Σάββατο 29 Ιανουαρίου 2022

Όταν 500 Έλληνες σταμάτησαν 6.000 Τούρκους.


Στις 15 Μαΐου του 1821 μαζεύονται στο Μοναστήρι του Άη-Γιώργη στο χωριό Βουργαρέλι Άρτας οι οπλαρχηγοί Γ. Καραϊσκάκης, Γιαννάκης και Μήτρος Κουτελίδας, Γώγος Μπακόλας, Αντρέας Ίσκος, Γιαννάκης Ράγκος, Μάρκος Μπότσαρης, Κουτσονίκας και πολλοί άλλοι αγωνιστές και κηρύσσουν την επανάσταση στα Τζουμέρκα και στο Ραδοβύζι, υπό τις ευλογίες του ηγούμενου του μοναστηριού π. Χριστοφόρου.

Τα Θεοδώριανα, κεφαλοχώρι στα Τζουμέρκα Άρτας, καθώς ήταν απομακρυσμένα και προστατεύονταν από τα φυσικά οχυρά των απόκρημνων βουνών, πρόσφεραν μεγάλες υπηρεσίες στην Επανάσταση του 1821. Οι τσελιγκάδες ενισχύουν την προσπάθεια και oι Θεοδωριανίτες πυκνώνουν τις τάξεις των ενόπλων.

Ακολουθούν τους καπεταναίους και λαβαίνουν μέρος σε πολλές μάχες. Στόχος των Τούρκων η καταστολή της επανάστασης στην Πελοπόννησο. Τον Ιούλιο του 1821 ο Ισμαήλ πασάς με 2.000 Τουρκαλβανούς καταφτάνει στα Τζουμέρκα με σκοπό να ανοίξει δρόμο για τη Στερεά Ελλάδα και Πελοπόννησο. Στόχος του ήταν να καταπνίξει την επανάσταση στην Πελοπόννησο. Αφού πυρπολούν το Συρράκο και τους Καλαρρύτες, τα Πράμαντα και τους Μελισσουργούς φτάνουν στην περιοχή «Αυτί».

Ο «Σταυρός» του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού

Οι Έλληνες οπλαρχηγοί αποφασίζουν να δώσουν την αποφασιστική μάχη στο στενό πέρασμα στη ράχη του Σταυρού. Η περιοχή οφείλει το όνομά της στον Άγιο Κοσμά τον Αιτωλό. Στα 1777 είχε περάσει απ' τα Θεοδώριανα Άρτας ο Πατροκοσμάς, όπου σε περίοπτη θέση ανάμεσα στο Αθαμάνιο και στα Θεοδώριανα έστησε ξύλινο σταυρό. Από τότε η περιοχή αυτή ονομάζεται «Σταυρός». Κήρυξε στην αυλή της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου και ίδρυσε το πρώτο σχολείο στα Θεοδώριανα στέλνοντας ο ίδιος τον πρώτο δάσκαλο από το Ζαγόρι.

Αρχηγός των Ελλήνων ορίζεται ο θείος του Καραϊσκάκη

Αρχηγός των Ελλήνων ορίζεται ο Γώγος Μπακόλας. Ο Γώγος Μπακόλας γεννήθηκε το 1751 στη Σκουληκαριά Άρτας και ήταν θείος του Καραϊσκάκη από τη μητέρα του. Το '21 ήταν εβδομηντάρης περίπου. Ήταν σεβαστός από όλους για τη σύνεση, την παλικαριά του, αλλά και την εμπειρία της ηλικίας του. Στην πολιορκία της Άρτας το φθινόπωρο του 1821 διακρίθηκε για την τόλμη του...

Το σχέδιο του Μπακόλα

Ο Γώγος Μπακόλας γνωρίζοντας τη στρατηγική σημασία της θέσης «Σταυρός» σε υψόμετρο 1.250 μέτρων βιάζεται να φτάσει και να οργανώσει την άμυνα. Φτάνει στο Σταυρό τη νύχτα της 2ας προς 3ης Αυγούστου μαζί με άλλους Καπεταναίους. Αρχικά φροντίζει να φυγαδέψει τον άμαχο πληθυσμό και να εκκενώσει το παρακείμενο χωριό των Θεοδώριανων. Έτσι, οι Τούρκοι φτάνουν στα έρημα Θεοδώριανα.

Η πρώτη μάχη στο Σταυρό αρχίζει στις 4 Αυγούστου 1821

Από τη μια μεριά 2.000 Τουρκαλβανοί και από την άλλη λιγοστοί Έλληνες που καταφέρνουν όμως να τους αντιμετωπίσουν. Το βράδυ καταφθάνουν ενισχύσεις και στα δύο αντίπαλα στρατόπεδα....

Δεύτερη επίθεση

Οι Τούρκοι είχαν υπεροπλία αλλά οπισθοχωρούν Την επόμενη μέρα ξεκινά η μεγάλη επίθεση. Οι Τούρκοι πλέον αριθμούν 6.000, ενώ οι Έλληνες είναι 500. Η μάχη κρατά όλη μέρα, αλλά οι Τούρκοι δεν καταφέρνουν να περάσουν το Σταυρό. Οι απώλειες των Τούρκων είναι μεγάλες και αναγκάζονται να οπισθοχωρήσουν και να επιστρέψουν στα Γιάννενα. Η νίκη στο Σταυρό είχε μεγάλη σημασία για την εξέλιξη της επανάστασης γιατί εμπόδισε τους Τούρκους να περάσουν προς τη Στερεά Ελλάδα και την Πελοπόννησο, δίνοντας χρόνο να εδραιωθεί η επανάσταση.

«Όπου Γώγος εκεί και νίκη»

Στη μάχη πήραν μέρος και οι Κουτελιδαίοι, Ράγκος, Καραϊσκάκης, Τσαρακλής, γέρο Μπαλωμένος κ.α. Μάλιστα ο Μακρυγιάννης που συμμετείχε στη μάχη εξαίρει την ανδρεία του Γώγου Μπακόλα:

«Και ο χειρότερος Έλλην έκαμε με ανδρείαν το χρέος του, όμως προτιμάται και δοξάζεται ο Γώγος ο αθάνατος, δε στοχάζεται θάνατο ο αγνός πατριώτης... Ήταν πολλά άξιος και τυχερός ο Γώγος». «Ήταν τίμιος άνθρωπος και γενναίος πατριώτης κι αγαθός. Αρρώστησε σε κάμποσον καιρόν κι από την πίκρα του απέθανε. Η πατρίς χάριτες χρωστάγει εις αυτόν τον γενναίο άντρα».

«Τέτοιους αξιωματικούς θέλει η Κυβέρνησή μας να λευτερώση την πατρίδα, νέους, τους παλιούς σκότωμα. Μπεζέρισαν ν' ακούνε Γώγο με ογδοήντα ένα άνθρωπον να βαστάξη έξι χιλιάδες και να γιομίση ο τόπος σκοτωμένους». «Όπου Γώγος εκεί και νίκη»

Το μνημείο που έχει ανεγερθεί σε αυτή τη θέση τιμά τους πεσόντες, διαφυλάσσει την ιστορική μνήμη και προσφέρει στους ταξιδιώτες εκπληκτική θέα. 
 
Πηγή: defencenet.gr

Πέμπτη 27 Ιανουαρίου 2022

Οι Χριστιανοί εδίωξαν τους Έλληνες; 26o.

Για τις κατηγορίες εναντίον του Όσιου Νίκωνα:

i) Ψευδής κατηγορία εναντίον του Οσίου Νίκωνα, ότι δολοφόνησε τον δούκα Αντίοχο, ο οποίος είχε «την δουκικήν αρχήν της των εθνικών χώρας» κι ο οποίος τάχα ήταν παγανιστής ο ίδιος.

Ας δούμε πρώτα ποιος ήταν ο Αντίοχος αυτός. Ο Κωνσταντίνος Πορφυρογέννητος γράφει ρητά στο Προς ιδίον υιόν Ρωμανόν (κεφ. 50, σ. 232, στ. 31) ότι στους Μιληγγούς και Εζερίτες στέλνονταν άρχοντες διορισμένοι από την Κωνσταντινούπολη, εκπρόσωποι της βυζαντινής εξουσίας.

Ο γερμανός ιστορικός Hopf γράφει: «πλην αυτών [Αράβων επιδρομέων] φθείρουσι την χώραν [Λακωνία] και άγριοι γείτονες, οι Σλάβοι Μιληγγοί, οίτινες, καίπερ τασσόμενοι υπό δούκα διοριζόμενου υπό του αυτοκράτορος, οίος ο υπό τον βιογράφον του Νίκωνος αναφερόμενος Αντίοχος, διατηρώσι την τε ειδωλολατρείαν και ποιαν τινα ανεξαρτησία, επιχειρούντεα αυθαίρετας ληστρικάς επιδρομάς εναντίον των ποιμνίων των Λακεδαιμονίων, ληστεύουσι ειρηνικούς οδοιπόρους και προάγουσι ως μαχαιροβγάλται τους πλεονεκτικούς σκοπούς των επιχωρίων αρχόντων».

Συμπέρασμα: ο δούκας Αντίοχος δεν ήταν Ειδωλολάτρης, όπως κακώς ισχυρίζονται οι Νεοπαγανιστές, αφού ήταν διορισμένος από τον ίδιο τον Βυζαντινό Ορθόδοξο Αυτοκράτορα. Μόνο Ορθόδοξοι γίνονταν άρχοντες στο Βυζάντιο. Απλώς διοικούσε την χώρα των Σλάβων Παγανιστών. Οι Νεοπαγανιστές ωστόσο, αποκαλούν (Δελτίο τύπου ΥΣΕΕ #28) τον Αντίοχο παγανιστή "αρχιερέα"! Από πού κι ώς πού αυτό; Από την πολυθεϊστική φαντασιοπληξία;

Τι λέει ο βίος του Οσίου (156β):

[Στην διαθήκη του Οσίου, πληροφορούμαστε, ότι το μοναστήρι του είχε και δυο μετόχια, ένα στο Σκλαβοχώριο, και άλλο στο Παρώριο, τα οποία υπάγονταν στην κυρίαρχη μονή και τα οποία είχαν αποκτήσει περιουχία μεγάλη, από δωρεές ευσεβών Χριστιανών.] ««Ας συνεχίση και πάλι ο λόγος τη διήγηση των θαυμάτων και άς αναφέρει δι' ολίγον και τα σχετικά με τον αλαζόνα εκείνον Αντίοχον, ο οποίος διακυβερνούσε ως δούκας την χώρα των εθνικών. Επειδή έφτασε σε εσχάτη εξαχρείωσι, ήταν ευχάριστο σε αυτόν να θεωρεί ασήμαντα και όσα ο Μέγας [=ο όσιος] διέταξε με την έγγραφη διαθήκη του. Λοιπόν, αφού επήγε με πολύ θράσος στο μετόχιο της μονής που συνώρευε με την τοποθεσία των εθνικών, διέτασσε να γίνη ο τόπος κατάλυμά του. Όταν δε, οι παρόντες εκεί μοναχοί, τον ικέτευαν να αποφύγη να πραγματοποιήση τέτοια βουλή, προβάλλοντες και την έγγραφη διαθήκη του μάκαρος, εκείνος ήταν σαν όνος, κατά την παροιμία, που ήκουε άσματα. (...) Μετά τούτο, λοιπόν, εκπληρώνοντας την επιθυμία του, ο φιλοδαίμονας εκείνος και αθεράπευτος κατά την κακία, ετοποθέτησε εκεί την αυλαία και την σκηνή του, και περιέφραξε τον τόπο κυκλικώς επιδιώκοντας να τον βεβηλώση. (...) Εκείνος μεν, ζώντας τον τρυφηλό και χαλαρό βίο του δουλεύοντας στις αισχρές και κτηνώδεις πράξεις των ακάθαρτων ηδονών, και με γυναίκες ασελγείς και μανιακές μέσα στην σκηνή συναναστρεφόταν. Επιπλέον δε, και σε ακατανόμαστες πράξεις και σε άλλα μυσαρά έργα και εναγή, η αναίσχυντος εκείνη ψυχή ήταν παραδομένη, μη απαρνούμενος καθόλου τα κρυπτά της αισχύνης. (...) αφού εφανερώθη ο Μέγας την νύκτα, πρώτα μεν με μεγάλα φόβητρα εφαίνετο ότι εκφοβίζει τον τολμητία, έπειτα δε, αφού τον έπληξε στο πλευρό και με την σταυροφόρο ράβδο, του προκάλεσε καίρια οδύνη. Όταν δε αυτός εξύπνησε από τον σφοδρό πόνο, γεμάτος από φρίκη και φόβο, έβλεπε αισθητώς αυτόν που τον έπληξε να εξέρχεται από την σκηνή˙ τον οποίον, με θρηνώδη φωνή, διέτασσε τους υπηρέτες του να συλλάβουν. Επειδή δε, δεν ήτο σε αυτούς θεατός ο Όσιος, τότε κατάλαβε, ο δείλαιος, από πού του ήλθε το δεινό αυτό, και ότι, αμέτρως παρανόμησε, ήτο αυτός ο Όσιος, που εφάνη και τον έπληξε, αποδιώκοντάς τον, ως ανόσιον, από τα δικά του. Αμέσως, λοιπόν, αφού επιβιβάστηκε στο όχημά του, έφυγε για τη Σπάρτη. Επειδή δε, ήτο αφόρητος ο πόνος, δεν διήνυσε περισσότερον από τριάντα στάδια, κραυγάζοντας και θρηνώντας και μη δυνάμενος να προχωρήσει περαιτέρω. Και αφού κατέβη από τον ίππο, στην μέση της λεωφόρου, αθλίως τελείωσε την ζωή του, ξεψυχώντας στα χέρια των υπηρετών του. (...) Το δε ελεεινόν εκείνου σώμα, όταν την επομένη νύκτα μετεφέρθη στην Σπάρτη, όπως πολύς περί τούτου γίνεται λόγος, φωτιά, δεν γνωρίζω από πού προερχόμενη, κατέκαυσε το φέρετρο, μαζί με το σώμα του αθλίου, και το έκαμε στάχτη».

Η «διένεξη» μεταξύ Αντίοχου και Νίκωνα δεν ήταν λοιπόν για θρησκευτικούς λόγους (Χριστιανοί κατά Εθνικών), διότι:

1) ο Αντίοχος ήταν, όπως είπαμε Βυζαντινός άρχοντας διορισμένος από τον Αυτοκράτορα κι όχι εθνικός.

2) η διαμάχη αφορά γαίες, κτήματα, κι όχι προσπάθεια εκχριστιανισμού των Σλάβων ή άλλων παγανιστών.

3) Μετά θάνατον δεν υπάρχει φόνος, δυστυχώς για τους Νεοπαγανιστές, που θέλουν να μάς πείσουν ότι ο Νίκων δολοφόνησε (...εν ζωή φυσικά) τον Αντίοχο. Υπάρχει μόνο θαύμα. Το ότι ο Αντίοχος διέπραξε αυτά τα έργα και πέθανε, αφού είχε ήδη προ πολλού πεθάνει ο όσιος Νίκωνας, αποδεικνύεται στο συγκεκριμένο κεφάλαιο του βίου. Σε αυτό διαβάζουμε για τη διαθήκη του όσιου Νίκωνα, η οποία ασφαλώς ανοίχτηκε και εφαρμόστηκε μετά θάνατον. Επιπλέον, οι υπηρέτες δεν έβλεπαν στη σκηνή του Αντίοχου τον Όσιο. Συνεπώς, είτε οι παγανιστές θα δεχτούν ότι ο Νίκωνας ήταν όσιος και έκανε μεταθανάτια θαύματα είτε θα πάψουν να ψεύδονται αισχρά και ξεδιάντροπα ισχυριζόμενοι ότι ο όσιος Νίκων εν ζωή σκότωσε τον Αντίοχο. (Εάν ήταν «σκεπτικιστές ορθολογιστές», τότε θα έπρεπε να ισχυριστούν είτε ότι το συγκεκριμένο θαυματουργό συμβάν δεν συνέβη, είτε ότι ο θάνατος του Αντίοχου, που βεβαίως συνέβη μετά την κοίμηση του οσίου Νίκωνα, εσφαλμένα αποδόθηκε από τον βιογράφο σε θαύμα του τελευταίου). Βέβαια, τί άλλο να περιμένει κανείς, από ανθρώπους που δέχονται μόνο ό,τι τους συμφέρει από τα γραφόμενα του βίου; Δέχονται αυτό που ο βίος λέει, ότι ο Αντίοχος τιμωρήθηκε από τον Νίκωνα, αλλά αρνούνται δίχως καμμία απόδειξη περί του αντιθέτου τα γραφόμενα ότι επρόκειτο για μεταθανάτιο θαύμα. Ώς πότε θα πιστεύουν σε συνωμοσίες και πράσινα ανθρωπάκια, οι Νεοπαγανιστές; Γιατί δέχονται ό,τι τους συμφέρει διαστρεβλώνοντας τα πατερικά κείμενα;

ii) Ψευδής κατηγορία εναντίον του Οσίου Νίκωνα, ότι έσφαξε τους Σλάβους Παγανιστές του Ταϋγέτου.

Τι γράφει ο βίος (162α):

«Κάποιοι πονηροί και βάσκανοι δαίμονες παρεκίνησαν κάποτε μερικούς που κατοικούσαν στη χώρα των εθνικών, και τους οποίους συνήθιζαν οι εγχώριοι να ονομάζουν Μηλιγγούς («Τελχῖνές τινες καὶ βάσκανοι δαίμονες ἐξώρμηςάν ποτε ἐνίους τῶν τὴν χώραν λαχόντων τῶν ἐθνικῶν, οὓς δὴ καὶ Μιλιγγοὺς καλεῖν εἰώιασιν οἱ ἐγχώριοι»), άνδρες αιμοχαρείς και με φονικές διαθέσεις, και οι οποίοι είχαν πόδια που έτρεχαν στην κακία και τίποτε άλλο δεν εγνώριζαν, παρά μόνον να ληστεύουν πάντοτε και άπληστα να αρπάζουν τα ξένα πράγματα. Γι'’ αυτόν τον λόγο ήθελαν να κατέλθουν στο μνημονευθέν μετόχιο της μονής, και να διαρπάσουν τα εκεί υπάρχοντα θρέμματα της μόνης. (...) Και ήταν πλήθος ανάμικτο, και νέου και ακάθεκτοι στην ορμή, οι οποίοι αφού ήλθαν οπλισμένοι με λόγχες στις στάνες και τα κοπάδια, όσο μπορούσαν έφεραν εις πέρας την πονηρή τους σκέψι και, αφού άρπαξαν ληστρικώς τα θρέμματα, τα επήγαν στη χώρα τους σαν άγρια θηρία. (...) όταν εκείνοι έφθασαν στην χώρα τους μαζί με τα θρέμματα, εφανέρωσε τα συνηθισμένα του σημεία και εδώ ο μέγας. Διότι, αφού εμφανίσθηκε γρήγορα στον ύπνο τους, ενώ εκείνοι οι κακόσχολοι εκοιμώντο, φάνηκε σαν να οδηγή εμπρός τους, δύο σκύλους ισχυρούς και στην δύναμη ακαταμάχητους (...). Και πρώτα μεν, πληγές κατά των παρειών επιφέρει στους μιαρούς. Έπειτα, φάνηκε να εξορμούν εναντίον τους και οι σκύλοι, από τα δαγκώματα των οποίων αφού φοβερά εμωλωπίσθησαν και εξύπνησαν σύντρομοι και καταφοβισμένοι, άλλοι μεν είχαν τα πρόσωπα και τα μάτια παραμορφωμένα, άλλων δε τα μελανιάσματα και τα οιδήματα ήταν ολοφάνερα στο σώμα (...). Και έτσι, όσα συνέβησαν στον ύπνο τους δεν ήσαν ανύπαρκτο θέαμα, αλλά και στην πραγματικότητα εφαίνοντο και εθαυμάζοντο (...). Αφού, λοιπόν, έγιναν αμέσως θερμοί στην μετάνοια και επλήγησαν ισχυρώς στην καρδία, ομολογούσαν την αμαρτία. Έπειτα, και τους εαυτούς των ταλανίζοντες, «Ελεεινοί είμεθα», έλεγαν, «για την κακοβουλία μας, και άθλιοι για την τόλμη και την πολλή μοχθηρία μας». Επί πλέον δε, παρακαλούσαν θερμώς και αυτούς τους συγγενείς των να μεταβούν γρήγορα στο ιερό μοναστήριον, και να προσφέρουν θερμή ικεσία υπέρ αυτών στον Όσιο, και να συμφωνήσουν καθαρά ότι θα επαναφέρουν στις στάνες και τα μανδριά τους όσα ληστρικώς αφήρεσαν, και ότι καθόλου δεν θα τολμούν πλέον να ιδιοποιούνται τίποτε απ' αυτά. Αφού, λοιπόν, έγινε αυτό, και τις δοθείσες υποσχέσεις ακολούθησε η επιστροφή των θρεμμάτων, αμέσως επανήλθαν στην πρώτη υγεία και εκείνοι που υπεβλήθησαν σε τόσα δεινά. (...) Δέος, λοιπόν, έκτοτε μεγάλο κατέλαβε από το παράδειγμα αυτό, όλα τα μέλη της φυλής και τους συμπατριώτες. Και από τον φόβο αυτόν, η βάρβαρη και ατίθαση εκείνη φύσι, αφού ελησμόνησε την οικεία και φυσική αγριότητα, έθεσε όρους και ορκίσθηκε να μην επεμβαίνει στα ζητήματα της μονής».

Στο αρχαίο κείμενο, του ενός (Κουτλουμουσίου) από τους δυο κώδικες του βίου του Νίκωνος, γράφει: «...Τελχίνες τινε και βάσκανοι δαίμονες εξώρμησαν ποτε ενίους των την χώραν λαχόντων των Αθρικών, ούς δη και Μιληγγούς καλείν ειώθασιν....», ενώ στο δεύτερο κώδικα αντί για «Αθρικών» γράφει: «Εθνικών»: «...των Εθνικών ην δη και και Μιληγγούς καλείν..». Όπως και να έχει, ο βίος αναφέρεται σε Σλάβους παγανιστές, «Εθνικούς που τους καλούσαν Μιληγγούς». Όχι σε «Εθνικούς Μανιάτες». Δηλαδή είναι οι Μιληγγοί, που εν τέλει εκχριστιανιστηκαν έπειτα από μεταθανάτιο θαύμα του οσίου, κι όχι ζώντος αυτού ούτε με την απειλή χρήσης βίας από τον αυτοκρατορικό στρατό. Λάκωνες Εθνικοί σε κανένα μέρος του βίου τού οσίου Νίκωνα δεν αναφέρονται, ούτε έμμεσα ούτε άμεσα.

Οι Νεοπαγανιστές ισχυρίζονται ότι ο Όσιος Νίκων έσφαξε τους Μιληγγούς. Αυτό είναι ψέμμα, όπως αποδεικνύεται από το βίο του Οσίου. Μετά θάνατον θαύμα δεν λογαριάζεται ως «φόνος». Κανείς δεν έσφαξε κανέναν, το αντίθετο μάλιστα έγινε. Όταν οι Μιληγγοί συμφώνησαν να επιστρέψουν τα κλαπέντα ζώα, ο Όσιος προκάλεσε και δεύτερο θαύμα θεραπεύοντάς τους από τις πληγές. Απλώς, λοιπόν, οι Νεοπαγανιστές διαστρεβλώνουν τον βίο του Οσίου Νίκωνος, και κάθε θαύμα του μεταθανάτιο το παρουσιάζουν ως εν ζωή φόνο. Δίχως αποδείξεις. Δίχως στοιχεία. Δίχως, έστω, κάποιες ενδείξεις.

Οι Νεοπαγανιστές ισχυρίζονται ότι οι Βυζαντινοί αποκαλούσαν τους Σλάβους παγανιστές «Τελχινούς», δηλαδή δαίμονες, «σε μια προσπάθεια δαιμονοποιήσεώς τους». Δηλαδή, για να τους παρουσιάσουν ως κακούς και επικίνδυνους, εξ αιτίας του παγανισμού τους. Αποκρύπτουν (ή αγνοούν) οι Νεοπαγανιστές ότι οι παγανιστές αυτοί Σλάβοι ήταν βάρβαροι ληστές˙ όπως γράφει κι ο Γερμανός ιστορικός Hopf (το κείμενο είναι παραπάνω), αυτοί οι σύμφωνα με τους Νεοπαγανιστές «φιλήσυχοι αγαθοί Σλάβοι παγανιστές» επιχειρούσαν τακτικά ληστρικές επιδρομές κατά των κοπαδιών των Λακώνων, λήστευαν και σκότωναν ειρηνικούς οδοιπόρους και, τέλος, αυτά τα παγανιστικά αγγελούδια χρησίμευαν ως έμμισθοι μαχαιροβγάλτες στην υπηρεσία τοπικών «αρχόντων». Δεν υπήρξε προσπάθεια δαιμονοποίησής τους: μόνοι τους, με τα έργα τους οι Ειδωλολάτρες Σλάβοι κέρδιζαν επάξια τέτοιους χαρακτηρισμούς όπως «βάρβαροι».

Πολύ σωστά οι Νεοπαγανιστές αποκαλούν τους Μιληγγούς «ανεπίδεκτους εκχριστιανισμού». Όσο πιο βαρβαρικός και αιμοχαρής ήταν κάποιος λαός, τόσο πιο ανεπίδεκτος εκχριστιανισμού ήταν, τόσο πιο πολύ αργούσε να εκχριστιανιστεί. Βέβαια, οι Νεοπαγανιστές είναι τόσο πορωμένοι κατά του Χριστιανισμού, ώστε φτάνουν να συμπαθούν τους βάρβαρους Σλάβους παγανιστές και τους βάρβαρους Σαρακηνούς κατακτητές της Κρήτης, που έκαναν επιδρομές στη Λακωνία και το Αιγαίο αντίστοιχα.

Βέβαια, με μια καλή ανάγνωση του κειμένου καταλαβαίνει κανείς ότι δεν αποκαλεί ο βιογράφος «Τελχίνες» τους Μηλιγγούς, αλλά τους δαίμονες οι οποίοι παρακίνησαν τους Μηλιγγούς να αρπάξουν ζώα από την Μονή. Όταν βέβαια, οι παγανιστές «ερευνητές» δεν ξέρουν τι διαβάζουν, αν διάβασαν ποτέ τον βίο του Οσίου, επόμενο είναι να διαστρεβλώσουν τη βιογραφία και να ισχυρίζονται πως οι Βυζαντινοί αποκαλούσαν «Τελχίνες» (δαίμονες) τούς βάρβαρους Σλάβους παγανιστές, αντί του σωστού ότι οι δαίμονες («Τελχίνες») παρακίνησαν τους Μιληγγούς να κλέψουν την Μονή.

Να ολοκληρώσουμε παρατηρώντας ότι οι ίδιοι οι κλέφτες Μιληγγοί έστειλαν τους Μιληγγούς συγγενείς τους να μεταβούν στη Μονή και να ικετεύσουν τον Όσιο.

iii) Ψευδείς κατηγορίες κατά του Οσίου Νίκωνα ότι έσφαξε τους Ιουδαίους της Σπάρτης.

Οι Νεοπαγανιστές ισχυρίζονται πως ο Όσιος Νίκων κατέσφαξε τους Ιουδαίους της Λακεδαιμονίας. Αυτό είναι αναληθές. Να τι γράφει ο βίος (130α κ.ε.):

«..ακολουθούσε το δρόμο που φέρει προς το Αμύκλιον. Όταν δε άκουσαν οι κάτοικοι της Λακεδαιμονίας την άφιξη του στις Αμύκλες, με όλη την προθυμία και τον ζήλο, και οι άρχοντες και ο υπόλοιπος λαός, έτρεχαν απνευστί εκεί (...) και ολόθερμα τον ικέτευαν να έλθη μέχρι τη Σπάρτη. Και ακόμη διότι, επιδημική νόσος, και δεινώς εμάστιζε τους κατοίκους της (...). Εξαιτίας αυτού, ικέτευαν τον Άγιον να μεταβή στην πατρίδα τους για να τους σώση από τον κίνδυνο (...) Και ευχαρίστως απεδέχθη την παράκλησι και συμφωνούσε, υποσχόμενος και την απαλλαγή από τον κίνδυνο, εάν βεβαίως, και αυτοί έδιωχναν έξω από την πόλι τους τους διαμένοντες εκεί Ιουδαίους, για να μην την καταμολύνουν με τα βδελυρά τους ήθη και μιάσματα της δικής τους θρησκείας («εἴ γε καὶ αὐτοὶ τὸ προσοικοῦν αὐτοῖς ἰουδαϊκὸν φῦλον ἔξω τῆς αὐτῶν πόλεως ἀπελάσαιεν, ἵνα μὴ καταχραῖνον εἴη αὐτοὺς τοῖς βδελυροῖς ἤθεσι καὶ μιάσμασι τῆς ἰδίας θρησκείας»). Αυτοί δε (...) υπεσχέθησαν ενόρκως να εκπληρώσουν όλα όσα τους εζήτησε (...). Με την παρουσία δε αυτού, και η νόσος απομακρύνθηκε και οι Ιουδαίοι έξω της πόλεως αποικίσθησαν («καὶ οἱ Ἰουδαῖοι ἔξω τῆς πόλεως ἀπῳκίζοντο»).

Πού είδαν οι Νεοπαγανιστές ότι ο Νίκων έσφαξε τους Ιουδαίους; Στον ύπνο τους; Δεν γνωρίζουν ελληνικά; «Απωκίζοντο» γράφει ο βίος. Όχι «εφονεύοντο». Δεν έχουν καθόλου ντροπή; Τους Νεοπαγανιστές δεν τους ενδιαφέρει όμως τι γράφει ο βίος. Τους ενδιαφέρει να γράφουν ότι τους συμφέρει.

iv) Ψευδείς κατηγορίες εναντίον του Οσίου Νίκωνος, ότι προέτρεψε τους κατοίκους των Αμυκλών να καταστρέψουν Παγανιστικά ιερά και να κυνηγήσουν τους τελευταίους Εθνικούς. 
 
Είναι αναληθές επίσης είναι ότι ο Όσιος Νίκων τάχα παρεκίνησε τους κατοίκους των Αμυκλών να καταστρέψουν τα τελευταία παγανιστικά ιερά και να κυνηγήσουν τους τελευταίους Εθνικούς. Χρησιμοποιούν οι Νεοπαγανιστές προς ψευτο-«απόδειξη» τα λόγια του Οσίου: «(Τότε δε εσυμμαζώχθησαν οι άρχοντες της Λακεδαιμονίας, εις την Εκκλησίαν της αγίας Βαρβάρας, και είπόν μου, πώς εις την Λακεδαιμονίαν έπεσε τόσον θανατικόν, ώς τε οπού εμείς δεν ημπορούμεν να θάπτωμεν τους νεκρούς. Το λοιπόν κάμε να έλθης και ατός σου μετ'’ εμάς, αλλέως τρόπου μισεύομεν και ημείς απ' εκεί.) Εις τους οποίους εγώ απεκρίθηκα ότι επειδή και η οργή είναι θεϊκή, εσείς δεν έχετε πού να φύγετε, διατί ο Θεός όπου κατοικά εις τους ουρανούς κυριεύει και την Ανατολήν και την Δύσιν, και εις οποίον τόπον εσείς θέλετε υπάγη, ευρίσκει σας. Όμως εσείς κάμετέ μου μίαν ομολογίαν ιδιόχειρον, ότι να μου υπακούσετε εις εκείνα οπού μέλλω να κάμω. Το οποίον είναι τούτο: να ευγάλω τους Εβραίους από μέσα από την χώραν, να υπάγουν έξω. Και τα μακελιά οπού είναι προς τον άγιον Επιφάνειον να τα χαλάσουν...».

Τα «μακελιά οπού είναι προς τον άγιον Επιφάνειον», τα οποία προέτρεψε ο Όσιος Νίκων να τα χαλάσουν, δεν είναι τα «πτωχικά ιερά» των «τελευταίων εθνικών», όπως ισχυρίζονται οι Νεοπαγανιστές, αλλά σφαγεία και αγορές που έκαναν οι Ιουδαίοι μπροστά στην εκκλησία του αγίου Επιφάνειου (Βίος, Πολιτεία, Εικονογραφία, θαύματα και ασματική Ακολουθία του Οσίου και θεοφόρου πατέρος ημών Νίκωνος του «Μετανοείτε», εν Αθήναις 1933, τύποις Ιωάνν. & Αριστ. Γ. Παπανικολάου, σελ. 22 και 210). Οι Νεοπαγανιστές «ξεχνάν» να αναφέρουν τι λέει παρακάτω η φράση «Και τα μακελιά οπού είναι προς τον άγιον Επιφάνειον να τα χαλάσουν...». Λέει: «και να σφάζουν το Σάββατον και να εορτάζουν την Κυριακήν». Οι Ιουδαίοι γιόρταζαν τα Σάββατα, και τις Κυριακές έκαναν αγορά προσβάλοντας έτσι την ιερή χριστιανική μέρα, αφού συμπαρέσυραν έμμεσα και τους Χριστιανούς ζωέμπορες ή αγοραστές να σφάζουν ή να πηγαίνουν, αντίστοιχα, στην αγορά τις Κυριακές, και δη μπροστά από την εκκλησία, παραμελώντας τον εκκλησιασμό τους. Έτσι ο όσιος Νίκωνας αναγκάστηκε να προτρέψει τους άρχοντες να εμποδίσουν την εμπορία σφαγίων από τους Ιουδαίους κατά τις Κυριακές και να την μεταθέσουν τα Σάββατα, μεταφέροντας αλλού – όχι μπροστά στην εκκλησία την κρεαταγορά (τα «μακελιά»). Καμμία σχέση με «παγανιστικά ιερά» των «τελευταίων Εθνικών». Μόνο στη φαντασία των Νεοπαγανιστών υπάρχουν τέτοια ιερά στον άγιο Επιφάνειο, σύμφωνα με τον βίο του Οσίου Νίκωνα. Όσο για τον «το εντελώς άσχετο τρίτο πληθυντικό πρόσωπο που χρησιμοποιείται στο «να τα χαλάσουν», αυτό δεν είναι καμμία αναφορά σε εθνικούς που πρέπει να χαλάσουν τους ναούς τους, όπως οι ευφάνταστοι Νεοπαγανιστές διατείνονται. Ο Όσιος απευθύνεται στους Χριστιανούς, είτε άρχοντες (διότι και παραπάνω διαβάζουμε «Εις τους οποίους [=τους άρχοντες] εγώ απεκρίθηκα», δηλαδή μας μεταφέρει τα λόγια που είπε προς τους Λάκωνες άρχοντες) είτε απλούς Χριστιανούς που πήγαιναν στην αγορά της Κυριακής.

Όσο για την αναφορά του κειμένου του Βίου σε «εποίκους» (130α), η οποία σύμφωνα με τον Ρασσιά (βλ. αρχή κεφαλαίου) συνεπάγεται ότι οι Βυζαντινοί είχαν εγκαταστήσει αλλοεθνείς Χριστιανούς στη Σπάρτη, προκειμένου να εκχριστιανιστούν οι Έλληνες εθνικοί της Λακωνίας, στο Λεξικό της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους γραμματείας (Θεσσαλονίκη 1978) του Εμ. Κριαρά διαβάζουμε ότι «έποικος» σημαίνει τον «κάτοικο», όχι τον έποικο. Δυο παραδείγματα που φέρνει ο Κριαράς: 1ο «οφειλόντων και των εποίκων πάντων του τοιούτου κάστρου έχεις προς αυτόν την οφειλομένην υπακοήν και τιμήν...» και 2ο «...και ουδέν ευρίσκωσι δι ενόχλησιν... μήτε παρά των εποίκων του κάστρου Ρεντίνης μήτε παρ’ άλλου τινός», όπου φαίνεται η ορθότητα της μετάφρασης του «έποικος»=«κάτοικος» (και όχι έποικος). Τα ίδια λένε για τη λέξη «έποικος» και οι Ι. Ν. Καζάζης και Τ. Α. Καραναστάσης στην Επιτομή του λεξικού της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας (Θεσσαλονίκη 2001). Άρα ορθώς μεταφράζεται σε (αυτόχθονες) κατοίκους της Σπάρτης και όχι σε «φερμένους εποίκους στη Σπάρτη» το «έποικοι» του κειμένου του Βίου. 
 

Οι Χριστιανοί εδίωξαν τους Έλληνες; 25o.

16. "Ο ... Όσιος Νίκων, ο εξολοθρευτής των προγόνων μας, έσφαξε τους Εθνικούς Κρήτες και τους Μανιάτες Εθνικούς. «945-988 Ο σκληρός Αρμένιος προσηλυτιστής Νίκων, ο επιλεγόμενος «Μετανοείτε», εκτός από την κατασφαγή των εν «Λακεδαιμονία» Ιουδαίων και των ανεπιδέκτων εκχριστιανισμού παγανιστών Σλάβων της Λακωνικής (των Μελιγγών και Εζεριτών, ή τσουβαληδόν των «Τελχίνων» όπως τους έλεγαν σε προσπάθεια δαιμονοποιήσεως οι Βυζαντινοί) εφρόντισε επίσης και για την εξολόθρευση των τελευταίων ιχνών της «αρχαίας ειδωλολατρίας» που, προστατευομένη υπό του δυσπροσίτου Ταϋγέτου, λειτουργούσε ελευθέρα και ανενόχλητος υπό την ηγεσία του Έλληνος «Εφόρου των Εθνικών γαιών» και «Δουκός των Εθνικών», Αντιόχου («...ός την δουκικήν μεν αρχήν διείπε της των εθνικών χώρας...», «Βίος Νίκωνος» 156 β) . Ο Αρμένιος προσηλυτιστής εξόντωσε με τα ίδια του τα χέρια τον κατά τον βιογράφο του «φιλοδαίμονα» και «αλαζόνα» Αντίοχο (τη δολοφονία αυτή, ο βιογράφος του Νίκωνος την παρουσιάζει βεβαίως ως... μεταθανάτιο θαύμα του «Οσίου»!), εθανάτωσε τους ιερείς και όλους τους «τολμητίες και θρασυκαρδίους» αμεταπείστους, αφού προηγουμένως, όπως φαίνεται από την λεγομένη «Διαθήκη» του, με αφορμή μια από τις πολλές επιδημίες («θανατικά») της εποχής, παρεκίνησε από τις Αμύκλες τους επήλυδες χριστιανούς της περιοχής (ο ίδιος ο βιογράφος του ομολογεί στον «Βίο» του ότι επρόκειτο περί «των της Λακεδαίμονος εποίκων», 130 α 25) να κυνηγήσουν τους Ιουδαίους της περιοχής και να καταστρέψουν τους τελευταίους Εθνικούς και τα επί του Ταϋγέτου πτωχικά Ιερά τους: «Εις τους οποίους εγώ απικρίθηκα ότι επειδή και η οργή είναι θεϊκή, εσείς δεν έχετε πού να φύγετε, διατί ο Θεός όπου κατοικά εις τους ουρανούς κυριεύει και την Ανατολήν και την Δύσιν, και εις οποίον τόπον εσείς θέλετε υπάγηι, ευρίσκει σας. Όμως εσείς κάμετέ μου μίαν ομολογίαν ιδιόχειρον, ότι να μου υπακούσετε εις εκείνα οπού μέλλω να κάμω. Το οποίον είναι τούτο: να ευγάλω τους Εβραίους από μέσα από την χώραν, να υπάγουν έξω. Και τα μακελιά οπού είναι προς τον άγιον Επιφάνειον να τα χαλάσουν...» («Διαθήκη Νίκωνος», όπως δημοσιεύθηκε στο «Νέο Ελληνομνήμονα», τεύχος 3.1906, με πολύ ενδιαφέρον το εντελώς άσχετο τρίτο πληθυντικό πρόσωπο που χρησιμοποιείται στο «να τα χαλάσουν»). Στην ίδια στην πάλαι ποτέ «κατείδωλον» Σπάρτη, έκτισε αμέσως μετά από όλα αυτά εκκλησία του «Σωτήρος Χριστού» πάνω στο ιερό λόφο του ιστορικού Ναού της Θεάς Χαλκιοίκου Αθηνάς, αφού προηγουμένως πέθανε («συνέβη και απέθανε») μυστηριωδώς ένας ακόμη Εθνικός που τον εμπόδιζε να κτίσει την εκκλησία του στον ιερό τόπο, καθώς και αναρίθμητες άλλες εκκλησίες επάνω σε άλλα Ιερά (ή χρησιμοποιώντας τα συντρίμμια τους ως δομικά υλικά, όπως λ.χ. στις εκκλησίες των Γερονθών), ενώ οι Βυζαντινοί ολοένα έφερναν και εγκαθιστούσαν στη Λακωνική κατά ομάδες επήλυδες χριστιανούς, για να αλλοιώσουν την εθνική σύνθεση των εντοπίων» (Βλ. Ρασσιά, Επίτομος Ιστορία των Σπαρτιατών, έτη 945-988). Ώς τότε οι Μανιάτες και οι Λάκωνες ήταν εθνικοί".

16a α) ΚΡΗΤΗ

Καμμιά πληροφορία από τον βίο του δεν μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ο Όσιος Νίκων «κατέσφαξε τους Κρήτες Εθνικούς», όπως ισχυρίζονται οι Ν/Π. Να τονίσουμε, πως δεν αναφέρονται καν «Κρήτες Εθνικοί», αλλά μόνο Κρήτες εξισλαμισμένοι. Τα ψέμματά τους οι Ν/Π να τα πουν σε όσους δεν έχουν διαβάσει τον βίο του Οσίου Νίκωνα. Να τι λέει το κείμενο (121α κ.ε.):

«Αφού μετέβη σε πολλές ανατολικές περιοχές και τρανώς εκήρυξε την μετάνοια (..) αποφάσισε να πλεύση στην νήσο της Κρήτης. (...) Παρέπλευσε δε την νήσο, η οποία προ πολλού είχε αποσπασθή από τα χέρια των Αγαρηνών και επανενωθή στη Ρωμαϊκή επικράτεια από τον Νικηφόρον, τον αοίδιμο βασιλέα (...). Έφερε δε ακόμη η νήσος λείψανα της μιαράς, των Αγαρηνών, κακοπιστίας, επειδή οι κάτοικοι αυτής, από τον χρόνο και την μακρά με τους Σαρακηνούς συμβίωση, είχαν παρασυρθή στα ήθη εκείνων και στις βδελυρές και ανίερες τελετές. Όταν, λοιπόν, άρχισε να βοά ο Μέγας, το Μετανοείτε, κατά την συνήθειά του, εκείνοι επειδή φοβήθηκαν από το παράξενο και αλλόκοτο αυτό κήρυγμα και πυρπολήθηκαν από θυμό, επιτέθηκαν σφοδρώς κατά του δικαίου, θέλοντες να τον φονεύσουν. Διότι τους άναβε μεγάλη μανία το καινούργιο και ασυνήθιστο πράγμα, επειδή, όπως ειπώθηκε, είχαν παρασυρθή στην δεισιδαίμονα πλάνη των Σαρακηνών. Όταν, λοιπόν, είδε, ο μακάριος, το σκληρό και ατίθασο του χαρακτήρα τους, και κατενόησε ότι δεν θα μπορούσε ποτέ να νικήση την αντίδρασί τους χωρίς κάποιο σοφό σχέδιο (...). Αφού, λοιπόν, εγκατέλειψε τον τρόπο αυτόν του κηρύγματος της μετανοίας, έλαβε ιδιαιτέρως μερικούς εξ αυτών, τους οποίους εγνώριζε ότι διέφεραν από τους άλλους κατά την γνώσι και την αποδοχή του καλού, και κατ' αρχάς μεν, με μειλιχίους λόγους κατεπράυνε, όσο το δυνατόν, την σκληρή και άκαμπτη γνώμη τους, έπειτα δε, με κάποια ηρεμία προσήγγιζε την καρδιά τους και ήλεγχε τις κρυφές τους πράξεις (..). Και αυτοί, όταν εγνώρισαν την πολλήν αρετή που ενοικούσε σε αυτόν, αμέσως, ο μεν θυμός τους κατέπαυσε κα η ραγδαία οργή τους σταματούσε, και η αρετή του ανδρός τούς καταπληγομένους [από την αμαρτία] φιλοτιμούσε προς οικοδομή˙ και οδηγούντο στην απλανή πίστι, μετατρέποντες το μέγεθος της απεχθείας σε μέγεθος ευνοίας και επιδόσεως στο καλό˙ διότι η συνήθεια γίνεται οδός για τα μεγαλύτερα και τελειότερα, σύμφωνα με το λεχθέν. (...) Από τότε, λοιπόν, οι Κρήτες, επειδή τον επίστευσαν ως απόστολον σταλέντα από τον Θεόν, διεφήμισαν σε όλη την νήσο τα αναφερόμενα σε αυτόν, και από τότε όλοι του εφέροντο επιεικώς (..) και ό,τι αυτός έλεγε και όριζε, ήταν για εκείνους νόμος.

Αφού, λοιπόν, μετά εξασφάλισε άνεσι ο μακάριος, εκήρυξε τα συνήθη και πρέποντα, και εφώτισε και εδίδαξε όλους, και προς την αληθινή πίστι εχειραγώγησε και παραμέρισε κάθε εμπόδιο από το μέσον, και πολλές εκκλησίες έκτισε σε όλη την νήσο, και ιερείς και διακόνους και νεωκόρους και όλη την άλλη τάξι εγκατέστησε και ερρύθμισε, και καθώς πρέπει να ζουν παρήγγειλε. Επί πέντε δε ολόκληρα χρόνια αφού εκανόνισε καλώς τα πάντα, όσα ήσαν στην σκέψι και την πρόθεσί του, ώστε «μηδένα τῶν Κρητῶν καταλεῖψαι ἀσυντελῆ τοῦ καλοῦ» (...).

Παρατηρούμε ότι:

1) Ο βιογράφος συνεχώς μιλά για Κρήτες που είχαν εξισλαμιστεί κι όχι για παγανιστές Κρήτες. Η γνώμη των αρχαιολατρών είναι αισχρότατο ψέμμα.

2) Ο όσιος Νίκωνας δεν χρησιμοποίησε κανενός είδους βία για να τους μεταστρέψει στο Χριστιανισμό. Το αντίθετο μάλιστα, τους έπεισε με τα λόγια και τα θαύματά του, με ήπιο τρόπο.

16b β) ΣΠΑΡΤΗ

Καταρχήν, να πούμε λίγα λόγια για τον εκχριστιανισμό της Λακωνίας. Είναι γνωστό το κείμενο του Κων/νου Πορφυρογέννητου, ότι επί Βασιλείου Α'’ Μακεδόνος εκχριστιανίστηκαν οι τελευταίοι παγανιστές της Λακωνίας. Όμως αυτό δεν σημαίνει πως η Μάνη και η Λακωνία δεν είχαν ήδη κατά πλειοψηφία γίνει χριστιανικές, αιώνες πριν τον Βασίλειο τον Α'’. Οι μαρτυρίες και τα αρχαιολογικά ευρήματα αποδεικνύουν το αντίθετο. Η Λακωνία είχε αξιόλογο χριστιανικό πολιτισμό, αιώνες πριν το Νίκωνα ή τον Βασίλειο τον Α':

-551 μ.Χ. Επί Ιουστινιανού κτίζεται στα ερείπια της Ομηρικής ακρόπολης το κάστρο της Μάϊνας και ιδρύεται η επισκοπή Μαϊνης.

-886 - 911. Στην έκθεση του Λέοντος ΣΤ' του Σοφού μνημονεύεται για πρώτη φορά η επισκοπή Μαϊνης, ότι ήταν από τις αρχαιότερες του Μοριά και ανήκε στην Μητρόπολη Κορίνθου.

«-Στα Άλυκα έχουμε την τρίκλιτη βασιλική του Αγίου Ανδρέα. Διασωθέντα τμήματα του γλυπτού διακόσμου ανήκουν στον έβδομο αιώνα.

-Στο Μοναστήρι στην Κυπάρισσο η εκκλησούλα της Παναγίας είναι κτισμένη με υλικά που προέρχονται από παλαιοχριστιανική βασιλική. Παρετήρησαν οι αρχαιολόγοι ότι σε φυσικό βράχο είχε σκαλιστεί θρόνος για τον επίσκοπο. Δηλαδή σε παλαιοχριστιανικούς χρόνους στην Κυπάρισσο - παλαιά Καινήπολη - υπάρχει έδρα Επισκόπου.

-Στην Κυπάρισσο υπάρχει και δεύτερη παλαιοχριστιανική βασιλική.

-Ο Δ. Πάλλας, αρχαιολόγος διεθνούς προβολής και κύρους, μικρό τμήμα του γλυπτού διακόσμου, το χαρακτήρισε ως προερχόμενο από καλλιτεχνικό κέντρο ευρισκόμενο εκτός της Μάνης. Παρετήρησε αττικό ύφος. Αυτό βέβαια σήμαινε ότι οι καλλιτέχνες της Μάνης είχαν επαφή με τα εκτός της Μάνης καλλιτεχνικά κέντρα. Σημασία την οποία δεν μπορούμε να παραγνωρίσουμε έχει και η διαπίστωση ότι η βασιλική του Μοναστηρίου πρέπει να εκτίσθη τον 6ο ή τον 5ο αιώνα.

-Αποφασιστικής σημασίας στοιχεία γενικά για την ιστορία της Μάνης και ειδικά για τη Χριστιανική ζωή και δράση των Μανιατών έφεραν οι ανασκαφές στη χερσονίδα Τηγάνι. Γλυπτά του έκτου αιώνος που εχρησιμοποιήθησαν στην τοιχοδομία της βασιλικής δείχνουν ότι στο Τηγάνι υπήρχε παλαιοχριστιανικό κτίσμα. Άλλωστε χριστιανικό κτίσμα σε χερσονησίδα είναι ασφαλώς παλαιότερο της Αραβοκρατίας.

-Πολλά και σημαντικά ευρήματα έδειξαν ότι η χριστιανική ζωή στο Τηγάνι άρχισε από τους πρώτους αιώνες της διάδοσης του Χριστιανισμού και διετηρήθη επί σειρά αιώνων.

-Γλυπτός διάκοσμος παλαιοχριστιανικής βασιλικής βρέθηκε και στο Οίτυλο.

-Στην αυλή των δικαστηρίων του Γυθείου απόκεινται τμήματα γλυπτού διάκοσμου παλαιοχριστιανικής βασιλικής που βρίσκονται στην ακρόπολη του αρχαίου Γυθείου. Φαίνεται πιθανό ότι στο Γύθειο υπήρχε και δεύτερη παλαιοχριστιανική βασιλική.

Οι έρευνες των ειδικών επιστημόνων της χριστιανικής αρχαιολογίας (TRANQAIR και MEGAU) πείθουν απολύτως, ότι στη Μάνη εκαλλιεργήθη ο ονομασθείς θαυμαστός πολιτισμός της παλαιοχριστιανικής βασιλικής και σημαντικά δημιουργήματα της χριστιανικής τέχνης. Οι εκκλησίες του Μυστρά, δεν θεωρούνται πλέον άσχετες προς την καλλιτεχνική παράδοση που εδημιουργήθη στη Μάνη. Τα αποτελέσματα των αρχαιολογικών ερευνών απέδειξαν ότι ο χριστιανισμός έφτασε στη Μάνη από τους πρώτους αιώνες της διαδόσεώς του. Είναι βέβαιο ότι οι χριστιανικές κοινότητες εδημιούργησαν στη Μάνη πολλούς αιώνες προ της εποχής του Βασιλείου του Μακεδόνος. Ο αραβικός κίνδυνος υπεχρέωνε τους κατοίκους του Γυθείου, της Λας, της Τευθρώνης, της Καινήπολης, της Μέσσας κ.λ.π. να δημιουργήσουν τις εκατοντάδες των οικισμών και χωριών που βρίσκουμε στα υψώματα του Ταϋγέτου, από το Ακρωτήριο Ταίναρο μέχρι το Μαλεύρι και τη Μελτίνη. Αυτοί που άφησαν τα παράλια ζητώντας ασφάλεια στον Ταΰγετο δεν ήταν ειδωλολάτρες αλλά χριστιανοί» (Τα στοιχεία αυτά για τις παλαιοχριστιανικές εκκλησίες στη Λακωνία και τον εκχριστιανισμό της περιοχής προέρχονται από τη μελέτη «Πότε οι Μανιάτες έγιναν Χριστιανοί», του Ανάργυρου Κουτσιλιέρη, Διδάκτορος φιλοσοφίας).

«Η αντίληψη ότι οι Μανιάτες έγιναν χριστιανοί τον 9ο αιώνα, αποδείχθηκε εσφαλμένη. (...) Η βασιλική στον Άγιο Ανδρέα των Αλύκων (...) ο καθηγητής Ν. Δρανδάκης γράφει: "ίσως πρέπει να θεωρήση τις το κιανόκρανον του Αγίου Ανδρέου ως ανήκον εις τον 7ον ή τον 8ον αιώνα". (...) Κοντά στη θέση Μοναστήρι στην Κυπάρισσο μικρή εκκλησία της Κοιμήσεως της Παναγίας φαίνεται κτισμένη με υλικά που στο μεγαλύτερο μέρος τους προέρχονται από αρχαία κτίσματα. Η έρευνα έδειξε πως το αρχαίο κτίσμα ήταν παλαιοχριστιανική βασιλική. Βασιλική στον Άγιο Πέτρο. Διάφορα ευρήματα έδειξαν ότι και στον Άγιο Πέτρο υπήρχε παλαιοχριστιανική βασιλική. (...) Ο Δρανδάκης σχημάτισε τη γνώμη ότι "η επιπεδόγλυφος τεχνική του αναγλύφου της Μάνης δεν εμποδίζει την απόδοσιν αυτού εις τον 6ον ή και εις προγενέστερον αιώνα". (...) Η βασιλική του Μοναστηρίου δύναται να υποληφθή ως έργον του 6ου αιώνος, ίσως δ’ε από του τέλους της 5ης εκατονταετηρίδος χρονολογείται η κείμενη εν τη τοποθεσία Άγιος Πέτρος. (...) Τηγάνι: για τον χρόνο οικοδομής του αρχικού ναού ο Δρανδάκης θεωρεί σημαντική την παρατήρηση του καθηγητού Δ. Πάλλα, κατά τον οποίο η θέση του μνημείου "σε χερσονησίδα προϋποθέτει χρόνους πριν από την αραβική θαλασσοκρατία" (...) Βρέθηκε τμήμα θωράκιου, του οποίου τα χαρακτηριστικά δείχνουν δημιούργημα του 5ου ή 6ου αιώνα. Στην ίδια εποχή πρέπει να ανήκει και τμήμα κιονόκρανου που βρέθηκε εκεί. (...) Οι έρευνες του 1979 έφεραν στο φως στοιχεία, τα οποία οδήγησαν τους ερευνητές στη γνώμη ότι η βασιλική που μελετούσαν στο Τηγάνι ανήκει στον 7ον αιώνα. Με αυτήν την άποψη συμφωνούν παρατηρήσεις του καθηγητού Π. Βοσκόπουλου. (...) Στο μεσαίο κλίτος της βασιλικής ανασκάφηκαν 29 τάφοι, στους οποίους βρέθηκαν νομίσματα του Τιβέριου του Β'’ και του Μαυρίκιου, και αυτό οδήγησε τους ερευνητές στην άποψη ότι οι τάφοι ανήκουν στο τέλος του 6ου αιώνος μέχρι τις αρχές του 7ου. (...) Τα πορίσματα των αρχαιολόγων, έχουν έτσι (ΠΑΕ (1980), σ. 257): "(...) Ο σεισμός του 551 που ακολούθησε ίσως κατέστρεψε την παλιά εκκλησία μέσα στην οποία θα βρίσκονταν οι τάφοι. Το κάστρο θα (...) παρέμεινε ακατοίκητο μέχρι (...) την ίδρυση του θέματος Ελλάδας προς το τέλος του 7ου αι. Τότε φαίνεται εγκαταστάθηκε ξανά η φρουρά στο Τηγάνι και κτίστηκε η βασιλική που ανασκάφηκε μέχρι τώρα". (...) Η έκθεση των ανασκαφών του 1981 (ΠΑΕ (1981), σ. 252): "(...) το αρχικό κτίριο μέσα στο οποίο βρίσκονταν οι τάφοι καταστράφηκε στα μέσα του 6ου αι. με το μεγάλο σεισμό του 550-51. Επομένως τα κτερίσματα που βρέθηκαν μέσα στους τάφους μπορούν να χρονολογηθούν στον 5ο με α’' μισό του 6ου αι.". Στο ναό του Αγίου Νικολάου στον Κοτρώνα οι σχετικές έρευνες έδειξαν ότι το ανατολικό τμήμα αποτελεί αρχαιότερο πυρήνα κτίσματος βυζαντινών ίσως χρόνων. Στο νότιο τοίχο του ναού αυτού είναι εντοιχισμένες δύο πλάκες, η μια είναι παλαιοχριστιανική από εγχώριο ερυθρό μάρμαρο με ανάγλυφο σταυρό και τα αποκαλυπτικά Α και Ω. Από τις πληροφορίες αυτές συνάγεται πως έχουμε και εδώ παλαιοχριστιανική εκκλησία. Στο Μουσείο του Γύθειου βρίσκονται κιονόκρανα προερχόμενα από παλαιοχριστιανικό ναό. Επίσης τμήματα γλυπτού διακόσμου παλαιοχριστιανικής βασιλικής που ήταν χτισμένη στην Ακρόπολη. Από τα υπάρχοντα στοιχεία μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι μια τουλάχιστον παλαιοχριστιανική βασιλική υπήρχε στο Γύθειο και φαίνεται ότι μάλλον ήσαν και περισσότερες. (...) "Εις την περιοχήν της Μέσα Μάνης ο ναός του Αγίου Προκόπιου, τον οποίον εθεώρησα ως εικονομαχικόν κτίσμα του 9ου αιώνος". (...) "Εν Μάνη διεσώθηκαν τοιχογραφίαι και της εικονοκλαστικής, ως νομίζω, περιόδου, σπανιόταται εν Ελλάδι" (Ν. Β. Δρανδάκη, Βυζαντιναί τοιχογραφίαι της Μέσα Μάνης, σ. 113-5). (...) Οι ειδικοί μελετητές παρατήρησαν έργα εικονομαχικής περιόδου, γλυπτά του 7ου και 8ου αιώνος, και αυτό σημαίνει ότι και στην περίοδο που παρατηρείται κάποια ύφεση δραστηριοτήτων στην Πελοπόννησο, στη Μάνη συνεχίζεται η δημιουργία έργων τέχνης. (...) Στη Χερσόνησο του Ταινάρου από τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες αρχίζει η κατασκευή χριστιανικών κτισμάτων και δημιουργείται τοπική καλλιτεχνική παράδοση. Η δημιουργία των έργων αυτών αρχίζει, καθώς είδαμε, τον τέταρτον και πέμπτον αι. και διατηρείται σε μια αδιάσπαστη συνέχεια μέχρι τα νεώτερα χρόνια. (...) Την ανατολική πλευρά της Μάνης ο Νίκων δεν την γνώρισε. Έναν τουλάχιστον αιώνα προ της εμφανίσεως του Νίκωνος υπάρχει επισκοπή στην περιοχή αυτή και οι χριστιανικές κοινότητες είχαν δημιουργηθεί από τους χρόνους που χτίστηκαν οι παλαιοχριστιανικές βασιλικές τις οποίες αναφέρουμε» (Ανάργυρου Ι. Κουτσιλιέρη, Ιστορία της Μάνης, εκδ. Παπαδήμα, σ. 138-154 και 179). Βεβαίως, όχι μόνο ο Μωριάς και ειδικότερα η Λακωνία ήταν χριστιανικότατα (πλην των Σλάβων παγανιστών εποίκων της) αλλά στα χώματα αυτά έδρασαν ο αγιος Αθανάσιος (818-885), επίσκοπος Μεθώνης, ο άγιος Θεόκλητος (+870), επίσκοπος Λακεδαιμονίας, ο άγιος Πέτρος (852-922), επίσκοπος Άργους, καταγώμενος από την Πόλη, ο όσιος Θεοδόσιος ο νέος (862-921), ασκητής στην Αργολίδα, ο άγιος Θεόδωρος (+922), που ασκήτευσε στη Μονεμβασιά και τα Κύθηρα, ενώ ο όσιος Νίκωνας έζησε από το 925-30 ώς 1005. Διασώζονται επίσης τα θαύματα που επιτέλεσαν οι άγιοι Ανάργυροι, Κύρος και Ιωάννης, κατά τη διάρκεια της αραβικής επίθεσης στην Μονεμβασιά. Διαπιστώνουμε ότι κάθε άλλο παρά ειδωλολάτρες ήταν οι Πελοποννήσιοι ώς τον ερχομό του όσιου Νίκωνα, αφού υπάρχουν τόσοι άγιοι έναν αιώνα πριν τον όσιο Νίκωνα. Ειδικότερα ο άγιος Θεόκλητος όντας επίσκοπος Σπάρτης συνιστά απόδειξη της χριστιανικότητας της πόλης αυτής, ενάντια σε όσα λένε οι Νεοπαγανιστές. Εδώ να προσθέσουμε ακόμη μια αντίφαση των τελευταίων. Ενώ ο Ρασσιάς γράφει για τον Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο τον Ζ' Πορφυρογέννητο ότι «αγνοούσε παντελώς την ελλαδική πραγματικότητα» (Μια Ιστορία Αγάπης, τ. Γ’, σ. 10), ωστόσο παρακάτω (ό.π., σ. 64), σύμφωνα με τη γνωστή πλέον νεοπαγανιστική τακτική, παραθέτει ως αξιόπιστη την λανθασμένη, όπως πλέον έχει αποδειχθεί – πληροφορία του Πορφυρογέννητου περί ύπαρξης Εθνικών Ελλήνων στους χρόνους του Βασίλειου του Α'’ (867-886 μ.Χ.) Προφανώς οποιοσδήποτε «παντελώς αναξιόπιστος» άνθρωπος μεταμορφώνεται σε «αξιόπιστο», αρκεί να λέει ο,τιδήποτε συμφέρει τους Νεοπαγανιστές.
 

Οι Χριστιανοί εδίωξαν τους Έλληνες; 24o.

15j ΑΝΑΘΕΜΑΤΙΣΜΟΙ ΚΑΤΑ «ΕΛΛΗΝΩΝ»

Μιλάνε για τα δήθεν αναθέματα της Εκκλησίας κατά της ελληνικής παιδείας οι νεοπαγανιστές. Όμως τα εκκλησιαστικά κείμενα δεν καταδικάζουν την ελληνική παιδεία καθ' εαυτή. Χαρακτηριστικό είναι τα Κεφάλαια κατά Ιωάννου του Ιταλού, (11ος αι.) όπου διαβάζουμε τα εξής

«(..) ε') Τοῖς τὰ Ἑλληνικὰ δεξιοῦσι μαθήματα, καὶ μὴ διὰ παίδευσιν μόνον ταῦτα παιδευομένοις, ἀλλὰ καὶ ταῖς δόξαις αὐτῶν καὶ ταῖς ματαίαις ἑπομένοις, καὶ ὡς ἀληθέσι πιστεύουσι, καὶ οὕτως αὐταῖς, ὡς βέβαιον ἔχουσαις (...) ἀνάθεμα». Δηλαδή: «Για όσους μαθαίνουν τα «Ελληνικά» όχι μόνο για να μορφωθούν, αλλά και για να πιστεύουν στις «ελληνικές» γνώμες ως σωστές (...) ανάθεμα».

Είναι προφανές ότι αναθεματίζεται όποιος Χριστιανός πιστεύει στις προχριστιανικές μεταφυσικές γνώμες κι όχι όποιος Χριστιανός απλώς διδάσκεται και ερευνά τις προχριστιανικές γνώμες. Το ανάθεμα απευθύνεται προς μέλη της Εκκλησίας με σκοπό τη διασαφήνιση της χριστιανικής πίστης και την προφύλαξή της από ετεροδοξίες, και δεν απευθύνεται «προς άπαντες» όπως επίτηδες υποστηρίζουν οι Νεοπαγανιστές, ώστε να απαγορεύει η Εκκλησία σε αλλόδοξους να μαθαίνουν και να πιστεύουν σε παγανιστικές δοξασίες.

Δηλαδή, πού βρίσκουν το παράξενο οι αρχαιολάτρες; Στο ότι ένας Χριστιανός δεν μπορεί να είναι Χριστιανός και ταυτόχρονα να πιστεύει στις αρχαίες μεταφυσικές γνώμες (Και σε ποιες από τις δεκάδες διαφορετικές γνώμες θα πρεπε να πιστεύει, ώστε να θεωρείται Έλληνας; Μήπως υπήρχε μία μόνο αρχαία μεταφυσική γνώμη;). Δεν θα έπρεπε η Εκκλησία να ορίσει με σαφήνεια τα όρια μεταξύ της ιδιότητας του Χριστιανού που μελετά τα αρχαιοελληνικά δόγματα, και του μη Χριστιανού, ο οποίος (όχι απλώς μελετά τα αρχαία κείμενα, αλλά επιπλέον) πιστεύει στα αρχαιοελληνικά δόγματα; Λογικό δεν είναι ότι όσοι Χριστιανοί πιστεύσουν σε δόγματα διαφορετικά από αυτά του Χριστιανισμού παύουν αυτονόητα να είναι Χριστιανοί; Έ, λοιπόν αυτό το προφανές πράγμα εκφράζει ο αναθεματισμός. Αναθεματισμός που γίνεται, ας το ξανατονίσουμε, όχι κατά Ελλήνων ως προς το γένος, όχι κατά μη Χριστιανών, αλλά προς Χριστιανούς. Στο κάτω κάτω, το «ανάθεμα» της Εκκλησίας δεν είναι κάτι το τρομερό, ούτε είναι ρίξιμο στην πυρά. Είναι απλώς η «πιστοποίηση» ότι ο αναθεματισμένος έχει παύσει να είναι μέλος της Εκκλησίας.

Δεν πρόκειται για καταδίκη καθ' εαυτής της αρχαιοελληνικής δοξασίας˙ καθένας μη Χριστιανός μπορεί να την αποδέχεται ως αληθή κι ως βέβαιη. Πρόκειται για καταδίκη της άποψης ότι αυτές οι δοξασίες, που έχουν σχέση με τον πολυθεϊσμό, την μετεμψύχωση κ.ά., είναι χριστιανικές. Άρα η Εκκλησία δεν καταδικάζει ούτε λ.χ. τους Πλατωνικούς ή τον Πλατωνισμό˙ καταδικάζει τους Χριστιανούς που στα δογματικά ζητήματα πλατωνίζουν. Αν κάποιος δεν είναι Χριστιανός, ούτε θα δικαιούτο η Εκκλησία να τον αναθεματίσει, αλλά ούτε και έπραξε ποτέ κάτι τέτοιο.

Αλλά, πώς να περιμένει κανείς από ανίδεους πολυθεϊστές και ειδωλολάτρες να κρίνουν ή να καταλάβουν καν τί σημαίνει «αναθεματισμός», σε ποιους απευθύνονται οι αναθεματισμοί και τί λέει ο συγκεκριμένος αφορισμός, τη στιγμή που κι ο γνωστός αρθρογράφος κ. Μ. Πλωρίτης (Βήμα, 11/6/2000) γράφει «... Και το 797 η Σύνοδος της Νικαίας, αναθεμάτιζε όσους μελετούσαν διεξοδικώς τα ελληνικά μαθήματα» όχι απλώς αγνοώντας ότι το κείμενο αυτό εγράφη τον ένατο και τον ενδέκατο αιώνα κι όχι το 797, καμμία σύνοδος δεν διεξήχθη το 797, αλλά επιπλέον διαστρεβλώνοντας το κείμενο του αναθεματισμού, ισχυριζόμενος ότι η Σύνοδος απαγόρευσε ακόμη και την ίδια την μελέτη; Εκτός κι αν ο κ. Πλωρίτης με το «διεξοδική μελέτη» εννοεί «την αποδοχή όλων όσα λένε τα ελληνικά κείμενα», δηλαδή ότι μόνο άμα πιστεύεις και συμφωνείς με ό,τι γράφει ένας συγγραφέας, τον μελετάς διεξοδικά. Π.χ. για να κατανοήσεις το Mein Kampf του Χίτλερ, πρέπει να είσαι ναζιστής ώς το κόκκαλο.

Παρόμοια περίπτωση, με θύτη αυτή τη φορά την Λ. Ζωγράφου, που, όπως όλοι οι ομόφρονές της, αντιγράφοντας ως τυφλοσούρτη την ξένη βιβλιογραφία, χωρίς να ρίξει έστω μια ματιά στις πηγές, έγραψε για κάποιον εκκλησιαστικό συγγραφέα ονόματι Didache, (Αντιγνώση, εκδ. Αλεξάνδρεια, σ. 273) μή γνωρίζοντας ότι δεν πρόκειται περί προσώπου, αλλά για το αρχαίο (1ος μ.Χ. αι.) κείμενο με τίτλο «Διδαχαί των Αγίων Αποστόλων». Πώς μετά οι Νεοπαγανιστές να κάνουν κάτι καλύτερο;

Αλλά ακόμη και οι ειδωλολατρικές γιορτές, στις οποίες αναφέρονται ονομαστικώς οι Σύνοδοι της Εκκλησίας (Πενθέκτη) είναι μόνο λατινικής προέλευσης: απαγορεύονται στους Χριστιανούς τα «Βοτά», γιορτή των αρχαίων Λατίνων ειδωλολατρών, τα «Βρουμάλια», επίσης των αρχαίων Λατίνων, και οι «Καλένδες», επίσης γιορτή του ρωμαϊκού ειδωλολατρικού ημερολογίου (κανόνας ξβ’).

15k ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΛΕΞΗ ΕΛΛΗΝΑΣ

Εδώ και πολύ καιρό, οι εθνικιστές αρχαιολάτρες παίζουν ένα ύπουλο παιχνίδι, προκειμένου να πείσουν τον κόσμο ότι οι Πατέρες της Εκκλησίας ήταν ανθέλληνες και μισούσαν το ελληνικό έθνος της εποχής εκείνης. Πρόκειται για μια από τις πιο γνωστές απόψεις των Νεοπαγανιστών.

Κατ' αρχήν, πρέπει να τονιστεί ότι, μετά το 212 μ.Χ. με διάταγμα όλοι οι κάτοικοι της Αυτοκρατορίας απέκτησαν την ιδιότητα του Ρωμαίου πολίτη και ήταν πλέον Ρωμαίοι. Οι περισσότεροι αυτοκράτορες προέρχονταν από περιοχές εκτός της Ιταλίας. Η σημερινή Ελλάδα χωριζόταν σε δύο επαρχίες που ονομάζονταν Μακεδονία και Αχαΐα.

Στην Καινή Διαθήκη και στα κείμενα των Πατέρων συναντά κανείς χιλιάδες φορές τη λέξη «Έλληνας». Όμως οι Πατέρες και οι συγγραφείς της Καινής Διαθήκης, όταν γράφουν «Έλληνας» δεν εννοούν κάποιον που ανήκει στο ελληνικό έθνος, αλλά τον ειδωλολάτρη, τον παγανιστή. Για τους Πατέρες της Εκκλησίας, ένας π.χ. ειδωλολάτρης κάτοικος Ισπανίας, με καταγωγή από την Ισπανία αναφέρεται ως «Έλληνας», διότι είναι ειδωλολάτρης. Δεν είχε καμμία σχέση ο «Έλληνας» που συναντούμε στα πατερικά κείμενα με τον «Έλληνα» όπως τον κατανοούμε σήμερα, δηλαδή τον ανήκοντα στο ελληνικό έθνος. Παραδείγματα άπειρα. Δύο τρία μόνο:

Κατά Μάρκον 7, 26, όπου γράφει «...ἡ δὲ γυνὴ ἦν Ἑλληνίς, Συροφοινίκισσα τῷ γένει», που μεταφράζεται «η γυναίκα ήταν ειδωλολάτρις, Συροφοινίκισσα στην εθνικότητα». Αν το «Ἑλληνίς» σήμαινε «Ελληνίδα στην εθνικότητα», τότε το Κατά Μάρκον θα έγραφε «Ἑλληνὶς τῷ γένει» κι όχι «Συροφοινίκισσα τῷ γένει».

Ο Διγενής Ακρίτας, τον 10ο αιώνα, έχει μητέρα Χριστιανή και πατέρα «Έλληνα», σύμφωνα με το έπος. Ο πατέρας του, όμως, δεν είναι ελληνικής εθνικότητας ούτε ελληνόφωνος ούτε ελληνικής καταγωγής, αλλά αραβόφωνος Μουσουλμάνος Άραβας εμίρης. Εάν υποθέταμε ότι η λέξη «Έλληνας» είχε τη σημερινή σημασία, τότε ο πατέρας του Διγενή θα ήταν ελληνικής καταγωγής και εθνικότητας. Όμως είναι ξεκάθαρο πως ο «Έλληνας» είναι ο μη Χριστιανός Μουσουλμάνος αραβικής καταγωγής. Ο Φιλοστόργιος (στο Ζώσιμο) στα 425 μ.Χ. γράφει για κάποιον Άτταλο, τον οποίο επέβαλε ως βασιλιά στους κατοίκους της Ρώμης ο πολιορκητής της, Αλάριχος: Οὗτος δὲ Ἴων μὲν ἦν τὸ γένος, Ἕλλην δὲ τὴν δόξαν. «Δόξα» είναι η θρησκεία. Μας αναφέρει τον τόπο προέλευσής του και τη θρησκεία του, όχι την εθνότητά του με το «Έλλην».

Το όνομα «Έλληνας» έχασε την έννοια τού «Έλληνας το γένος», και σταδιακά, από τον 11ο-12ο αιώνα άρχισε να σημαίνει ξανά τον ελληνικής καταγωγής. Ώς τα τέλη του 15ου αιώνα, η διαδικασία αυτή είχε ολοκληρωθεί. Στο μεσοδιάστημα μεταξύ 11ου και 15ου αιώνα συνυπήρχαν οι δύο σημασίες, στην αρχή κυριαρχούσε η θρησκευτική σημασία του «Έλληνας», ενώ στο τέλος κυριαρχούσε η εθνική σημασία.

Πέρα από αυτά τα παραδείγματα, η άποψη ότι το «Έλληνας» των κειμένων της Εκκλησίας σημαίνει τον ελληνικής εθνικότητας είναι παράλογη. Οι Πατέρες της Εκκλησίας συχνά αντιδιαστέλλουν «Χριστιανούς» και «Έλληνες». Η αντιδιαστολλή συνεπάγεται ή υποννοεί σύγκριση. Σύγκριση όμως είναι δυνατή μόνο μεταξύ ομοειδών «πραγμάτων» που ανήκουν στην ίδια κατηγορία και στο ίδιο ευρύτερο σύνολο. Για παράδειγμα, η λέξη «Βουδδιστής» αναφέρεται στην θρησκευτική κατηγοριοποίηση, ενώ η λέξη «Αμερικάνος» στην εθνική κατηγοριοποίηση. Δε θα μπορούσαμε λοιπόν, να πούμε πως κάποιος «δεν είναι Αμερικανός, επειδή είναι Βουδδιστής». Η μια λέξη αναφέρεται στη θρησκεία, η άλλη στο έθνος. Μόνο εάν η λέξη «Αμερικανός» σήμαινε τον οπαδό μιας θρησκείας ή μόνον εάν η λέξη Βουδδιστής σήμαινε τον ανήκοντα σε ένα έθνος, θα μπορούσαμε να πούμε ότι δεν μπορεί κάποιος να ονομάζεται και «Αμερικανός» και «Βουδδιστής». Επίσης, δεν μπορούμε να προσθέσουμε ένα μήλο σε δύο σβήστρες και να βγάλουμε άθροισμα «τρία», διότι ανόμοιας κατηγορίας πράγματα ούτε συγκρίνονται ούτε προστίθενται. Το ίδιο συμβαίνει και με τον «Έλληνα» και τον «Χριστιανό» των πατερικών κειμένων. Όταν οι Πατέρες συγκρίνουν τον «Έλληνα» με τον Χριστιανό, το μόνο λογικό που μπορεί κανείς να υποθέσει είναι ότι ο «Έλληνας» και ο «Χριστιανός» ανήκουν στην ίδια κατηγορία, είναι ομοειδείς έννοιες. Επειδή όμως το «Χριστιανός» είναι θρησκευτική έννοια, είναι αναγκαίο και λογικό το «Έλληνας» για τους Πατέρες της Εκκλησίας να έχει επίσης θρησκευτική σημασία. Οι εξαιρέσεις επιβεβαιώνουν τον κανόνα.

Αποδεικνύεται λοιπόν, τόσο λογικά όσο και από τα κείμενα, ότι το «Έλληνας» των εκκλησιαστικών συγγραφέων δεν σημαίνει τον Έλληνα στην καταγωγή, αλλά τον πολυθεϊστή. Κατά συνέπεια, οι αφορισμοί κατά «Ελληνικών απόψεων», οι λόγοι κατά «Ελλήνων» δεν έχουν στόχο το ελληνικό έθνος, αλλά τον πολυθεϊσμό και τις πολυθεϊστικές απόψεις.

Δυσανασχετεί ειρωνικά ένα αρχαιολατρικό περιοδικό, με την έκδοση σειράς πατερικών κειμένων, επειδή αυτή τιτλοφορείται «Έλληνες Πατέρες της Εκκλησίας», διότι αυτή, από τη μια μεταφράζει εντός των πατερικών κειμένων όλα τα «Έλληνας» ως «ειδωλολάτρης», αλλά αποκαλεί «Έλληνες» τους Πατέρες κάνοντας τάχα εξαίρεση στην μετάφραση της λέξης. Φυσικά, όταν κανείς θέλει να παίζει, σα μωρό παιδί, με τις λέξεις, μπορεί να διαμαρτύρεται, κάνοντας πως δεν καταλαβαίνει ότι πράγματι το «Έλληνας» των εκκλησιαστικών συγγραφέων σημαίνει τον παγανιστή, κι ότι πράγματι οι Πατέρες της Εκκλησίας είναι (οι περισσότεροι) Έλληνες στο γένος: με άλλα λόγια, η μετάφραση (όπως και κάθε μετάφραση) γίνεται με βάση τη σημερινή σημασία της λέξης «Έλληνας». Δεν είναι λογικό, τη στιγμή που μια λέξη έχει διαφορετική σημασία, να χρησιμοποιείται η παλαιότερη σημασία της, ειδικά όταν πρόκειται για μετάφραση κειμένου.

Ίσως μερικοί πουν ότι, λόγω της εξάπλωσης του ελληνικού πολιτισμού, ακόμη και οι μη Έλληνες στο γένος παγανιστές είχαν γίνει Έλληνες, και συνεπώς, οι έννοιες Έλληνας (εθνικά) και μη ελληνικής καταγωγής παγανιστής σήμαιναν το ίδιο πράγμα, οπότε γράφοντας «κατά Ελλήνων» οι εκκλησιαστικοί συγγραφείς έγραφαν κατά Ελλήνων το γένος. Αυτό είναι λάθος. Η αλήθεια είναι ότι οι Έλληνες το γένος ήταν που εγκατέλειψαν τους θεούς τους και το δωδεκάθεο για χάρη των ασιατικών παγανιστικών θεών, κι όχι το αντίθετο, δηλαδή οι Ασιάτες να εγκαταλείψουν τους θεούς τους για χάρη του δωδεκαθέου. Συνεπώς, αν ήταν να χαρακτηρίσουμε ένα έθνος βάσει της θρησκείας του, τότε τους Έλληνες το γένος της ρωμαϊκής εποχής θα έπρεπε να τους χαρακτηρίσουμε «Αιγύπτιους», διότι λάτρευαν την Ίσιδα, «Σύριους», διότι λάτρευαν την Κυβέλη, «Πέρσες», διότι λάτρευαν τον Μίθρα, κι όχι «Έλληνες».

Δεν θα πρέπει να κατηγορήσουμε την Εκκλησία για την επικράτηση του «Ρωμαίος» και τον παραμερισμό του «Έλληνας». Η τύχη των δύο λέξεων ήταν προϊόν των πολιτικών εξελίξεων. Το όνομα «Ελλάς» χάθηκε, αφού δεν υπήρχε καν επαρχία της παγανιστικής Αυτοκρατορίας με το όνομα «Ελλάδα» (Αντιθέτως, επί ορθόδοξης ελληνικής Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας υπήρξε επαρχία Ελλάς, η οποία και ταυτιζόταν με την αρχαϊκή Ελλάδα). Το «Ρωμαίος» επικράτησε επειδή οι Ρωμαίοι δημιούργησαν την Αυτοκρατορία. Η ιδιότητα του ρωμαίου πολίτη εδόθη το 212 μ.Χ., 170 χρόνια προτού η Ορθοδοξία γίνει η επίσημη θρησκεία της Αυτοκρατορίας. Με άλλα λόγια, το «Ρωμαίος» θα επικρατούσε, είτε επικρατούσε ο Χριστιανισμός είτε όχι.

«Αξίζει βέβαια να σημειωθή και η προς την αντίθετη κατεύθυνση απόπειρα αλλαγής της έννοιας του ονόματος των Ελλήνων στη λατινική μορφή του Γραικοί. Ενώ το όνομα Έλλην στο στόμα των Χριστιανών κατέληξε να σημαίνει ειδωλολάτρης, το όνομα Γραικός στο στόμα των Ρωμαίων έτεινε να σημαίνει Χριστιανός. Οι πρώτοι Χριστιανοί της Ρώμης και των άλλων δυτικών πόλεων ήσαν κατά το πλείστον ελληνικής καταγωγής κι’ είχαν ως γλώσσα λατρείας και διδαχής την ελληνική (οι δεκατρείς από τους δεκάξι πρώτους πάπες ήσαν Έλληνες), κι’ έτσι οι Λατίνοι δεν έκαμαν διάκριση μεταξύ Ελλήνων και Χριστιανών. Ο Τερτυλιανός τονίζει σε ένα από τα έργα του, «αν ο ρωμαϊσμός είναι σωτηρία για όλους, τότε γιατί δεν συμπεριφέρεσθε με εντίμους τρόπους προς τους Γραικούς;» (Quid nunc, si est Romanitas omnisalus, nec honestis tamen modis ad Graios estis? De Pallio 3, PL 2, 1094). Και ο Ιερώνυμος βεβαιώνει ότι κατά την παλαιότερη εποχή, όταν εμφανιζόταν στο δρόμο κάποιος Χριστιανός οι Ρωμαίοι εκραύγαζαν «οι γραικός, ο επιθέτης», δηλαδή ο Έλλην, ο απατεών. (Graecus impostor, Epist. 54 ad Furiam, PL 22, 552). Αυτή η προσωνυμία δείχνει φυσικά το φυλετικό μίσος των Ρωμαίων κατά των Ελλήνων, και συνεπώς επίσης κατά των Χριστιανών» (Π.Κ. Χρήστου, Οι περιπέτειες των εθνικών ονομάτων των Ελλήνων, εκδ. οίκος Κυρομάνος, σ. 83).

Συνοψίζοντας:

1) Με τη λέξη «Έλληνες» εκείνη την εποχή δεν εννοείτο το ελληνικό έθνος, αλλά οι Παγανιστές ανεξαρτήτως εθνικότητας, γλώσσας ή καταγωγής˙ Ισπανοί και Σύριοι, Βρεττανοί και Αιγύπτιοι, Καρχηδώνιοι και Γαλάτες.

2) Είναι προφανές, ότι ανάμεσα στους ελληνικούς πληθυσμούς δεν υπήρχαν μόνον παγανιστές, αλλά και πλήθος Χριστιανών˙ δεν υπήρχαν μόνο Έλληνες το γένος, λάτρεις του Δία, αλλά και Έλληνες το γένος, λάτρεις του Χριστού, καθώς και Έλληνες το γένος, λάτρεις του Μίθρα.

3) Η Εκκλησία δεν έκανε καμμιά διάκριση με βάση την καταγωγή ή την γλώσσα. Οι Πατέρες της Εκκλησίας γράφοντας «κατά Ελλήνων» δεν έγραφαν κατά του ελληνικού έθνους, αλλά κατά των ειδωλολατρών, είτε αυτοί ανήκαν στο ελληνικό έθνος είτε στα υπόλοιπα έθνη της Αυτοκρατορίας.

4) Δεν υπήρχε καμμιά διαμάχη μεταξύ Ελλήνων το γένος (που ήταν ταυτόχρονα παγανιστές) και Ρωμαίων το γένος (που ήταν Χριστιανοί), διότι όλοι οι κάτοικοι της Αυτοκρατορίας λέγονταν Ρωμαίοι και ήταν Ρωμαίοι πολίτες.

Να πάψει λοιπόν το κουτοπόνηρο παιχνίδι των Νεοπαγανιστών-εθνικιστών αρχαιολατρών με τις δύο διαφορετικές σημασίες της λέξης «Ελληνας». Ποιον νομίζουν πως κοροϊδεύουν; Δεν μπορούν να κάνουν μια σωστή μετάφραση αρχαίων κειμένων; Όσοι, λοιπόν, αρχαιολάτρες εθνικιστές και Νεοπαγανιστές παρουσιάζουν πατερικά κείμενα αναφερόμενα σε «Έλληνες», ως απόδειξη του «ανθελληνισμού», δίχως να ερευνούν προσεκτικά, εάν αναφέρεται σε ελληνικής καταγωγής πληθυσμούς ή σε ειδωλολάτρες αδιακρίτως καταγωγής, λογικό είναι να υποθέσουμε, ότι αυτό που κάνουν οι αρχαιολάτρες εθνικιστές και Νεοπαγανιστές είτε έχει σκοπό την εξαπάτηση άλλων είτε είναι απόδειξη της αμάθειάς τους.

Οι Νεοπαγανιστές διαμαρτύρονται για τον χαρακτηρισμό «παγανιστές» (“pagani”= χωρικοί), που τους εδώθη από τον Μεγάλο Θεοδόσιο. Αλλά ξεχνούν δύο πράγματα, ή μάλλον αποφεύγουν να τα σκεφτούν: Πρώτον, και ο Ιουλιανός – 20 χρόνια πριν τον Θεοδόσιο τον Α’', αποκαλούσε «Γαλιλαίους» τους Χριστιανούς και ήθελε έτσι να αποκαλούνται, νομοθετώντας να αποκαλούνται έτσι (Γρηγόριου Θεολογου, Κατά Ιουλιανού), με σκοπό να τους ειρωνευτεί. Δεύτερον, ότι η ονομασία «Χριστιανοί» είναι εκ των ειδωλολατρών, και μάλιστα αυτοί την πρωτοέδωσαν στους Χριστιανούς της Αντιόχειας, για λόγους πάλι ειρωνικούς. Τί φωνάζουν για το «παγανιστές» οι νεοπαγανιστές; Ο χαρακτηρισμός αυτός άλλωστε δόθηκε διότι οι μόνοι λάτρεις των αρχαίων θεών ζούσαν κυρίως σε κώμες.

«Κατά Ιουλιανού» του Αγίου Γρηγόριου του Θεολόγου:

76. Εκείνο μεν λοιπόν και πολύ παιδαριώδες ήταν και κενό και δεν άρμοζε όχι μόνο σε άνδρα βασιλέα, αλλά ούτε και σε κανένα από εκείνους που διαθέτουν μετρίως ισχυρό νού, το ότι επειδή με την αλλαγή του ονόματος νόμισε ότι θα αλλάξει και η διάθεσή μας, ή ότι θα μας κάνει να ντρεπόμαστε, σαν να κατηγορούμασταν για κάτι το πολύ αισχρό, καινοτόμησε αμέσως, όσον αφορά στην ονομασία μας, μάς ονόμασε και νομοθέτησε να καλούμαστε Γαλιλαίοι αντί Χριστιανοί, δηλώνοντας εμπράκτως ότι η προσωνυμία του Χριστού είναι πάρα πολύ ένδοξο και πολύτιμο πράγμα, (...) εκτός αν φοβόταν την δύναμη της ονομασίας, όπως οι δαίμονες, και γι' αυτό καθιέρωσε άλλο όνομα.

77. Εμείς όμως δε θα μπορούσαμε να γελοιοποιήσουμε τα ονόματά τους. Γιατί δεν υπάρχει τίποτε γελοιότερο το οποίο θα μπορούσαμε να διανοηθούμε από τους φαλλούς και τους ιθυφάλλους και τους μελαμπύγους και τους απύγους και τον τραγόποδα και τον αλαζόνα Πάνα. (...) Γιατί, τί θα μας εμπόδιζε κι εμάς, περιπαίζοντας κατά τον ίδιο τρόπο τον βασιλιά των Ρωμαίων, όπως νόμιζε απατηθείς από τους δαίμονες και ολόκληρης της οικουμένης, να τον αποκαλούμε Ειδωλιανό και Πισαίο και Αδωναίο και Καυσίταυρο;

Όσο για τον τίτλο «Κατά Ελλήνων» ενός έργου του Μεγάλου Αθανασίου, τον οποίο οι εθνικιστές αρχαιολάτρες έχουν ανακηρύξει «φανατικό μισέλληνα», είναι γνωστό πως αυτός δεν ήταν ο αρχικός τίτλος του έργου. Όπως γράφει ο καθηγητής Πανεπιστημίου Π. Χρήστου, «ο τίτλος αυτός απαντά μάλλον μεταγενεστέρως, όπως π.χ. εις το ψευδοφωτιανόν Εγκώμιον εις Αθανάσιον (P.G. 102, 576). Εις τον μεγαλύτερον αριθμόν χειρογράφων και εις μίαν σειράν αρχαίων μαρτυριών ο τίτλος φέρεται ως «Κατά Ειδώλων»˙ ήτοι εις τον Λεόντιον Βυζάντιον [Κατά Νεστοριανών και μονοφυσιτών, Gallandi Bibliotheca Veterum Patrum, Βενετία 1778, 12, σ. 683), εις την Διδασκαλίαν Πατέρων (Diekamp, Doctrina Patrum, Mόnster i.W. 1907 (86, 88, 104, 327, δια τα δύο βιβλία)], εις τον Γερμανόν Κωνσταντινουπόλεως (Επιστολή 4, P.G. 98, 169). Ότι δε αυτός ήτο ο αρχικός τίτλος, «Κατά Ειδώλων», φαίνεται από τους λόγους του ιδίου συγγραφέως, εις το προοίμιον της δευτέρας πραγματείας που εσημειώσαμεν και προηγουμένως˙ «ὀλίγα διαλαβόντες περὶ τῆς τῶν ἐθνῶν περὶ τὰ εἴδωλα πλάνης». Είναι σαφές ότι ο συγγραφεύς δεν πολεμεί τους ειδωλολάτρας, τους Εθνικούς, «τους Έλληνας», αλλά την πλάνην των περί τα είδωλα. Αργότερα εθεωρήθη το «Κατά Ελλήνων» ως καταλληλότερος τίτλος και αυτός αντικατέστησε τον πρώτον».

Το πιο εντυπωσιακό είναι ότι ο Μέγας Αθανάσιος στο σύγγραμα του αυτό, παραφράζοντας φράση του Ηροδότου, αναφέρεται στους Αρχαίους Έλληνες με το όνομα «Πελασγοί», ενώ τους παγανιστές τους αποκαλεί «Έλληνες». Μ. Αθανασίου, Κατά Ειδώλων, Έλληνες Πατέρες της Εκκλησίας, τόμ. 1ος, Πατερικαί Εκδόσεις Γρηγόριος ο Παλαμάς, Θεσσαλονίκη 1973, §23, σ. 152: «Και το αξιοθαύμαστον , καθώς λέγουν αυτοί που ιστορούν, είνε το εξής· ότι ενώ οι Πελασγοί έμαθαν τα ονόματα των Θεών από τους Αιγυπτίους, δεν γνωρίζουν αυτοί τους θεούς που λατρεύονται εις την Αίγυπτον, και λατρεύουν άλλους θεούς διαφορετικούς από τους θεούς εκείνων. Και είνε τελείως διαφορετική η θεωρία και η θρησκεία των εθνών τα οποία κατελήφθησαν από την μανίαν των ειδώλων, και δεν συναντώνται τα αυτά εις τους αυτούς» («καὶ τόγε θαυμαστόν, ὅτι, ὡς οἱ ἱστορήσαντες ἐξηγοῦνται , παρ’ Αἰγυπτίων οἱ Πελασγοὶ μαθόντες τὰ ὀνόματα τῶν Θεῶν, οὐκ ἴσασιν οὗτοι τοὺς παρ’ Αἰγυπτίοις θεούς, ἀλλὰ ἄλλους παρ' ἐκείνους θρησκεύουσι. Καὶ ὅλως πάντων τῶν ἐν εἰδώλοις μανέντων ἐθνῶν διάφορός ἐστιν ἡ δόξα καὶ ἡ θρησκεία, καὶ οὐ τὰ αὐτὰ παρὰ τοῖς αὐτοῖς εὑρίσκεται»).

Υπό την λέξιν «οι ιστορήσαντες» ο Μ. Αθανάσιος εννοεί τον Ηρόδοτο του οποίου την πληροφορία αναφέρει εδώ. Ο Ηρόδοτος λέγει· «Δώδεκά τε θεῶν ἐπωνυμίας ἔλεγον πρώτους Αἰγυπτίους νομίσαι, καὶ Ἕλληνας παρὰ σφέων ἀναλαβεῖν, βωμούς τε καὶ ἀγάλματα καὶ νηοὺς θεοῖσι ἀπονεῖμαι σφέας…», (Ιστορίαι 2, 4, 2). Αλλά ο Αθανάσιος αντί του «Έλληνες» λέγει «Πελασγοί». Πελασγοί αρχικώς ελέγοντο αυτοί που κατώκουν εις την Ελλάδα, προτού να έλθουν οι Έλληνες. Όταν ήλθον οι Έλληνες ανεμίχθησαν με αυτούς· εις ωρισμένα δε μέρη έμειναν άμικτοι. Οι Όμηρος, Ηρόδοτος, Θουκυδίδης, και ‘Έφορος αναφέρουν ότι υπήρχον Πελασγοί εις την Δωδώνην της Ηπείρου, την Θεσσαλίαν, την Λήμνον, την Πελοπόννησον, την Κρήτην. Κατά τα ελληνιστικά όμως και μάλιστα τα μεταχριστιανικά χρόνια, επειδή το «Έλληνες» έλαβεν άλλην σημασίαν, οι Έλληνες ήρχισαν να λέγωνται με τας παλαιάς τοπικάς ονομασίας, ήτοι Πελασγοί, Αχαιοί, Μακεδόνες, κλπ. Αν ο Ηρόδοτος έλεγε «Πελασγοί», θα έλεγε κανείς ότι ο Αθανάσιος λαμβάνει το χωρίον, χωρίς να εξετάση ποίοι ήσαν οι Πελασγοί. Εφ'’ όσον όμως μεταβάλλει το «Έλληνες» του Ηροδότου εις «Πελασγοί», άρα εν γνώσει λέγει Πελασγούς τους προ Χριστού και τους νύν λεγομένους Έλληνας».

Βέβαια, άνθρωποι σαν τους εθνικιστές αρχαιολάτρες, οι οποίοι ζήτημα είναι αν διάβασαν ακόμη και το ίδιο το ''Κατά Ελλήνων'' ή άλλα έργα, ώστε να αντιληφθούν όχι μόνο ότι ο Μ. Αθανάσιος ήταν ο κύριος στόχος των Αρειανών ή να κατανοήσουν το βάθος της σκέψης του Στύλου της Ορθοδοξίας (Ο οποίος εξορίστηκε 16 χρόνια, πέντε φορές: 6/335-11/337, 3/340-10/346, 2/356-2/362, 10/362-9/363, 10/365-1/366), εύκολο το έχουν τέτοιοι άνθρωποι να μιλούν για όσα αγνοούν. 


Δευτέρα 24 Ιανουαρίου 2022

Πέμπτη 13 Ιανουαρίου 2022

Οι Χριστιανοί εδίωξαν τους Έλληνες; 23o.

Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθούμε στον υποτιθέμενο αντισημιτισμό του Χρυσόστομου. Αρχικά, αναφορικά με τους τίτλους ''Κατά Ιουδαίων'' ορισμένων λόγων του πρέπει να γνωρίζουμε ότι «οι τίτλοι δεν ανήκουν στους ίδιους τους Πατέρες, αλλά στους αντιγραφείς ή πρώτους εκδότες» (π. Γ.Δ. Μεταλληνού, Παγανιστικός Ελληνισμός ή Ελληνορθοδοξία; εκδ. Αρμός, σ. 79). Επιπλέον πρέπει να γνωρίζουμε την αιτία για τη συγγραφή των ομιλιών αυτών: «Στην Αντιόχεια... μεγάλες ομάδες [των Χριστιανών] δεν διέκριναν μεταξύ χριστιανισμού και ιουδαϊσμού και γι' αυτό μετείχαν στις θρησκευτικές εορτές, στις τελετές και στις νηστείες των ιουδαίων. Χριστιανοί ζητούσαν θαυματουργίες από τους ραββίνους με τα φυλακτά και τις τελετές που αυτοί ενεργούσαν. Το γεγονός αυτό είχε τεράστια σωτηριολογική και θεολογική σημασία για τον Χρυσόστομο, που το έβλεπε ως επικίνδυνη πληγή, αφού η σωτηρία προϋποθέτει απαραίτητα ενσυνείδητη ορθή πίστη και γνήσια λατρεία. Έτσι αποφασίζει να ομιλήσει για τους ιουδαίους διακόπτοντας μάλιστα τις ''Ομιλίες Περί ακαταλήπτου του Θεού'' και ''Κατά Ανομοίων'', όχι από ιδεολογική εναντίον τους τοποθέτηση, αλλά για να θεραπεύσει την πληγή, το "νόσημα" των χριστιανών και να τους προστατεύσει από θρησκευτικές πράξεις που θέτουν σε κίνδυνο την σωτηρία τους (...) Πρέπει να λεχθεί ότι ο Χρυσόστομος δεν μιλούσε αυστηρά μόνο κατά των ιουδαίων. Με τον ίδιο και πιο αυστηρό τρόπο μιλούσε και κατά των Ανομοίων, των αιρετικών γενικά και των Γνωστικών ή των εθνικών. Αυτό συνέβαινε, διότι ο λόγος των αντιαιρετικών και των αντί-ιουδαϊκών Ομιλιών του υπήρξε ο ίδιος, η προστασία των πιστών από τις ετεροδιδασκαλίες» (Στ. Π. Παπαδόπουλος, στο π. Γ.Δ. Μεταλληνού, Παγανιστικός Ελληνισμός ή Ελληνορθοδοξία; εκδ. Αρμός, σ. 81, 84). Ο Χρυσόστομος ούτε φυλετιστής ήταν βέβαια, προτρέπει μάλιστα – όπως παραθέσαμε το σχετικό εδάφιο – να μην ανταποδίδουν το κακό στους Ιουδαίους οι Χριστιανοί.

Τον Χρυσόστομο τον επαίνεσαν ακόμη και άνθρωποι σαν τον Κορδάτο. Γράφει ο Κορδάτος για την εποχή του Χρυσοστόμου: «Μόνο ένας στάθηκε τίμιος και υποστηριχτής του λαού. Αυτός ήταν ο πατριάρχης Ιωάννης, που ο λαός τον ονόμασε Χρυσόστομο. Μέρα νύχτα διαμαρτύρονταν για τις αισχρότητες που γίνονταν στο παλάτι και για την εκμετάλλευση του κοσμάκη (...). Αγωνίστηκε όσο μπορούσε να συγκινήση τους παλατιανούς, τους παραλήδες και τους ευγενείς να πάρουν τα μέτρα που έπρεπε, μα δεν κατάφερε τίποτα. (...) Επειδή όμως δεν χάριζε κάστανα σε κανένα και ξεσκέπαζε τις βρωμιές του παλατιού και της αριστοκρατίας κι ακόμα μαστίγωνε και πολλούς κληρικούς, βρήκε τον μπελά του. Η βασίλισσα, που μισούσε τον Χρυσόστομο και οι φίλοι της οι παλατιανοί, τα κατάφεραν να καλέσουν Σύνοδο, να τον καθαιρέσουν και να τον εξορίσουν. Μα επειδή έγιναν ταραχές και οι λαϊκές μάζες ξεσηκώθηκαν, αναγκάστηκαν να τον φέρουν από την εξορία και να του ξαναδώσουν τον πατριαρχικό θρόνο.

Ο Χρυσόστομος, φυσικά, δεν άλλαξε μυαλά. Μαχητικός και αγωνιστής άρχισε τα ίδια. Οι ρητορικοί του λόγοι ήταν καφτό σίδερο για τους παλατιανούς και τους εκμεταλλευτές του λαού. Βλέποντας σε ποια αθλιότητα και δυστυχία είχαν καταντήσει οι παραγωγικές μάζες, ύψωσε τη φωνή του και συνιστούσε να παρθούν μέτρα για να σταματήση το κακό. Σ’ ένα λόγο του (Ομιλία 61 εις Ματθαίον, PG 58, 591) μαζί με άλλα στιγμάτιζε τους μεγαλοκτηματίες και γενικά τους εκμεταλλευτές των καλλιεργητών της γης.

Ένας τέτοιος όμως ιεράρχης που στέκονταν δίπλα στον πάσχοντα λαό, δεν ήταν ανεχτός στην κυρίαρχη τάξη και στους παλατιανούς, που τους ξεσκέπαζε τα αίσχη τους. Γι' αυτό τον ξανάστειλαν στην εξορία, όπου και πέθανε» (Γιάννη Κορδάτου, Ακμή και παρακμή του Βυζαντίου, εκδότης Πέτρος Δ. Καραβάκος, Αθήνα 1953, σ. 57-58). Αυτός ήταν ο Χρυσόστομος, που κάτι υβριστές τον αποκαλούν ανθέλληνα.

15h ΜΕΓΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ

Κατηγορούν οι Νεοπαγανιστές ακόμη κι αυτόν τον Μέγα Βασίλειο ως ανθέλληνα! Αποκαλούν ανθέλληνα τον Μ. Βασίλειο που στον λόγο του «Εν Λιμώ και Αυχμώ» επαινεί την Αρχαία Σπάρτη και τους Έλληνες γράφοντας «...Σε μερικούς από τους Έλληνες η φιλανθρωπία ήταν νόμος, με την καθιέρωση κοινών συσσιτίων, με τη δημιουργία σχεδόν κοινής εστίας για το λαό»! («Αἰδεσθῶμεν Ἑλλήνων φιλάνθρωπα διηγήματα. Παρά τισιν ἐκείνων νόμος φιλάνθρωπος μίαν τράπεζαν, καὶ κοινὰ τὰ σιτία, μίαν ἑστίαν σχεδὸν τὸν πολυάνθρωπον δῆμον ἀπεργάζεται», PG 31, 324C.

-αποκαλούν ανθέλληνα αυτόν που εκαυχάτο πως το γένος της μητέρας του, της Εμμέλειας, κατάγεται από τους Μολιονίδες-Ηρακλείδες, δηλαδή είναι γνήσιο ελληνικό.

-αποκαλούν τον Μέγα Βασίλειο όχι απλώς «ανθέλληνα», αλλά και «φονιά και εγκληματία» που «έφερε σφαγές» (εννοείται δίχως αποδείξεις). Τον Μ. Βασίλειο, ο οποίος τόσο πολύ φρόντιζε, ανεξαρτήτως θρησκείας, για το λαό της Καππαδοκίας, ώστε την κηδεία του παρακολούθησαν εκτός από τους Ορθοδόξους ακόμη και οι ειδωλολάτρες και οι Ιουδαίοι θρηνώντας για το θάνατό του, γιατί υπήρξε και δικός τους ευεργέτης σώζοντάς τους από βέβαιο θάνατο (Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Κ. Παπαρηγόπουλου, 1885, επανέκδ. εκδ. Κάκτος, 1992, τ. 8, 3). «Ο Θεός δεν αγαπά αυτό που γίνεται αναγκαστικά, αλλά αυτό που κατορθώνεται με την αρετή. Η δε αρετή επιτυγχάνεται με την ελεύθερη προαίρεση», γράφει ο Μέγας Βασίλειος (Ότι ουκ έστιν αίτιος των κακών ο Θεός, 7, PG 31, 345B). Αυτόν κατηγορεί ο Βλ. Ρασσιάς (στο Μια Ιστορία Αγάπης, τ. Α’, σ. 240) ότι «προτρέπει ευθέως σε εξόντωση όλων των "αιρετικών"».

-αποκαλούν ανθέλληνα τον Μέγα Βασίλειο, αυτόν που αποκαλεί τον Όμηρο «δάσκαλο όλων των αρετών» και προτρέπει την ανάγνωσή του, σε αντίθεση με τον Πλάτωνα που αποτρέπει από αυτήν.

-αποκαλούν ανθέλληνα τον Μ. Βασίλειο, ο οποίος γράφει ότι η μελέτη των Ελληνικών κειμένων είναι πολύ ωφέλιμη, είτε αυτά συμφωνούν με το Χριστιανισμό είτε όχι. Αυτόν αποκαλούν ανθέλληνα οι «Έλληνες εθνικοί».

-Οι Νεοπαγανιστές υποστηρίζουν ότι ο Μέγας Βασίλειος στο έργο του ''Προς τους νέους'' δεν προσπαθεί να υπερασπίσει την αρχαία γνώση, αλλά απλώς να υποδείξει στους νέους με ποιον τρόπο μελετώντας τα αρχαία κείμενα θα έπαιρναν τα καθ' εαυτά καλά. Η κατηγορία των Νεοπαγανιστών προϋποθέτει έναν κρυφοεθνικισμό: ότι όλα όσα είπαν οι αρχαίοι είναι καλά. Πράγμα που δεν ευσταθεί φυσικά. Υπήρξαν πολλοί φιλόσοφοι με αντίθετες απόψεις. Λογικά, τουλάχιστον σε αυτήν την περίπτωση, δεν γίνεται να είναι ταυτόχρονα καλές οι απόψεις δύο συγκρουόμενων φιλοσόφων! Πολύ καλά και λογικά λοιπόν, ο Μέγας Βασίλειος κατανοεί ότι, δεν είναι καλά όλα όσα είπαν οι αρχαίοι, και θέλει να διδάξει τον τρόπο να αποφεύγονται τα άσχημα και να επιλέγονται τα καλά. Οι Νεοπαγανιστές κάνουν το αντίθετο, προφανώς. Αλλά, σε αυτήν την περίπτωση, ας μας πουν, γιατί ο Ιουλιανός ο αυτοκράτωρ απαγόρευε σε ειδωλολάτρες την ανάγνωση των έργων του Επίκουρου, του Αρχίλοχου, του Πύρρωνα και άλλων; Μήπως επειδή εννοούσε, όπως κι ο Μ. Βασίλειος, ότι δεν είναι όλα καλά; Αλλά, αφού θεωρούν ότι είναι «ανθελληνικό» να συνιστάς επιλεκτική ανάγνωση των αρχαίων κειμένων, τότε να κατηγορήσουν και τον Πλούταρχο, ο οποίος έγραψε το ''Πώς δει τον νέον ποιημάτων ακούειν'', στο οποίο προτείνει επιλεκτική προσέγγιση των αρχαίων ποιητών. Ανθέλληνας, λοιπόν, κι ο Πλούταρχος, αφού απορρίπτει τμήμα των «ελληνικών λόγων».

Στο έργο του ''Προς τους νέους'', ο Μέγας Βασίλειος επαινεί (κεφ. 3) τον Ησίοδο για τους στίχους 285-290 του ''Έργα και Ημέραι'', που γράφτηκαν για να προτρέπονται οι νέοι στην αρετή. Γράφει (κεφ. 4) «πᾶσα μὲν ἡ ποίησις τῷ Ὁμήρω ἀρετῆς ἐστὶν ἔπαινος». Επαινεί τον Θέογνι (Ελεγεία, 157) και τον Σόλωνα (Πλούταρχου, Σόλων, 3) για την άποψή τους περί πλούτου. Γράφει για τον φιλόσοφο Πρόδικο ότι «πρέπει να προσέξουμε και αυτόν, διότι ο άνδρας δεν είναι αξιοκαταφρόνητος» και συνεχίζει «σχεδόν όλοι αυτοί [οι μη Χριστιανοί] που φημίζονται για τη σοφία τους, ο καθένας, άλλος λιγότερο και άλλος περισσότερο, ανάλογα με τη δύναμή τους, εξύμνησαν την αρετή στα συγγράμματά τους. Σε αυτούς πρέπει να δώσουμε εμπιστοσύνη και να προσπαθήσουμε να εφαρμόσουμε τους λόγους τους στη ζωή μας». Επίσης επαινεί τον Περικλή και τον Ευκλείδη από τα Μέγαρα, για την απάθειά τους προς τους υβριστές, την οποία παρομοιάζει με την προτροπή του Κατά Ματθαίον 5, 44. Επαινεί (κεφ. 5) τον Σωκράτη για την αταραξία του γράφοντας «επειδή αυτά τα παραδείγματα οδηγούν σχεδόν στον ίδιο σκοπό με τα δικά μας, των Γραφών, λέω ότι αξίζει πολύ να τα μιμηθείτε κι εσείς» και παρομοιάζοντας τη συμπεριφορά τους με την προτροπή του κατά Ματθαίον 5, 39. Επαινεί ο Μέγας Βασίλειος την ηθικότητα του Αλέξανδρου προς τις αιχμάλωτες γυναίκες του Δαρείου (Αρριανού, Ανάβασις, 4, 19, 7) λέγοντας πως μοιάζει σαν εφαρμογή του Κατά Ματθαίον 5, 28. Επαινεί τον Κλεινία, μαθητή του Πυθαγόρα, που δεν έδινε όρκο (Ιάμβλιχου, Βίος Πυθαγόρα, 28), όπως ακριβώς προστάζει η Έξοδος, 20, 7. Θαυμάζει (κεφ. 7) την ολιγάρκεια του Διογένη για τα ρούχα (Διογένης Λαέρτιος, 6, 2, 54), επαινεί τη σωστή χρήση της μουσικής από τον Πυθαγόρα, την αντίληψη του Πυθαγόρα για τη λαιμαργία. Βρίσκει κοινή την άποψη του απ/λου Παύλου (Προς Ρωμ. 13, 14) και του Πλάτωνα (Πολ., 411a) ότι το σώμα πρέπει να το φροντίζουμε όσο πρέπει κι όχι υπερβολικά. Θαυμάζει (κεφ. 8) τον Διογένη για την περιφρόνησή του προς τα περιττά αγαθά, γεγονός που τον έκανε «πλουσιότερο από τον μεγάλο βασιλιά». Βρίσκει σωστό το ρητό του Σωκράτη (Δίωνα Χρυσόστομου, Περί βασιλείας, 3, 102) ότι ο τρόπος χρήσης του πλούτου κι όχι ο πλούτος καθ' εαυτός είναι η αιτία για θαυμασμό. Κρίνει σωστή τη συμβουλή του φιλόσοφου Βίαντα στο γιό του (Διογένης Λαέρτιος, 1, 5, 88). Προτρέπει να θυμόμαστε τη συμβουλή του Πυθαγόρα, ότι καθένας μόνος του πρέπει να διαλέγει τον άριστο βίο (Πλούταρχου, Περί εξορίας, 8).

15i ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ

Ο Γρηγόριος ο Θεολόγος γράφει (Επιστολή λβ’, Φιλαγρίω): «Επαινώ των στωικών τη μεγαλοφροσύνη και τη γενναιότητα, που διδάσκουν ότι καθόλου τα εξωτερικά πράγματα δεν εμποδίζουν στην ευδαιμονία. (...) Θαυμάζω επίσης και τους ομοίους [όσων υπέμειναν με γενναιότητα τη δυστυχία] των από τους εθνικούς λ.χ. τον Ανάξαρχο, τον Επίκτητο, το Σωκράτη, για να μην αναφέρω πολλούς». Επιδοκιμάζει την άποψη των τραγικών (Επιστολή πη’, Νεκταρίω) «να μην απολαμβάνεις μόνος την ευτυχία, όπως λένε οι τραγικοί, αλλά να συμμερίζεσαι κατά ένα μέρος και τα δεινά των φίλων σου». Επίσης (Λόγος κη’, 4) «Πρέπει να θέσωμεν ως αρχή το εξής που είπε κάποιος, επιτυχώς κατά την γνώμη μου, από τους Έλληνες θεολόγους φιλοσοφώντας περί Θεού [Πλάτων, Τίμαιος, 28c]» και (Λόγος λα’, 5): «οι θεολογικότεροι εκ των Ελλήνων ειδικά και μάλιστα αυτοί που μας πλησιάζουν περισσότερον, το εφαντάσθησαν [το Άγιο Πνεύμα] μεν, όπως εγώ νομίζω, αλλά διεφώνησαν εις την ονομασίαν, και το ωνόμασαν "νουν του παντός" ή "θύραθεν νουν" και τα παρόμοια» και (Εις Ήρωνα τον φιλόσοφον, 6): «Από την Κυνικήν φιλοσοφίαν περιεφρόνησε την αθεΐαν, επήνεσε την απλότητα αυτής». Επίσης αποκαλεί εραστές της σωφροσύνης ο άγιος Γρηγόριος τον Επίκουρο, τον Πολέμωνα, τον Δίωνα, τον Μέγα Αλέξανδρο (λόγος Περί αρετής, PG 37, 736): «Ποιος δεν έχει ακούσει για τον κυνικό από τη Σινώπη; Τί άλλο πρέπει να σας πώ παρά ότι ήταν τόσο ολιγαρκής και λιτοδίαιτος;» (στ. 218)· «Ο Επίκουρος αγωνιζόταν η ηδονή να είναι το έπαθλο των δικών μου αγώνων, στην οποία καταλήγουν όλα τα καλά των ανθρώπων» (στ. 787)· «κόσμια και φρόνιμα ζούσε βοηθώντας με τη ζωή του τη διδαχή του» (στ. 791)· «ποιος πάλι δεν επιδοκιμάζει τούτο που έκανε ο Αλέξανδρος;» (στ. 818).

Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος στον «Κατά Ιουλιανού» λόγο του, ο οποίος γράφτηκε αμέσως μετά τον θάνατο του Ιουλιανού, την αποτυχία του διωγμού των Χριστιανών από τους Παγανιστές και την οριστική επικράτηση του Χριστιανισμού και που μερικοί τον κρίνουν ως «δείγμα δειλίας» γράφει (Κατά Ιουλιανού στηλιτευτικός δεύτερος, 36-37) τα εξής πράγματα: «Συνηθίζει ο άνθρωπος, όταν έρθει στην εξουσία, να αντιδρά κακώς, όταν μάλιστα συμβεί να είναι δίκαια οργισμένος για όσα υπέφερε, ελάχιστα πείθεται σε λόγο που ανακόπτει το θυμό. Είναι άξιο όμως να ακουστεί και να γίνει ευπρόσδεκτο. Ας μη χρησιμοποιήσουμε την ευκαιρία με απληστία, ας μην απολαύσουμε με ηδονή την εξουσία, ας μη κάνουμε αυτά που καταδικάσαμε. Αλλά αφού απολαύσαμε την μεταβολή, όσο για να αποφύγουμε τα δεινά, ας μισήσουμε ό,τι έχει σχέση με αντεκδίκηση. Είναι αρκετή τιμωρία στους μέτριους ο φόβος αυτών που τους είχαν λυπήσει και η προσδοκία ότι θα πάθουν αυτά που τους αξίζουν.

Ας μη θελήσουμε να συναγωνιστούμε στην οργή, ούτε να φανούμε υποδεέστεροι τιμωροί από όσο αξίζουν. Αλλά επειδή δεν μπορούμε να εισπράξουμε το παν, ας συγχωρήσουμε το παν. Ας γίνουμε κατά τούτο ανώτεροι και υψηλότεροι από εκείνους που μας αδίκησαν. Ας δείξουμε τι διδάσκουν οι δαίμονες σε αυτούς και με τι μας εκπαιδεύει ο Χριστός. Ας αυξήσουμε το μυστήριο με αγαθότητα.

Ας νικήσουμε με επιείκια αυτούς που μας τυράννησαν. Αν κανείς έχει βασανιστεί πολύ σκληρά, ας αφήσουμε στο Θεό τους βασανιστές και στο μετά θάνατο δικαστήριο. Ας μη διανοηθούμε δήμευση της περιουσίας, ας μη τους οδηγήσουμε ενώπιον δικαστηρίων, ας μη τους απελάσουμε από την πατρίδα, ας μη τους βασανίσουμε με μαστίγια και, για να μιλήσω με συντομία, ας μη τους κάνουμε τίποτε από όσα πάθαμε. Ας τους κάνουμε κι αυτούς επιεικέστερους, ει δυνατόν, με το δικό μας παράδειγμα.

Αν κανενός ο γιος, ο πατέρας, η γυναίκα, κάποιος συγγενής, φίλος ή κανείς άλλος από τα προσφιλή του πρόσωπα έχει βασανιστεί, ας καταστήσουμε σε όλους τα πάθη τους άξια μισθαποδοσίας με το να τους πείσουμε να υποφέρουν με καρτερία όσα υπέστησαν. Ας τους χαρίσουμε αυτό ως το μεγαλύτερο από κάθε άλλο δώρο».

Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος ρωτά έναν φανταστικό ειδωλολάτρη (Κατά Ιουλιανού στηλιτευτικός πρώτος, 98): «Σκέψου αυτό: κατά τον καιρό που εμείς είχαμε τη δύναμη, πότε έγινε κάτι τέτοιο από τους Χριστιανούς εις βάρος των δικών σας, από αυτά που συνέβησαν πολλές φορές εις βάρος των Χριστιανών; Ποια ελευθερία ενέργειας σας στερήσαμε; Εναντίων τίνων εξεγείραμε εμπαθείς όχλους; Επί τίνων τοποθετήσαμε άρχοντες, που ενεργούσαν περισσότερα από όσα διατάζονταν; Σε ποιους επισείσαμε τον κίνδυνο της ζωής; Ποιους διώξαμε από την εξουσία και άλλες τιμητικές θέσεις, που ανήκουν στους άριστους; Και, για να πω με συντομία, σε ποιον κάναμε κάτι τέτοιο, από αυτά που άλλα μεν κάνατε, με άλλα [από αυτά] εσείς απειλήσατε; Αλλά δεν μπορείτε να μιλάτε ούτε εσείς, οι οποίοι μας κατηγορείτε για την πραότητα και την φιλανθρωπία». Αυτά τα λόγια δείχνουν το ανεξίκακο του Γρηγόριου αλλά και επιβεβαιώνουν ότι προ Ιουλιανού δεν υπήρξαν διώξεις και συνεπώς ο εκχριστιανισμός της πλειοψηφίας των κατοίκων της αυτοκρατορίας είχε γίνει ειρηνικά. Ο Γ. Σιέττος (Ο ανθελληνισμός στα πατερικά και εκκλησιαστικά κείμενα, σ. 315) ισχυρίζεται ότι ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος (μαζί με άλλους Πατέρες) αποκαλούσε «μισοχριστότατον» τον αυτοκράτορα Ουάλη, επειδή ο τελευταίος ακολουθούσε «πολιτική υποστήριξης της ανεξιθρησκίας». Οι αρχαιολάτρες  εθνικοί συνήθως διαστρέφουν είτε τα γεγονότα είτε (εδώ) τις αιτίες. Ο Ουάλης ήταν αιρετικός Αρειανιστής αυτοκράτορας και δίωξε σκληρά τους Ορθόδοξους. Γι' αυτό τον μέμφεται ο άγιος Γρηγόριος˙ όχι για την «ανεξιθρησκία» του, η οποία ως γνωστόν εφαρμοζόταν για όλους πλην των Ορθοδόξων.