ιδέες μερικών φιλοσόφων που ήταν πανθεϊστές, διαβάζονταν από όλους τους Έλληνες από μικρή ηλικία, ήταν τα διασημότερα «θεολογικά» κείμενά τους, και συνεπώς αν υπήρχαν κάποιες λαϊκές απόψεις περί θείου στην αρχαία κλασσική εποχή, αυτές ήταν οι απόψεις του Ομήρου και του Ησιόδου, κι όχι των φιλοσόφων. Προς επιβεβαίωση των παραπάνω ο Πλάτων παραθέτει την άποψη του πολύ κόσμου της αρχαιότηταςγια τους θεούς: «...Αν πάλι υπάρχουν οι θεοί και ενδιαφέρονται, δε γνωρίζουμε ούτε από αλλού έχουμε ακούσει για την ύπαρξή τους παρά από τους λόγους των ποιητών που μας έκαμαν και τη γενεαλογία τους˙ μα αυτοί οι ίδιοι οι ποιητές μάς διδάσκουν πως είναι τέτοιοι οι θεοί..» (Πολιτεία, 366e).

 
Όλοι οι φιλόσοφοι μίλησαν περί θρησκείας και αρκετοί προσπάθησαν να την αναμορφώσουν και να αλλάξουν την περί θείου αντίληψη, αλλά κανείς τους δεν το πέτυχε. Μόνο οι αγνωστικιστές και οι σοφιστές ουσιαστικά αναίρεσαν την πίστη στους θεούς. Κανενός όμως φιλοσόφου (Ξενοφάνη, Πλάτωνα, Επίκουρου κ.ά.) δεν επικράτησε η άποψη στις μάζες και καμμιά αναμόρφωση ή θεωρητικοποίηση (διότι η θρησκεία ήταν λαϊκή δίχως δόγματα και γι' αυτό δεν επιδεχόταν τον δογματισμό των φιλοσόφων, πανθεϊστών ή μη, επικούρειων κ.ά.) της αρχαιοελληνικής θρησκείας δεν πέτυχε από τα άνω, ούτε κατά το τέλος της αρχαίας εποχής. Όσοι πίστευαν, πίστευαν στους θεούς της θεογονίας και του Ομήρου που ούτε σύμβολα ούτε ιδέες ήταν.

 
Είναι ξεκάθαρο λοιπόν πως η θρησκεία των Νεοπαγανιστών είναι νεοεποχίτικη και καμμία σχέση δεν έχει με την αρχαιοελληνική θρησκεία. Το κακό είναι ότι οι Νεοπαγανιστές δε βλέπουν ότι η ιδέα περί θεών εξελίσσεται ακόμη και στους αρχαίους Έλληνες. Πάντως, είναι διαφορετικό πράγμα να λες ότι ένα ποτάμι είναι θεός όντας μια αντικειμενικώς υπαρκτή ενσυνείδητη οντότητα (ή ότι ο θεός είναι μεταμορφωμένος σε ποτάμι ή ότι κατέχει τη δύναμη του ποταμού, αλλά είναι ο ίδιος κάτι το συνειδητό άρα και αυτόνομο εν σχέσει με το ποτάμι εν τέλει), κι άλλο πράγμα ότι υπάρχει κάτιτις «θεϊκό» (αλλά όχι συνειδητό) σε όλα τα πράγματα στον κόσμο, από τις μύγες και τις πέτρες ώς τους πλανήτες. Το πρώτο είναι αρχαιοελληνική θρησκεία. Το δεύτερο είναι αυτό που μερικοί Νεοεποχίτες νομίζουν πως έλεγε η αρχαιοελληνική θρησκεία. Δεν το έλεγε η θρησκεία. Το έλεγαν μερικοί φιλόσοφοι. Το κακό επίσης είναι πως οι Νεοπαγανιστές είναι Νεοεποχίτες και νομίζουν πως είναι αρχαίοι Έλληνες. Είναι πραγματικά παράξενο οι Νεοπαγανιστές να θεωρούν πως οι αρχαίοι Έλληνες έβλεπαν τους θεούς τους ως αλληγορίες και σύμβολα της Φύσης κι όχι ως οντότητες, παραβλέποντας (οι Νεοπαγανιστές) π.χ. τις τόσες και τόσες εμφανίσεις (στα όνειρα και στην πραγματικότητα π.χ. στον Πάρη) θεών σε ανθρώπους. Αλήθεια, πιστεύουν οι Νεοπαγανιστές πως η ίδια η Φύση εμφανιζόταν στα όνειρα του Πρόκλου αυτοπροσώπως «υπό την μορφή» (!!) της θεάς Αθηνάς; Ο φιλόσοφος Στίλπων ο Μεγαρεύς καταδικάστηκε σε εξορία όταν είπε πως το άγαλμα της Παλλάδας Αθηνάς του Φειδία δεν ήταν θεά.

 
Βέβαια οι «Εθνικοί» έχουν κι άλλα αντιφατικά στοιχεία. Παραδείγματος χάριν από την μια χαρακτηρίζουν τους νεοπαγανιστικούς θεούς τους «πάνσοφους» και «δίκαιους» και «παντοδύναμους», παρόλο που οι θεοί της αρχαίας ελλάδας ούτε πανσοφοι, ούτε παντοδύναμοι ήταν, ούτε ενάρετοι, αλλά ούτε και «τέλειοι» ήταν καθότι είχαν ένα σωρό ανθρώπινες αδυναμίες. Από την άλλη, μερικοι Νεοπαγανιστές δικαιολογούν τις ανθρώπινες αδυναμίες, μοιχεία, παιδοφιλία, βιασμοί, φόνοι, ψευδορκία, αρπαγές, ως χαρακτηριστικό των θεών λέγοντας πως έτσι είναι προσιτοί στον άνθρωπο. Πώς γίνεται να είναι μια οντότητα γεμάτη ανθρώπινα πάθη, κακίες και αδυναμίες, και ταυτόχρονα να είναι τέλεια;

 
Οι «Εθνικοί» ίσως πουν πως όταν λέγονται στα έπη και στα ποιήματα άσχημα πράγματα για την φύση και το χαρακτήρα των θεών, φταίει ο ποιητής και δεν είναι έτσι στην πραγματικότητα. Όμως, δεδομένου ότι στην αρχαία θρησκεία δεν υπήρχαν ιερά βιβλία και η μόνη πηγή για τις λαϊκές θρησκευτικές αντιλήψεις ήταν οι ποιητές και οι ραψωδοί, αν απορριφθεί η μαρτυρία των ποιητών τότε από πού κατάλαβαν οι Νεοπαγανιστές ότι οι αρχαίοι θεοί θεωρούνταν από τον τότε κόσμο αγαθοί; Από την «Λογική»; Μα δεν υπάρχει μία Λογική.

 
Αυτή η ασυνέπεια των Νεοπαγανιστών στο περί θεών τους δόγμα οφείλεται στο ότι είναι Νεοεποχίτες που θέλουν να συνδυάσουν τόσο Α) την καθιερωμένη χριστιανική αντίληψη περί θεότητας = τέλειου, ενάρετου όντος, πηγής της αρετής, όσο και Β) την αρχαιοελληνική αντίληψη περί θεότητας στην οποία η ηθική κανένα ρόλο δεν παίζει. Το σωστότερο είναι να ειπωθεί πως οι αρχαιοελληνικοί θεοί ήταν πέραν του καλού και του κακού, και δεν δρούσαν σύμφωνα με κάποιον απόλυτο ηθικό κανόνα, και το Καλό-Κακό δεν είχαν μεταφυσική χροιά ούτε ήταν η ύψιστη/απόλυτη αξία στην αρχαία θρησκεία. Αλλά αυτά δεν τα γνωρίζουν. Ας αποφασίσουν κάποτε οι «Εθνικοί», είναι ο Δίας ενάρετος και τέλειος ή βάζει τους ανθρώπους σε πόλεμο για να μη βαριέται;

 
Όπως άλλωστε επισημαίνει κι ο Ιωάννης Δαμασκηνός «Αν λοιπόν παραδεχτούμε πολλούς θεούς, είναι ανάγκη να επισημάνουμε κάποιες διαφορές ανάμεσα στους πολλούς. Γιατί αν δεν υπάρχει καμμιά διαφορά σ' αυτούς, μάλλον θα είναι ένας κι όχι πολλοί. Αν πάλι υπάρχει διαφορά σ' αυτούς, πού είναι η τελειότητα;»

 
Και φυσικά, μεσα σ' όλους αυτούς τους δεκάδες νεοπαγανιστικούς ορισμούς του «τί είναι οι θεοί» υπάρχει κι ο εξής εκπληκτικής σαφήνειας ορισμός: «πανταχού παρούσες και παντοδύναμες κοσμικές Ενέργειες και ζώσες Οντότητες και Ιδέες». Τα νεοεποχίτικα «παντοδύναμες» και «πανταχού παρούσες» σχολιάστηκαν ήδη, είναι κλοπή εκ του Χριστιανισμού. Αλλά με τις «Ενέργειες» οι οποίες είναι ταυτόχρονα και «Οντότητες» και μαζί «Ιδέες»; «Ζώσα Οντότητα» σημαίνει πρόσωπο, αυτοσυνείδηση. «Ενέργεια» σημαίνει κάτι το απρόσωπο κι ασυνείδητο, και ταυτιζόμενο με τη Φύση. «Ιδέα» είναι ένα αρχέτυπο, ούτε πρόσωπο, ούτε ταυτιζόμενο με τη Φύση. Πόσο λογικό είναι π.χ. ο κεραυνός (ένα φυσικό φαινόμενο) να έχει συνείδηση οντότητας; Και πώς γίνεται, στον 21ο αιώνα οι Νεοπαγανιστές να θεωρούν ποτάμια και ουράνια σώματα ως οντότητες με συνείδηση, δίχως να είναι δεισιδαίμονες; Και πώς γίνεται, να δίνεται λογική εξήγηση, ένα «σύμβολο» φυσικών φαινομένων να έχει συνείδηση; Είναι δυνατόν τα ηλεκτρόνια να έχουν προσωπικότητα και συνείδηση; Να προσεύχεται κανείς στα ηλεκτρόνια ή στην φυγόκεντρο δύναμη. Και καλά οι Αρχαίοι, οι οποίοι δεν είχαν ιδέα από τη σύγχρονη επιστήμη, να πιστεύουν κάτι τέτοιο, αλλά να τα πιστεύουν και στον 21ο αιώνα οι Νεοπαγανιστές! Αλλά τί να περιμένει κανείς από Νεοεποχίτες που όλες τις αντίθετες κι άσχετες λέξεις τις ρίχνουν στο καζάνι τους, και βγάζουν τον ορισμό των θεών. Αλλά όταν αποκαλούν τον Όλυμπο «θεοβάδιστο όρος» (κατ' αντιγραφή των ορθοδόξων που λεν κάτι τέτοιο για το Σινά), μήπως βλασφημούν ή είδαν τον Δία να περπατά εκεί; Κι αν τον είδαν, μήπως είναι λίγο δύσκολο μια «Ιδέα» ταυτιζόμενη με τη Φύση, η ίδια η Φύση, να περπατά;

 
«Οι θεοί των νεοπαγανιστών είναι είδωλα, δηλαδή ψευδοθεοί, διότι είτε ως ιδέες και έννοιες εκλαμβάνονται, είτε ως λατρευόμενες φυσικές δυνάμεις και ενέργειες, είτε ως οντότητες ή εξελιγμένοι και θεοποιηθέντες άνθρωποι, είτε ως σύμβολα και ηθικοπλαστικά μορφώματα χωρίς οντολογική ύπαρξη, είναι έργα χειρών ανθρώπων, κατασκευάσματα της ανθρώπινης διανοίας, θεοί καθ' ομοίωσιν ανθρώπων πλασθέντες. Ακόμα και η αντίληψη ότι οι αρχαίοι θεοί είναι «αρχέτυπα» και «ιδέες» μπορεί να θεωρηθεί ένα είδος ήπιας ειδωλολατρίας, διότι και πάλι είναι αυθαίρετες υποκειμενικές νοηματικές συλλήψεις, ανύπαρκτα όντα, πλάσματα ευφάνταστων ανθρώπων, τα οποία δεν έχουν δώσει κανένα απτό σημείο της ύπαρξής τους» (Νεοπαγανισμός, η απειλή από το παρελθόν, εκδ. Αποστολικής διακονίας, σ. 34).

 
«Αν πάλι οι θεοί είναι «προϊόντα» της φύσης και όχι αιώνια αυθύπαρκτα όντα (βασική έννοια που καθορίζει το θείον), δημιουργημένα κι όχι δημιουργοί του κόσμου και αμέτοχα της κοσμικής διεργασίας, τότε ποια είναι η θέση τους στον κόσμο και ο λόγος υπάρξεώς τους; Η «θεά» Φύση, η οποία υποτίθεται ότι δημιούργησε τις φυσικές δυνάμεις, για ποιο λόγο να τις ταυτίσει με τους θεούς, τους οποίους επίσης αυτή δημιούργησε;» (Νεοπαγανισμός, η απειλή από το παρελθόν, εκδ. Αποστολικής διακονίας, σ. 35). Άλλωστε, η ιδέα πως η Φύση δημιούργησε τους θεούς κάποια στιγμή, προϋποθέτει ότι οι θεοί δεν είναι αιώνιοι. Αν ισχύει ότι «οι Έλληνες Θεοί δεν έφτιαξαν τον Σύμπαντα Κόσμο, αντιθέτως εγεννήθησαν από αυτόν και μέσα σε αυτόν και σε κάποια δεδομένη στιγμή τον έβαλαν απλώς κάτω από τον έλεγχό τους», τότε έχουμε την περίπτωση, το τμήμα να εξουσιάζει το Όλον, πράγμα που είναι τόσο αδύνατο όσο και παράλογο. Πώς θα μπορούσε να θέσει μια οντότητα τον κόσμο υπό τον έλεγχό της, τη στιγμή που δεν κατέχει τις απαιτούμενες δυνάμεις για να τον δημιουργήσει; Θα χρειαζόταν τουλάχιστον ίση δύναμη με την δύναμη που απαιτείται για τη δημιουργία του Κόσμου, ώστε να τεθεί το σύμπαν υπό τον έλεγχο κάποιου.

 
Κι αφού οι θεοί ήταν κοσμικές, απρόσωπες δυνάμεις και λειτουργίες, σε ποιον απευθύνονταν οι επικλήσεις, οι ύμνοι, οι προσευχές; Δεν απευθύνεται ούτε προσεύχεται κανείς π.χ. σε μια καρέκλα˙ μόνο σε πρόσωπο.

 
Αλλά είναι δύσκολο, ταυτόχρονα να ισχύει «ο κόσμος είναι το Παν» και «ο κόσμος προϋπάρχει του Παντός». Κι όμως αυτά τα δύο βρίσκονται δίπλα δίπλα, μέσα στην ίδια φράση, του Βλ. Ρασσιά (Περιοδικό Ανιχνεύσεις, τ.22, σ. 26). Τόσο λογικά. Α=Β και Α>Β. Αντίφαση παρόμοια με εκείνη του αιωνίου σύμπαντος το οποίο έχει εξελικτικό σκοπό. Είτε θα υπάρχει το Παν μετά τον κόσμο είτε ο κόσμος θα είναι το Παν. Δεν μπορεί ο κόσμος να... προϋπάρχει του εαυτού του.

 
Η έννοια «άνθρωπος» καθορίζει την έννοια «ανθρωπιά» και την έννοια «ανθρώπινο» κι όχι το αντίθετο (ανθρώπινο είναι ό,τι έκαναν και κάνουν οι άνθρωποι). Αντίστοιχα, δεν υπάρχει/προηγείται κάτι τι νεφελώδες «θείον», αυθύπαρκτο και απρόσωπο, όπως οι Νεοπαγανιστές πιστεύουν: υπάρχει η έννοια (και ύπαρξη!) «Θεός», η οποία καθορίζει και «παράγει» το «θείον» ή την «θεϊκότητα», κι όχι το αντίστροφο (το «θείον» να προσωποποιείται σε «θεό» για λόγους απλού ανθρωπομορφισμού ή κατανόησης). Διαφορετικά, είναι ωσάν να μιλάμε για «ανθρωπότητα» ή «ανθρωπιά» δίχως άνθρωπο/ανθρώπους.

 
Εν πάσει περιπτώσει, οι «φυσικές δυνάμεις κι ενέργειες» δεν είναι αριθμητικώς άπειρες, όσοι και οι «θεοί» των Νεοπαγανιστών (περίπου 700), ούτε καν δώδεκα, αλλά τέσσερις: η βαρυτική, η ηλεκτρομαγνητική, η ισχυρή πυρηνική και η ασθενής πυρηνική. Τις βασισμένες στα επιστημονικά δεδομένα τις εποχής του Πορφύριου αντιλήψεις καθώς και τις δικές τους νεοεποχίτικες ιδέες τους, οι Νεοπαγανιστές ας τις αφήσουν κατά μέρους.

 

Πηγή: Ενάντια στην αρχαιοπληξία