Τρίτη 24 Ιουλίου 2018

Ο Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς και οι Ναζί δεσμοφύλακες.


http://www.orthodoxia.online/wp-content/uploads/2017/09/orthodoxiaonline-439.jpg

Τι απαντούσε ο Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς, όταν οι Ναζιστές δεσμοφύλακες στο Νταχάου τον περιπαίζαν, ως δαίμονες, για την πίστη του στο Χριστό.

Κάποτε, μετά τόν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, μέ κάλεσαν οἱ Ἀμερικανοί φίλοι μου νά τούς ἐπισκεφτῶ ἀπό τήν Ἀγγλία. Ἐγώ στό μεταξύ εἶχα πληροφορηθεῖ ὅτι ὁ ἐπίσκοπος Ἀχρίδος Νικόλαος Βελιμίροβιτς (1881-1956) ζεῖ στό Σικάγο καί ἀποφάσισα νά τόν ἐπισκεφτῶ, μολονότι αὐτό δέν ἦταν οὔτε τόσο φθηνό μά οὔτε καί τόσο ἁπλό.

Τηλεφώνησα στήν σερβική Ἐκκλησία γιά νά μάθω τήν διεύθυνσή του καί μοῦ εἶπαν ὅτι ὁ ἐπίσκοπος ἔλειπε σέ ταξίδι στή Ν. Ὑόρκη γιά ἕνα τριήμερο. Ἦταν γιά μένα δῶρο ἐξ οὐρανοῦ.

Συναντηθήκαμε. Ἐκεῖνος ἦταν γερασμένος καί καταβεβλημένος, ἀλλά τό βλέμμα τῶν μαύρων ματιῶν του διαπερνοῦσε τόν συνομιλητή -ὅπως τότε στήν Σερβία- μέχρι τήν καρδιά.

Ἀρχίσαμε νά μιλᾶμε γιά τήν πορεία τοῦ κόσμου, γιά τήν Ἐκκλησία, τή Ρωσία…

«Σεβασμιώτατε», τόν ρώτησα, «ἄραγε οἱ κακουχίες καί οἱ στερήσεις στό στρατόπεδο συγκεντρώσεως στή ναζιστική Γερμανία κατά τόν πόλεμο πνευματικά φονεύανε ἤ ξαναγεννοῦσαν τόν ἄνθρωπο; Διότι, ἐγώ γιά παράδειγμα, γνώρισα ἀνθρώπους, καί μάλιστα πιστούς, οἱ ὁποῖοι στό στρατόπεδο δέν εἶχαν τή δύναμη νά προσευχηθοῦν, ἐπειδή ὅλες τους οἱ δυνάμεις ἦταν συγκεντρωμένες στό ξεροκόμματο, στό κρεμμύδι, στό φλιτζάνι μέ τό ζεστό νερό…».

Μοῦ ἀπάντησε· στό στρατόπεδο γινόταν ἔτσι· κάθεσαι σέ μία γωνιά καί ἐπαναλαμβάνεις μέσα σου· -Κύριε, ἐγώ εἶμαι γῆ καί σποδός. Κύριε παράλαβε τήν ψυχή μου! Καί πάλι σέ ἀνεβάζει ὁ Κύριος… Στήν πραγματικότητα, θά ἔδινα ὅλη τή ζωή πού μοῦ ἀπέμεινε, ἐάν αὐτό ἦταν δυνατόν, γιά μία ὥρα παραμονῆς στό Νταχάου.

Ὁ ἐπίσκοπος σήκωσε τά μάτια του καί μέ κοίταξε ἴσια στά μάτια. Ἐγώ δέν μπόρεσα νά ἀντέξω ἐκεῖνο τό βλέμμα. Μέ κοίταζαν τά μάτια τοῦ ἀνθρώπου πού συνάντησε τό Θεό πρόσωπο πρός πρόσωπο

Μοῦ ἔλεγε καί τό ἑξῆς:
-Μέ πλησίαζαν οἱ δεσμοφύλακες καί εἰρωνικά μέ ρωτοῦσαν·
-Πιστεύεις ἐσύ ὅτι ὁ Ἰησοῦς Χριστός εἶναι Θεός;
-Ὄχι, τούς ἀπαντοῦσα.

Τότε ἄρχιζαν νά γελοῦν καί νά μέ ξαναρωτοῦν·
-Δηλαδή ἐσύ δέν πιστεύεις πλέον;
-Δέν πιστεύω πλέον, ἀλλά γνωρίζω, φώναζα μέ ὅλη μου τή δύναμη καί 'κεῖνοι ἐξαγριωμένοι ἔφευγαν αὐτοστιγμεί.

Ἀργότερα ξανάρχιζαν τήν κουβέντα καί ρωτοῦσαν·
-Ἐκεῖνος ὁ Ἰησοῦς σου ἦταν γιός μιᾶς Ἑβραιοπούλας;
-Ὄχι, τούς ἀπαντοῦσα.
-Τότε τίνος γιός ἦταν;
-Υἱός τοῦ Θεοῦ, τούς ἀπαντοῦσα καί κεῖνοι δέν εἶχαν τί νά μοῦ ποῦν.

Ὁ ἐπίσκοπος Νικόλαος ἦταν στύλος τῆς σερβικῆς Ἐκκλησίας. Τώρα, μετά τήν κοίμησή του, βλέπει συνεχῶς τό Θεό πρόσωπο πρός πρόσωπο.

Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς: Θα έδινα όλη μου τη ζωή για να ζήσω μία ώρα στο Νταχάου.

Μίλιτσα Ζέρνωβ
 
Πηγή: orthodoxia.online

Κυριακὴ Η΄ Ματθαίου: Ἅγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς- Ὁ πολλαπλασιασμὸς τῶν ἄρτων.

https://encrypted-tbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcTIBm3h4SUnNSU2Y5EFtYK_V6RdTgJE3idH50S-2lPL4Nz1Gf5V
 
Όλα όσα κάνει ο Ύψιστος, είναι απαραίτητα. Δεν κάνει τίποτα άσκοπο, τίποτα υπερβολι­κό, τίποτα που να μη χρειάζεται. Γιατί μερικοί άνθρωποι περιφέρονται τόσο άσκοπα και κάνουν τόσο αδιάφορα πράγματα; Επειδή δεν είναι βέβαιοι για το σκοπό της ζωής τους, για τον προορισμό τού επίγειου ταξιδιού τους. Γιατί μερικοί άνθρωποι υπερ­φορτώνονται με άσκοπες υποχρεώσεις, προβαίνουν σε υπερβολικές ενέργειες, σε σημείο που να μην μπορούν να κινούνται ελεύθερα κάτω από τέτοιο βάρος υποχρεώσεων; Επειδή δε γνωρίζουν το ένα πράγμα, «ού εστι χρεία».
 
Για να βοηθήσει ο Κύριος τον άνθρωπο να μαζέψει το διασκορπισμένο νου του, να θεραπεύσει τη διχα­σμένη καρδιά του και να συγκροτήσει την ανεξέλεγκτη δύναμή του, αποκάλυψε τον ένα και μοναδικό στόχο που είναι απαραίτητος: τη Βασιλεία του Θεού. Πόσο άσκοπη είναι αλήθεια η ζωή τού ανθρώπου που αγωνίζεται να επιτύχει διάφορους στόχους! Πόσο αναί­σθητη είναι η διχασμένη καρδιά! Πόσο αδύναμη είναι η θέληση, όταν η δύναμή της κατακερματίζεται!

Ενός εστι χρεία. Μόνο ένα πράγμα μας χρειάζεται: η Βασιλεία τού Θεού. Ο θαυματουργός Χριστός προσπάθησε να στρέψει τα μάτια και την προσοχή όλων των ανθρώπων προς αυτόν τον προορισμό. Όποιος σκέφτεται έτσι, έχει ένα μόνο στόχο: το Θεό. Ένα αίσθημα: την αγάπη. Μια νοσταλγία: να πλησιάσει το Θεό. Μακάριος είναι εκείνος που έφτασε σ' αυτό το μέτρο. Ο άνθρωπος αυτός έχει γίνει σαν το φακό που συγκεντρώνει τις ακτίνες τού ήλιου για να δημι­ουργήσει φωτιά.
 
Τα λόγια που είπε ο Χριστός στη Μάρθα, «Μάρθα, Μάρθα, μεριμνάς και τυρβάζη περί πολλά· ενός δέ εστι χρεία» (Λουκ. ι' 41, 42), ήταν στην πραγματικότητα ένας έλεγχος, μια προειδοποίηση στον κόσμο ολόκληρο. Κι αυτό το ένα που έχουμε πραγματική ανάγκη, είναι η Βασιλεία τού Θεού (βλ. Ματθ. στ' 33). Για όλα όσα είπε και έκανε ο Κύριος, είχε στο νου του το στόχο αυτό. Εκεί είχε συγκεντρωθεί όλη η φλόγα που φωτίζει τους ταξιδιώτες εκείνους που περιφέρονται γύρω από τις χαράδρες και τους ανεμοστρόβιλους της πρόσκαιρης αυτής ζωής.
 
Όλα όσα κάνει ο Ύψιστος, είναι απαραίτητα. Τα πάντα γίνονται μ' αυτόν τον ύψιστο, το μοναδικό στό­χο. Όλα είναι απαραίτητα, τόσο τα λόγια που λέει όσο και τα έργα που κάνει. Δεν υπάρχει ούτε ένας αργός λόγος, ούτε ένα αχρείαστο έργο. Και πόσο καρποφόρα ήταν τα λόγια και τα έργα Του! Πόσα εκατομμύρια φορές έχει καρποφορήσει κάθε λόγος και κάθε Του πράξη, ως τις μέρες μας! Πόσο γλυκός, ευωδιαστός και ζωογόνος είναι ο καρπός αυτός! 
 
 https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiscWGbrGoljUdg5IDPCFTVHNk-ELnwlLAmrp4R3_Pn1pJG3di7mBc_MTeXj5w5UDf-y_DlqBSRjmDc_LpN5NCLowWNeg_Mtr63nV03loWB1w8j9_EpjKv-5yMi6rt9IIEfJU1IRhK9394/s640/FB_IMG_1510424876593.jpg
 
Γιατί ο Κύριος δε μετέτρεψε τις πέτρες σε ψωμιά όταν του το ζήτησε ο σατανάς; Σε δυο μεταγενέστερες περιπτώσεις, όταν γύρω του υπήρχε ένα πεινασμένο πλήθος, πολλαπλασίασε το λίγο ψωμί σε μια τεράστια ποσότητα, ώστε μετά τη διατροφή τού πλήθους, περίσσεψε περισσότερο ψωμί απ' όσο ήταν αρχικά. Το πρώτο θαύμα όμως (η μετατροπή των λίθων σε ψωμί), ήταν κάτι αδόκιμο, ανάρμοστο, άτοπο. Το δεύτερο θαύμα (ο πολλαπλασιασμός των άρτων) ήταν κατάλ­ληλο, απαραίτητο και ταιριαστό.
 
Γιατί ο Κύριος δεν έδωσε «σημείον εκ του ουρα­νού» στους Φαρισαίους, όταν του το ζήτησαν; Δεν έδωσε τέτοια σημεία από τον ουρανό σε αμέτρητες περιπτώσεις, όπως σε θαύματα-θεραπείες άρρωστων, λεπρών, δαιμονισμένων, δεν ανέστησε νεκρούς; Κάθε σημείο από τον ουρανό στους φθονερούς Φαρισαίους όμως θα ήταν ανάρμοστο, ακατάλληλο και υπερβολικό, ενώ σε άλλες περιπτώσεις θα ήταν κατάλληλο, απαραίτητο και ταιριαστό.
 
Γιατί ό Κύριος δε μετακίνησε όρη από ένα σημείο σε άλλο ή δεν τα έριξε στη θάλασσα; Θα μπορούσε να το κάνει κι αυτό, δεν υπάρχει αμφιβολία. Γιατί λοιπόν δεν το έκανε; Εκείνος που μπορούσε να διατάξει την τρικυμισμένη θάλασσα και να γαληνέψει, τους ανέμους και να ηρεμήσουν, σίγουρα θα μπορούσε να μετακι­νήσει όρη και να τα ρίξει στη θάλασσα. Ποιό σκοπό όμως θα είχε υπηρετήσει έτσι; Κανέναν. Γι' αυτό κι ο Κύριος δεν έκανε τέτοιο θαύμα. Υπήρχε όμως μεγάλη ανάγκη να γαληνέψει η θάλασσα και να ηρεμήσει ο άνεμος, γιατί υπήρχαν άνθρωποι που έκραζαν για βοήθεια, επειδή κινδύνευαν να πνιγούν.
 
Μόνο οι δαίμονες κι οι αμαρτωλοί ζητούν από το Χριστό θαύματα που είναι υπερβολικά κι αχρείαστα, όχι απαραίτητα. Προσέξτε τι ανόητα πράγματα ζήτησε ο σατανάς από τον Κύριο: να μετατρέψει τις πέτρες σε ψωμιά στην έρημο, να πηδήσει κάτω από το πτερύγιο του ναού! Κοιτάξτε τώρα και τους σκληροτράχηλους αμαρτωλούς, τους Φαρισαίους. Είχαν δει πολλά θαύματα του Χριστού, που τά 'κανε όλα για να βοηθήσει τους ανθρώπους. Και του ζητούσαν έπειτα να κάνει κάποια άσκοπα κι ανώφελα θαύματα, όπως το να ρίξει κάποιο βουνό στη θάλασσα! Ο Κύριος αρνιόταν να κάνει τέτοια θαύματα, να ικανοποιήσει τέτοιες απαι­τήσεις του διαβόλου και των υποκριτών. Ποτέ όμως δεν αρνήθηκε να κάνει θαύματα που ήταν απαραίτητα, επειδή υπηρετούσαν τη σωτηρία των ανθρώπων.
 
Το σημερινό ευαγγέλιο περιγράφει ένα τέτοιο απαραίτητο και χρήσιμο θαύμα: τον πολλαπλα­σιασμό των άρτων στην έρημο. Αυτή δεν ήταν κάποια ακατοίκητη έρημος, μια έρημος όπου μόνο ο διάβολος κατοικούσε. Ήταν μια έρημος όπου βρέθη­καν πάνω από δέκα χιλιάδες πεινασμένοι άνθρωποι. Το συμπέρασμα για τον αριθμό τους προκύπτει απ' όσα γράφει ο ευαγγελιστής, πως το πλήθος ήταν πέντε χιλιάδες άντρες, χωρίς να συνυπολογίσει τις γυναίκες και τα παιδιά.
 
«Και εξελθών ο Ιησούς είδε πολύν όχλον, και εσπλαγχνίσθη επ' αυτοίς και εθεράπευσε τους αρρώστους αυτών» (Ματθ. ιδ' 14). Αυτό έγινε την εποχή που ο βασιλιάς Ηρώδης είχε αποκεφαλίσει τον Ιωάννη το Βαπτιστή. Κι όταν το άκουσε αυτό ο Ιησούς επιβιβάστηκε σ' ένα πλοίο κι αναχώρησε «εις έρημον τόπον κατ' ιδίαν» (Ματθ. ιδ' 13). Το περιστατικό αυτό το αναφέρουν και οι τέσσερις ευαγγελιστές. Μερικοί αναφέρουν περισσότερες λεπτομέρειες, άλλοι λιγότερες. Σύμφωνα με τον Ιωάννη, ο Κύριος μπήκε στο πλοίο κοντά στην Τιβεριάδα και πέρασε στο απέναντι μέρος της θάλασσας τής Γαλιλαίας, που ονομάζεται και θάλασσα της Τιβεριάδας. Ο Λουκάς λέει πως «υπεχώρησε κατ' ιδίαν εις τόπον έρημον πόλεως καλούμενης Βηθσαϊδά» (θ' 10).
 
 https://orthodoxwhitehorse.files.wordpress.com/2012/11/stnikolai_mother.jpg
 
Ο Άγιος Νικόλαος Αχρίδος με την μητέρα του το 1932, έξω από τον Ι. Ναό του χωριού τους Lelich, στη Σερβία.
 
Το συνήθιζε ο Κύριος ν' αποσύρεται συχνά στην έρημο, σε ερημικές τοποθεσίες και σε βουνά. Το έκανε αυτό για τρεις λόγους: Πρώτο, για να κάνει σύντομα διαλείμματα από τις εντατικές και πολυσχιδείς δραστηριότητές Του, ώστε να χωνέψουν κι οι άνθρωποι τις διδαχές Του και τα θαύματα που είχε κάνει. Δεύτερο, για να δώσει το παράδειγμα στους αποστόλους και σε μας πως είναι απαραίτητο ν' αποσυρόμαστε, να εισερχόμαστε στο ταμιείο μας(Ματθ. στ' 6), για να παραμένουμε στην προσευχή μόνοι μας με το Θεό. Η ησυχία κι η σιωπή καθαρίζουν τον άνθρωπο, τού δι­δάσκουν την υποταγή στο Θεό και τού χαρίζουν πνευ­ματική διαύγεια και δύναμη. Τρίτο, για να μας δείξει πως ο καλός και χρήσιμος άνθρωπος δεν μπορεί να κρυφτεί - «Ου δύναται πόλις κρυβήναι επάνω όρους κειμένη» (Ματθ. ε' 14). Έτσι έδειξε κι επισήμανε ποιος είναι ο πραγματικός τόπος για τους ερημίτες και τους μοναχούς.
 
Η εκκλησιαστική ιστορία το έχει αποδείξει αυτό χιλιάδες φορές. Δεν υπάρχει ούτε ένας μοναδικός ερη­μίτης, άνθρωπος της προσευχής και θαυματουργός, που να κατόρθωσε να κρυφτεί από τους ανθρώπους. Πολλοί ρωτάνε αναιτιολόγητα: Τί κάνει ο μοναχός στην έρημο; Δε θά 'ταν καλύτερα ο μοναχός να μένει στον κόσμο, ανάμεσα στους ανθρώπους, και να τους υπηρετεί; Πώς όμως μπορεί να φωτίσει ένα κερί που δεν είναι αναμμένο; Ο μοναχός κουβαλάει την ψυχή του στην έρημο σαν κερί άκαφτο. Τη φέρνει στην έρημο για να την ανάψει με προσευχή, με νηστεία, με περισυλλογή και άσκηση. Αν κατορθώσει να την ανάψει, το φως Του θα λάμψει σ' ολόκληρο τον κόσμο. Ο κόσμος θα τον ακολουθήσει και θα τον βρει, ακόμα κι αν αυτός κρυφτεί στην έρημο, σε απομακρυσμένα βουνά ή σε απρόσιτες σπηλιές. Όχι, ο μοναχός δεν είναι άχρηστος. Είναι ικανός να γίνει πολύ πιο χρήσιμος στους άλλους από οποιονδήποτε άλλον. Αυτό φαίνεται πολύ καθαρά σ' αυτήν την περίπτωση από τον Κύριο Ιησού. Μάταια κρυβόταν από τους ανθρώπους στην έρημο, γιατί τα πλήθη τον έβρισκαν και τον ακολουθούσαν.
 
Ο Κύριος τους κοίταξε και «εσπλαχνίσθη περί αυτών, ότι ήσαν εκλελυμένοι και ερριμένοι ως πρό­βατα μη έχοντα ποιμένα» (Ματθ. θ' 36). Κάτω στις πόλεις οι συναγωγές ήταν γεμάτες από αυτόκλητους ποιμένες, που στην πραγματικότητα ήταν λύκοι με εμφάνιση προβάτων. Οι άνθρωποι το ήξεραν αυτό, το ένιωθαν, όπως ήξεραν κι ένιωθαν την αμέτρητη ευσπλαχνία και αγάπη τού Χριστού γι' αυτούς. Οι άνθρωποι ήξεραν και ένιωθαν πως ο Χριστός ήταν ο μόνος Καλός Ποιμένας, πως η μέριμνά Του γι' αυτούς ήταν γνήσια, στοργική. Γι' αυτό και τον ακολουθούσαν στην έρημο. Κι ο Κύριος εθεράπευσε τους αρρώστους αυτών. Οι άνθρωποι ένιωθαν πως τον χρειάζονταν το Χριστό, δεν του ζητούσαν να θαυματουργήσει από μάταιη περιέργεια, αλλ' από μεγάλη ανάγκη. Κι ο Μάρκος μας λέει πως εκεί άρχισε να τους διδάσκει. 
 
 https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh6BOgw26OQSaChy672uovjjkvyJHWJtXsZHxPwoKgNn2zqhwlqHPA2ptGfr0SB26B2zuaHTTHvgWUClSeSlC8vTJhureqq-rbYuczgc-x86TBMLicqfFWii91O8pfvXxs0rARD9q_6K_0/s1600/1220.webp
 
«Οψίας δε γενομένης προσήλθον αυτώ οι μαθηταί αυτού λέγοντες· έρημός εστιν ο τόπος και η ώρα ήδη παρήλθεν απόλυσον τους όχλους, ίνα απελθόντες εις τας κώμας αγοράσωσιν εαυτοίς βρώματα» (Ματθ. ιδ' 15). Ο Ματθαίος δε μας λέει τι τον κρατούσε τόσο πολύ με τους ανθρώπους. Γράφει μόνο πως θεράπευσε τους αρρώστους. Ο Μάρκος το συμπληρώνει αυτό και λέει πως τους δίδασκε πολλά πράγματα. Προσέξτε πόσο όμορφα συμπληρώνουν ο ένας ευαγγελιστής τον άλλο! Ο Κύριος συνέχισε να διδάσκει τους όχλους για πολλές ώρες, ωσότου άρχισε να νυχτώνει. Όλες αυτές τις ώρες ο Κύριος δίδαξε τόσο πολλά στο λαό, που θα μπορούσε να γεμίσει ολόκληρο ευαγγέλιο. Αυτό το είπε ο ευαγγελιστής Ιωάννης, όταν έγραψε πως «ουδέ αυτόν οίμαι τον κόσμον χωρήσαι τα γραφόμενα βι­βλία» (Ιωάν. κα' 25).
 
Παρατηρούμε όμως και την αγάπη των μαθητών: Έρημός εστιν ο τόπος και η ώρα ήδη παρήλθεν. Το πλήθος πεινάει κι είναι αργά πια για να φύγουν και να πάνε στον τόπο του ο καθένας. Τα σπίτια τους είναι μακριά. Δες, εδώ έχουμε και πολλές γυναίκες, έχουμε και παιδιά. Πρέπει να βρουν τροφή όσο πιο σύντομα γίνεται. Ας τους λοιπόν να πάνε στα γύρω χωριά για να βρουν κάτι να φάνε.
 
Ο Χριστός σίγουρα είναι πιο εύσπλαχνος και πιο στοργικός από τους μαθητές Του. Μήπως δεν ένιωθε κι ο ίδιος, όπως οι μαθητές Του, πως οι άνθρωποι πεινούσαν κι η νύχτα ήταν κοντά; Και βέβαια ο Χριστός ήταν περισσότερο ελεήμων και στοργικός από τους μαθητές Του. Τις ανάγκες των ανθρώπων τις ένιωθε πριν από εκείνους. Στην αρχή, όπως λέει ο ευαγγελιστής Ιωάννης, «επάρας ουν ο Ιησούς τους οφθαλμούς και θεασάμενος ότι πολύς όχλος έρχεται προς αυτόν, λέγει προς τον Φίλιππον πόθεν αγοράσωμεν άρτους ίνα φάγωσιν ούτοι;» (Ιωάν. στ' 5). Η συζήτηση με το Φίλιππο όμως τέλειωσε κι οι άνθρωποι μαζεύτη­καν γύρω από τον Κύριο με τους ασθενείς τους. Ο Κύριος θεράπευσε πρώτα όλους τους αρρώστους κι έπειτα άρχισε να διδάσκει τους όχλους. Η διδασκαλία κράτησε ως το βράδυ. Και τότε μόνο σκέφτηκαν οι απόστολοι πως οι άνθρωποι θα πεινούσαν κι έπρεπε να φάνε.
 
Ο Κύριος το είχε προβλέψει αυτό από την αρχή. Δε μίλησε όμως, σκόπιμα. Περίμενε τους αποστόλους να θέσουν το πρόβλημα. Κι αυτό το έκανε για δυο λόγους: πρώτα για να τους διεγείρει την ευσπλαχνία και τη συμπάθεια και δεύτερο για ν' αποδείξει πόσο αδύναμοι ήταν χωρίς Εκείνον. Τους είπε ο Χριστός: «ου χρείαν έχουσιν απελθείν· δότε αυτοίς υμείς φαγείν» (Ματθ. ιδ' 16). Γνώριζε πως αυτό δεν μπορούσαν να το κάνουν, ήταν αδύνατο ανθρωπίνως να γίνει. Το είπε όμως για να συνειδητοποιήσουν πλήρως και να ομολογήσουν την αδυναμία τους. Γι' αυτό και του είπαν: «ουκ έχομεν ώδε ει μη πέντε άρτους και δύο ιχθύας» (Ματθ. ιδ' 17). Σύμφωνα με τον ευαγγελιστή Ιωάννη, τα λιγοστά αυτά τρόφιμα δεν ήταν δικά τους, ανήκαν σε κάποιο μικρό παιδί που βρισκόταν εκεί. Γράφει ο ευαγγελιστής: «Έστι παιδάριον εν ώδε, ος έχει πέντε άρτους κριθίνους και δυο όψάρια΄ αλλά ταύτα τί εστιν εις τοσούτους;» (Ιωάν. στ 9). Στον Κύριο αυτό το είπε ο Ανδρέας. Παρά το γεγονός ότι ο πρωτόκλητος των αποστόλων ζούσε τόσο καιρό μαζί Του, ακόμα δεν είχε εδραιωθεί στην πίστη, δεν είχε τελειοποιηθεί. Αυτό είναι φανερό από εκείνο που είπε: αλλά ταύτα τί εστιν εις τοσούτους; Το ψωμί ήταν κρίθινο. Κι αυτό δεν ήταν συμπτωματικό. Σύμφωνα με τον άγιο Ιωάννη το Χρυσόστομο, απ' αυτό μαθαίνουμε πως πρέπει να ικανοποιούμαστε με απλές τροφές, να μην είμαστε απαιτητικοί. «Η λαιμαργία κι η πολυ­φαγία είναι μητέρες της αρρώστιας», συμπληρώνει ο άγιος πατέρας. 
 
 https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjDh_5JNEngdAvCLWJXJRPHEcuF-hbePgJRvdU6OtKARTpO2ClLsswqFwwBSwAYkd0shJY8QLJsFvgwT_HxnPLg2kvrmlC60CrvGHXtm6PMRIiBbBWAsRdVRhBAn8Lrdb1gdvuufglkrvs/s640/20.webp
 
«Ο δε είπε· φέρετέ μοι αυτούς ώδε» (Ματθ. ιδ' 18). Τώρα είχε έρθει η δική Του ώρα. Οι όχλοι δεν μπορούσαν να βρουν τρόφιμα για να φάνε. Οι απόστο­λοι ομολόγησαν την αδυναμία τους, δεν μπορούσαν να τους βοηθήσουν. Τότε και μόνο τότε ήρθε η δική Του ώρα. Το κλίμα ήταν ώριμο για να γίνει το θαύμα.
 
«Και κελεύσας τους όχλους ανακλιθήναι επί τους χόρτους, λαβών τους πέντε άρτους και τους δύο ιχθύας, αναβλέψας εις τον ουρανόν ευλόγησε, και κλάσας έδωκε τοις μαθηταίς τους άρτους, οι δε μαθηταί τοις όχλοις» (Ματθ. ιδ' 19). Γιατί κοίταξε πρώτα στον ουρανό ο Κύριος; Όταν έκανε πολλά από τ' άλλα θαύματά Του δεν το είχε κάνει, δεν είχε ξανακοιτάξει στον ουρανό. Δεν το έκανε όταν άνοιγε τα μάτια των τυφλών, όταν θεράπευε τους λεπρούς, έβγαζε δαιμόνια από τους ανθρώπους, γαλήνευε τη θά­λασσα, έκανε το νερό κρασί κι όταν ακόμα ανάσταινε νεκρούς. Γιατί λοιπόν στη συγκεκριμένη αυτή περί­πτωση έστρεψε τα μάτια Του προς τον ουρανό, προς τον ουράνιο Πατέρα Του; Πρώτο, για να κάνει σαφή στους ανθρώπους την ταυτότητα της θέλησής Του μ' εκείνην του Πατέρα Του, να καταρρίψει την άποψη και κατηγορία των Φαρισαίων, πως τα θαύματα τα έκανε με τη συνεργεία τών δαιμόνων. Δεύτερο, για να δώσει ως άνθρωπος στον κόσμο το παράδειγμα της ταπεί­νωσης ενώπιον του Θεού, καθώς και της ευχαριστίας για κάθε αγαθό που προέρχεται από το Θεό. Ένα παρόμοιο παράδειγμα μας έδωσε και στο Μυστικό Δείπνο: «Λαβών ο Ιησούς τον άρτον και ευχαριστήσας έκλασε...» (Ματθ. κστ' 26). Ευχαρίστησε τον ουράνιο Πατέρα Του κι ύστερα ευλόγησε το ψωμί, ως δώρο Θεού. Κι εμείς πρέπει να ευχαριστούμε και να υμνούμε το Θεό για τα δώρα Του σε κάθε γεύμα, όσο λιτό κι αν είναι. Τρίτο, ως Θεός, με τον πολλαπλασια­σμό των άρτων - μια πράξη που μοιάζει πολύ με νέα δημιουργία - να εκφράσει την ενότητα δύναμης της Αγίας Τριάδας: του Πατέρα, του Υιού και του Αγίου Πνεύματος, της ομοούσιας και αδιαίρετης Τριάδας, του Δημιουργού των πάντων.
 
Ο Κύριος Ιησούς «έκλασε», έκοψε τον άρτο με τα ίδια Του τα χέρια. Γιατί; Γιατί δεν έδωσε εντολή στους αποστόλους Του να το κάνουν; Για να δείξει πως επιθυμούσε να λογαριάσει τους ανθρώπους ως φιλοξενούμενούς Του, να τονίσει τη μεγάλη αγάπη Του γι' αυτούς και να διδάξει έτσι κι εμάς πως, όταν δίνουμε ελεημοσύνη και δώρα, πρέπει να το κάνουμε με αγάπη και ιλαρότητα, όπως κι Εκείνος.
 
«Και έφαγον πάντες και εχορτάσθησαν, και ήραν το περισσεύον των κλασμάτων δώδεκα κοφίνους πλή­ρεις· οι δε εσθίοντες ήσαν άνδρες ωσεί πεντακισχίλιοι χωρίς γυναικών και παιδίων» (Ματθ. ιδ' 20,21). Αυτό είναι το θαύμα των θαυμάτων, η δόξα που ξεπερνάει κάθε άλλη δόξα! Για να πάρουν πέντε χιλιάδες άνθρω­ποι (χωρίς να συνυπολογιστούν οι γυναίκες και τα παιδιά) από μια μπουκιά ψωμί, όπως το αντίδωρο που παίρνουμε στην εκκλησία, τα πέντε ψωμιά δε θα έφταναν με τίποτα. Εδώ όμως έφαγον πάντες και εχορτάσθησαν και μάλιστα περίσσεψαν και δώδεκα κοφίνια. Αν αυτή ήταν κάποια οφθαλμαπάτη, δε θα έγραφε ο ευαγγελιστής πως εχορτάσθησαν. Αν κάποιος άνθρωπος μπορούσε να εξαπατήσει έναν άλλο ότι έφαγε, δε θα μπορούσε όμως να πείσει έναν πει­νασμένο ότι χόρτασε. Αν πράγματι ήταν αυτό κάποια οφθαλμαπάτη, από πού προέκυψαν τα περισσεύματα, πού γέμισαν δώδεκα κοφίνια ψωμιά;
 
Όχι! Μόνο άνθρωποι που η καρδιά τους είχε νε­κρωθεί από την αμαρτία μπορούν να το αποκαλέσουν οφθαλμαπάτη αυτό. Ήταν πραγματικό γεγονός, όπως πραγματικός είναι κι ο Θεός. Πρέπει να προσέξετε όμως πως για το θαύμα αυτό δεν ξεσηκώθηκαν φω­νές εναντίον Του, δεν του έδωσαν κάποιες ανόητες ερμηνείες, όπως έκαναν οι Φαρισαίοι σε πολλά άλλα από τα θαύματά Του. Κι όχι μόνο δεν το αμφισβήτη­σε κανένας, αλλά «οι άνθρωποι, ιδόντες ο εποίησε σημείον ο Ιησούς, έλεγον ότι ούτος εστιν αληθώς ο προφήτης ο ερχόμενος εις τον κόσμον (Ιωάν. στ’ 14). Κι οι όχλοι ήθελαν «αρπάζειν αυτόν ίνα ποιήσωσιν αυτόν βασιλέα» (αυτ. στίχ. 15). Τέτοια απήχηση είχε στο λαό το καταπληκτικό αυτό θαύμα! 
 
 https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEibSsfYGJELH6-C8FCD-pOmRkeCklC9R_BlcyBc701jLdlQpcSw_GcZJWY3obBA_TGVWtY1pOebVEMJjuDaah_wvCaAtH2n13nZROvj5hHhnrIOX-E7JlAMIhJAYyPc3lAP_KcG_69MVKE/s640/3.webp
 
Πότε προσπάθησε κάποιος να μετατρέψει μια απά­τη σε βασιλιά; Αυτό όμως ήταν πραγματικό γεγονός. Οι άνθρωποι ξεσηκώθηκαν από την αλήθεια και ήθελαν να κάνουν το Χριστό βασιλιά με το ζόρι. Κι αυτό θα είχε γίνει, αν ο Χριστός δεν είχε απομακρυνθεί μόνος Του. Κι έτσι ματαιώθηκε το σχέδιο του πλήθους που ριγούσε από ενθουσιασμό.
 
«Και ευθέως ηνάγκασεν ο Ιησούς τους μαθητάς αυτού εμβήναι εις το πλοίον και προάγειν αυτόν εις το πέραν, έως ου απολύση τους όχλους» (Ματθ. ιδ' 22). Δεν είναι περίεργο το γεγονός ότι ο Χριστός ανάγκασε τους μαθητές Του να μπουν σε πλοίο και να φύγουν πριν από τον ίδιο; Γιατί το έκανε αυτό; Πρώτο, γι' αυτό που είχε γίνει. Και δεύτερο, γι' αυτό που επρόκειτο να γίνει. Τούς άφησε ν' απομακρυν­θούν από το πλήθος όσο πιο γρήγορα γινόταν, για να συλλογιστούν και να συζητήσουν μεταξύ τους το μεγάλο θαύμα τού πολλαπλασιασμού των άρτων. Τους άφησε να ταξιδέψουν με το πλοίο, όπου ο Κύριος θα τους επισκεπτόταν σύντομα μ' ένα καινούργιο κι ανήκουστο θαύμα: θα τους πλησίαζε περπατώντας πάνω στο νερό, όπως περπατάει κανείς σε στέρεο έδαφος. Ο Κύριος γνώριζε εκείνο που επρόκειτο να γίνει και τι θα έκανε ο ίδιος. Οι μαθητές Του, που δεν έβλεπαν τίποτα, ένιωσαν έκπληξη που ο Χριστός τούς έστειλε πριν απ' Αυτόν. Τον άφησαν όμως μόνο Του με το πλήθος, κατέβηκαν από το όρος στη θάλασσα και ξεκίνησαν το ταξίδι.
 
Ένας άλλος αναμφισβήτητος λόγος για τη σπουδή που έδειξε ο Κύριος να προπέμψει τους μαθητές Του, να τους απομακρύνει από τα πλήθη των ανθρώπων, ήταν επειδή ο ίδιος ήθελε να τους προφυλάξει από την υπερηφάνεια στα μάτια των ανθρώπων, από τα εγκώμιά τους και την αυτοεκτίμηση που θα ένιωθαν επειδή ήταν μαθητές τέτοιου Θαυματουργού. Ήθελε να τους διδάξει πως πρέπει να είναι ταπεινοί, γι' αυτό και τους είχε πει: «δότε αυτοίς υμείς φαγείν». Και τώρα τους έδιωξε επειδή ήθελε να τους προφυλάξει από την υπερηφάνεια και την υψηλοφροσύνη, επειδή είχαν τέτοια σχέση μαζί Του, με το Διδάσκαλό τους. Και τελικά ήθελε μ' αυτόν τον τρόπο να τούς κάνει να γνωρίσουν την απεριόριστη ταπείνωσή Του ενώπιον του Θεού: μετά από ένα τόσο καταπληκτικό θαύμα, αποσύρθηκε στην ησυχία για να προσευχηθεί.
 
Οι μαθητές Του ήταν εξοικειωμένοι με τη συνή­θειά Του ν' αποσύρεται συχνά στην έρημο για να προσευχηθεί. Εκείνη την ημέρα όμως μήπως αποσύρθηκε σκόπιμα στην έρημο, για να μείνει μόνος Του, μετά τη φοβερή είδηση για το θάνατο του Ιωάννη τού Βαπτιστή; Ας ξεχάσουν οι μαθητές Του για ποιο λόγο πήγε στην έρημο· ας συνειδητοποιήσουν πως το μεγάλο θαύμα που τόσο ξαφνικά έκανε, καθώς κι όλοι οι έπαινοι κι ο θαυμασμός των ανθρώπων, δεν μπορούσαν να καταστρέψουν την εσωτερική γαλήνη και την ταπείνωσή Του, ούτε και να τον κάνουν ν' αλλάξει την απόφασή Του να πάει στην έρημο για να προσευχηθεί.
 
 http://i1.wp.com/media.bskm.rs/2014/05/Sv-Nikolaj-%C5%BDi%C4%8Dki-0001.jpg
 
Ολόκληρο το περιστατικό αυτό της διανομής των άρτων και των ψαριών στους ανθρώπους, ο αριθμός των ψαριών και των άρτων, καθώς και ο αριθμός των κοφινιών με τα περισσεύματα, όλα μαζί έχουν κι ένα εσωτερικό, ένα βαθύτερο νόημα. Λίγο πριν από το θάνατό Του ο Κύριος ονόμασε τον άρτο Σώμα Του. Στο συγκεκριμένο περιστατικό είναι αλή­θεια πως δε λέει κάτι τέτοιο με λόγια, το κάνει όμως με τον αριθμό των άρτων. Οι πέντε άρτοι σημαίνουν τις πέντε αισθήσεις· κι οι πέντε αισθήσεις αντιπροσω­πεύουν όλο το σώμα. Το ψάρι σημαίνει τη ζωή. Τους πρώτες αιώνες της χριστιανικής ζωής το Χριστό τον απεικόνιζαν με τη μορφή ψαριού. Το σύμβολο αυτό μπορεί να το δει ακόμα και σήμερα κανείς στις αρχαίες χριστιανικές κατακόμβες. Απ' αυτήν την άποψη, ο Χριστός έδωσε το σώμα και τη ζωή Του στους ανθρώπους για να τραφούν. Και γιατί ήταν δύο τα ψάρια; Επειδή ό Κύριος έδωσε και δίνει τον εαυτό Του θυσία τόσο όσο διάστημα κράτησε η επίγεια διαδρομή Του, όσο και στην Εκκλησία μετά την Ανάστασή Του, ως τη σημερινή μέρα. Ποιά σημασία έχει το γεγονός ότι έκοψε μόνος του τους άρτους; Αυτό σημαίνει πως Εκείνος, με την ελεύθερη βούλησή Του, παραδόθηκε να θυσιαστεί για τη σωτηρία των ανθρώπων. Γιατί έδωσε τα ψωμιά και τα ψάρια στους αποστόλους, για να τα μοιράσουν αυτοί μετά στο λαό; Επειδή εκείνοι ήταν που έπρεπε να μεταφέρουν το Χριστό σ' ολόκληρο τον κόσμο και να τον δώσουν στους ανθρώπους και τα έθνη ως τροφή ζωής. Τί σημαίνουν τα δώδεκα κοφίνια με τα περισσεύματα των άρτων; Την άφθονη καρποφορία τού έργου των αποστόλων. Κάθε θερισμός των αποστόλων θα είναι ασύγκριτα μεγαλύτερος από το σπόρο που έσπειραν, όπως κάθε καλάθι είχε περισσότερο ψωμί από τους άρτους που έφαγαν και χόρτασαν οι πεινασμένοι άνθρωποι. (Το περιστατικό τού θαύματος του πολλαπλασιασμού των άρτων που έγινε με τη δύναμη του Χριστού μνημονεύεται κάθε φορά σε μια ωραία ευχή, στην τελετή της αρτοκλασίας: «Κύριε Ιησού Χριστέ, ο Θεός, ο ευλογήσας τους πέντε άρτους εν τη ερήμω και εξ αυτών πεντακισχιλίους άνδρας χορτάσας, ευλόγησον και τους άρτους τούτους, τον σίτον, τον οίνον και το έλαιον και τους εξ αυτών μεταλαμβάνοντας πιστούς δούλους Σου αγίασον»).
 
Όλ' αυτά τα μυστήρια έχουν μεγάλο βάθος, δυσθεώρητο. Ποιός τολμά να κοιτάξει τόσο βαθιά, στα απύθ­μενα βάθη τους; Ποιός θα τολμούσε στην πρόσκαιρη ζωή μας να διεισδύσει στα βάθη αυτά; Ίσως πληροφο­ρηθούν αρκετά εκείνοι που τους αρέσει να διαβάζουν και ν' ακούνε το ευαγγέλιο. Οι άγγελοι απολαμβάνουν μέχρι κορεσμού τη γλυκύτητα του ευαγγελίου. Όσο περισσότερο το διαβάζει ο άνθρωπος, τόσο περισσότερο τρέπεται σε σκέψεις πνευματικές και σε προσευχή. Όσο περισσότερο καθοδηγεί τη ζωή του σύμφωνα μ' αυτό, τόσο η ανάγνωση θ' ανοίγει τα βάθη των νοημάτων του και θα τον ικανοποιεί με το άρωμά του. Γι' αυτό πρέπει δόξα και ύμνος στον Κύριο Ιησού Χριστό, μαζί με τον άναρχο Πατέρα Του και το Πανάγιο Πνεύμα, την ομοούσια και αδιαίρετη Τριάδα, τώρα και πάντα και στους αιώνες τών αιώνων. Αμήν. 

Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς, Ομιλίες Δ’-Κυριακοδρόμιο, Εκδ. Πέτρου Μπότση, 2012) Η άλλη όψη, Τράπεζα Ιδεών

Πηγή: aktines.blogspot.com

ΒΡΑΖΙΛΙΑ: Λειτουργία για μασόνους τέλεσε καθολική εκκλησία.


 
«Αυτά που μας ενώνουν είναι πολύ μεγαλύτερα από αυτά που μας χωρίζουν. Όπως λέμε την εορτή της Πεντηκοστής, με τη δύναμη του Πνεύματος, είμαστε όλοι αδελφοί και αδελφές, αυτό που μας ενώνει είναι το Πνεύμα του Θεού». Αυτό ήταν το μήνυμα που έφερε ο Καθολικός Μητροπολίτης του Μανάους της Βραζιλίας, Msgr. Sergio Castrini, κατά τον εορτασμό της ίδρυσης των Templar Preceptories and Priorates of the Amazon of Castelo de Tomar No. 61 and of Rondonia Estrela de Porto Velho No. 62. (πρόκειται για το διεθνές Τεκτονικό Τάγμα των Ναϊτών Ιπποτών) που έλαβε χώρα στις 6 Μαΐου, στην Εκκλησία της Αγίας Οικογένειας της Tarumã και στην οποία συλλειτούργησε ο εφημέριος της ενορίας π. Charles Cunha, με τη βοήθεια του διακόνου Messias Alencar, όπως αναφέρει ισπανική ιστοσελίδα. 
 
 
"Αυτή η μέρα είναι ιστορική και θα παραμείνει στην καρδιά μας και θα καταστήσει σαφές ότι είμαστε Χριστιανοί, είμαστε ιππότες του Κυρίου μας Ιησού Χριστού και ότι είμαστε υπηρέτες του Θεού", δήλωσε ο Jurimar Collares Ipiranga, Υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού της Μεγάλης Ανατολής της Βραζιλίας (GOB) της Αμαζόνας (η Αμαζόνα είναι η μεγαλύτερη σε έκταση πολιτεία της Βραζιλίας).
 
 
Ο Castrini ξεκίνησε την ομιλία του με έμφαση στην αγάπη του Θεού για την ανθρωπότητα: «Ο Θεός είναι αγάπη και ο τρόπος γνώσης είναι η αγάπη» Η αγάπη είναι πάντα μια απάντηση, κυρίως στον Θεό που μας αγάπησε πρώτα. Ο σταυρός που έχετε στις στολές σας είναι το σύμβολο της αγάπης του Θεού για την ανθρωπότητα». 
 
 
Ο αρχιεπίσκοπος ολοκλήρωσε την ομιλία του μιλώντας για το ταξίδι στους Αγίους Τόπους στις αρχές του έτους, όπου επισκέφθηκε τις εκκλησίες που έχτισαν οι Ναΐτες κατά τη διάρκεια των Σταυροφοριών και κατέληξε σε έκκληση προς τους Ελευθεροτέκτονες, λέγοντας : «…η Εκκλησία μπορεί να είναι διαφορετική στην επιφάνεια, αλλά είμαστε όλοι ενωμένοι στο Χριστό». 
 
 
Τα νέα προκάλεσαν οργή στους Καθολικούς. Εν τω μεταξύ, η είδηση για το σκάνδαλο εξαφανίστηκε από την ιστοσελίδα της αρχιεπισκοπής.
 
Πηγή: redskywarning.blogspot.com

Πέμπτη 12 Ιουλίου 2018

Αποσπάσματα λόγων και επιστολών του Ιωάννου Καποδίστρια.

https://www.lifo.gr/uploads/image/954151/Screen_Shot_2016-02-17_at_14.54.17.png.jpg

 Ο Ιωάννης Καποδίστριας σε νεαρή ηλικία, ελαιογραφία.
 
1) Πρός τόν Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη

Ἄν ὁ καθένας ἀπό ἐσᾶς (καί ὁμιλῶ δι' ἐκείνους πού κατέχουν τάς πρώτας θέσεις εἰς τήν πολιτικήν ζωήν τῆς χώρας) μέ ἐβοήθει ὀλίγον καί καλοπίστως, λησμονῶν διά μίαν στιγμήν τά προσωπικά του συμφέροντα, τό ἔργον μου θά ἐγίνετο περισσότερον εὔκολον δι' ἐμέ καὶ περισσότερον καρποφόρον διά τήν Πατρίδα...

Μάιος 1828

2) Πρός τόν Ἀνδρεά Μουστοξύδη

Τελευταίως περιώδευσα ἐπ' ἀρκετόν χρόνον εἰς τήν Δυτικήν Ἑλλάδα καί τήν Πελοπόννησον καί εἰς μέρος τῆς Ἀνατολικῆς Ἑλλάδος. Θά περιοδεύσω καί πάλιν διότι μόνον ἐφ' ὅσον βλέπω τά πράγματα καί τούς ἀνθρώπους μέ τούς δικούς μου ὀφθαλμούς, δύναμαι νά ἀποκτήσω ἐν συνειδήσει εὐκρινῆ ἔννοιαν τῆς ποιότητος τῶν ὑποχρεώσεών μου καί τοῦ λογικωτάτου τρόπου τῆς ἐκπληρώσεώς των. Ἀκόμα δέν τολμῶ νά σοῦ προτείνω νά ἔλθης νά ἐγκατασταθῆς ἐδῶ.

1 Αὐγούστου 1828

3) Πρός τόν Πετρομπέη Μαυρομιχάλη

Ἤθελα νά ἔχω κάμποσα ἑκατομμύρια τάλλιρα διά νά σᾶς δώσω ὅσα ζητεῖτε, ἀλλά καθώς σᾶς εἶπα τό μέν ἰδιαίτερό μου ταμεῖον εἶναι κενόν, τό δέ δημόσιον μόλις δύναται νά ἐπαρκέσει εἰς τάς μᾶλλον κατεπειγούσας χρείας τοῦ τρέχοντος Φεβρουαρίου καί τό πολύ τοῦ ἡμίσεως Μαρτίου. Τοῦτο εἶναι γνωστότατον καί δύνασθε αὐτοπροσώπως νά τό βεβαιωθῆτε, βλέποντες τά κατάστιχα τῆς ἐπί τῶν οἰκονομικῶν ἐπιτροπῆς... Ὑπομείνατε καθώς ὑπομένω καί ὑπομένω ἴσως ἐπέκεινα τῆς ἀνθρωπίνης δυνάμεως.

10 Φεβρουαρίου 1829

4) Πρός τόν Θεόδωρο Κολοκοτρώνη

...Οἱ παραπονούμενοι πολύ σφάλλουσι ψιθυρίζοντες ἤ κάμνοντες μικρᾶς συνομωσίας, διότι ἡ κυβέρνησις εἶναι εἰς ὅλους εὐπρόσιτος, ἔχει τήν θύραν πάντοτε ἀνοικτήν καί πᾶς πολίτης ὅστις ἔχει παράπονα δύναται νά τῆς τά φέρη μέ τέλειον θάρρος. Αὐτοί ὅμως ἀγαπῶσι κάλλιον νά ραδιουργῶσι καί ραδιουργοῦσι διά νά ἐρεθίζωσι τόν λαόν κατά τῆς παρούσης τάξεως τῶν πραγμάτων. Γνωρίζω τήν πηγήν ὅλων τούτων, ἀλλά δέν τήν νομίζω ἐπικίνδυνον, ὑμᾶς δέ εὐχαριστῶ διότι μοῦ ἐδείξατε ποῦ πρέπει νά ἐπιστήσω τήν προσοχήν μου...

Τέλη Φεβρουαρίου 1829

5) Πρός τόν Μιχαήλ Σοῦτσο, πρεσβευτή τῆς Ἑλλάδας στό Παρίσι

...Σᾶς βεβαιῶ δέ καί πάλι καί σᾶς παραγγέλω νά βεβαιώσετε ὅλους, ὅτι οὐδόλως θέλω παρεκτραπῆ τῆς διαγεγραμμένης πορείας μου, οὐδέ θέλω προδώσει οὐδέν τῶν χρεῶν μου, ἀλλ' ὅλα θέλω τά ἐκπληρώση μέχρι τῆς τελευταίας στιγμῆς. Ὅταν δέ καταμάθω ὅτι δέν δύναμαι πλέον νά σώσω τόν δυστυχῆ τοῦτον τόπον ἀπό τά δεινά τοῦ ἐμφυλίου πολέμου καί τῆς ἀναρχίας, ἤ ἀπό ἐφεδρείαν στρατευμάτων, τότε θέλω ὑποβάλλει εἰς ὄψιν τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἔθνους καί τοῦ λοιποῦ κόσμου τήν ἀληθῆ καί εἰλικρινήν ἱστορίαν τῶν πραγμάτων καί τῶν ἀνθρώπων καί θέλω ἀποχωρήσει ἔχων τό μέγιστον τῶν ἀγαθῶν: συνείδησιν καθαράν καί ἥσυχον...

14 Σεπτεμβρίου 1831

6) Πρός τόν Ἐϋνάρδο

Ἄς λέγωσι καί ἄς γράφωσι ὅ,τι θέλουσιν. Ἔρχεται ὅμως καιρός ὅτε οἱ ἄνθρωποι οὐχί καθ' ὅσα εἶπαν ἤ ἔγραψαν περί τῶν πράξεων αὐτῶν, ἀλλά κατ' αὐτήν τήν μαρτυρίαν τῶν πράξεων. Ὑπό τοῦ ἀξιώματος τούτου ἐνισχυόμενος, ἔζησα ἐν τῷ κόσμω μέχρι τῆς ἀποκλίσεως τῆς ζωῆς μου καταθυμίως. Ἀδύνατον νά ἀλλάξω σήμερον, ἀλλά θέλω πράξει τό δέον καί ἄς γίνη ὅ,τι γίνη.

14 Σεπτεμβρίου 1831
 
Πηγή: agiazoni.gr

Ἡ Ἑλλάδα καὶ ἡ Δ' Σταυροφορία

Runciman Steven

[Περίληψη τῆς διάλεξης ποὺ δόθηκε στὴ Μονεμβασία στὶς 31 Ἰουλίου 1982, τὴν ὁποία ὁ συγγραφέας εἶχε τὴν πρόθεση νὰ ἐπεξεργαστεῖ γιὰ τὴ δημοσίευση. Τὸ κείμενο τῆς περίληψης μοιράσθηκε στὸ ἀκροατήριο τῆς 31ης Ἰουλίου 1982.]

Μετάφραση-Περίληψη: Ἀλ. Γ. Καλλιγᾶς.

Οἱ ἱστορικοὶ δὲν ἔχουν ἀκόμη καταλήξει σὲ τελικὸ συμπέρασμα γιὰ τοὺς λόγους γιὰ τοὺς ὁποίους ἄλλαξε πορεία ἡ Δ' Σταυροφορία. Ἄλλοι θεωροῦν, δηλαδή, ὅτι ἡ ἀλλαγὴ πορείας τῆς Σταυροφορίας καὶ ἡ ἐγκατάσταση στὴν Κωνσταντινούπολη τῆς Λατινικῆς Αὐτοκρατορίας ἦταν ἕνα σχέδιο προετοιμασμένο ἀπὸ τὴ Βενετία καὶ ἴσως ἀπὸ μερικοὺς ἀρχηγοὺς τῶν Σταυροφόρων, ἐνῶ ἄλλοι τὸ ἀποδίδουν σὲ λάθος τῆς τύχης. Ἴσως τὸ ἀσφαλέστερο θὰ ἦταν νὰ πεῖ κανεὶς ὅτι οἱ Ἐνετοὶ καὶ οἱ Σταυροφόροι εὐνοοῦσαν τὴν ἐγκατάσταση στὴν Κωνσταντινούπολη φιλικῆς πρὸς αὐτοὺς κυβερνήσεως καὶ ἐν συνέχειᾳ μιὰ σειρὰ ἀπρόβλεπτα γεγονότα, γιὰ τὰ ὁποῖα εὐθύνεται σὲ μεγάλο βαθμὸ ἡ ἀνικανότητα τῆς οἰκογένειας τῶν Ἀγγέλων, ὁδήγησαν στὴν τραγωδία τῆς Ἅλωσης τῆς Πόλης καὶ τοῦ διαμελισμοῦ τῆς Αὐτοκρατορίας.

Ἡ Δ' Σταυροφορία σημειώνει μία καμπὴ στὴν ἱστορία τοῦ Βυζαντίου, ποὺ ὡς τότε ὑπῆρξε τὸ προπύργιο τοῦ Χριστιανισμοῦ ἐναντίον τοῦ Ἰσλάμ. Ἀπὸ τὴν περίοδο αὐτὴ ὅμως, ποὺ οἱ Τοῦρκοι ἄρχισαν νὰ προωθοῦνται στὴ Μικρὰ Ἀσία, οἱ Βυζαντινοὶ δὲν μπόρεσαν νὰ ἀντιμετωπίσουν τὸν ἀπὸ τὴν Ἀνατολὴ κίνδυνο, παρ’ ὅλο ποὺ θὰ μποροῦσαν νὰ εἶχαν ἐκμεταλλευτεῖ τὶς ἐπιδρομὲς τῶν Μογγόλων ἐναντίον τῶν Τούρκων, γιὰ νὰ τοὺς ἐξουθενώσουν. Ἀλλὰ τὸ Βυζάντιο εἶχε καταλήξει πιὰ ἕνα μικρὸ κράτος στὴν Ἀνατολικὴ Εὐρώπη, ἀνάμεσα σὲ ἄλλα, ἰσχυρότερα, κράτη.

Ἡ Δ' Σταυροφορία ὅμως ἀποτελεῖ καμπὴ καὶ στὴν ἱστορία τῶν Σταυροφοριῶν, ποὺ ὡς τότε κατευθύνονταν ἐναντίον τῶν Μουσουλμάνων καὶ γίνονταν σὲ συνεργασία μὲ τοὺς Βυζαντινούς, τοὺς ὁποίους ὅμως οἱ Δυτικοὶ δὲν θεωροῦσαν σίγουρους συμμάχους: αἰσθάνονταν ἀπέχθεια καὶ ἀντιζηλία γι' αὐτούς, στὰ μάτια τους ἦταν σχισματικοί, ἐπειδὴ ἡ Ἐκκλησία τους δὲν ὑποτάσσονταν στὴν παπικὴ ἐξουσία. Γι' αὐτὸ θεωροῦσαν ὅτι ἔπρεπε ἐκεῖνοι νὰ ἀναλάβουν τὴν ἐξουσία στὸ Βυζάντιο. Ἀλλὰ παρὰ τὶς προσπάθειες τῶν Δυτικῶν νὰ δικαιώσουν ἠθικὰ τὸ ἀποτέλεσμα τῆς Δ' Σταυροφορίας, ὑπῆρξε ἕνα τρομερὸ λάθος καὶ πολιτικὸ καὶ στρατηγικό. Οἱ τελευταῖες δεκαετίες τοῦ 12ου αἰώνα εἶναι μία περίοδος ἀδυναμίας γιὰ τὸ κουρασμένο, ἀπὸ τὰ φιλόδοξα σχέδια τοῦ αὐτοκράτορα Μανουὴλ Κομνηνοῦ, Βυζάντιο. Ἔτσι οἱ Τοῦρκοι μπόρεσαν νὰ ἐγκατασταθοῦν στὴ Μικρὰ Ἀσία καὶ οἱ Σταυροφόροι δὲν μποροῦσαν πιὰ νὰ κατευθύνονται πρὸς τὴ Συρία διὰ ξηρᾶς.

Ἕνα πιὸ σοβαρὸ ἀποτέλεσμα τῆς Δ' Σταυροφορίας ἦταν ὅτι θεωρήθηκε ἱερὸ καθῆκον τῶν Δυτικῶν νὰ κρατήσουν τὴν Ἀνατολικὴ Ἐκκλησία ὑπὸ τὸν ἔλεγχο τῆς Ρώμης καὶ νὰ πολεμοῦν, ἑπομένως, ἐναντίον τῶν σχισματικῶν Ἑλλήνων. Ἔτσι, ἀντὶ νὰ πολεμοῦν στὴν Παλαιστίνη, διάφοροι φιλόδοξοι ἱππότες μποροῦσαν νὰ πολεμοῦν σὲ πολὺ πιὸ εὐχάριστο περιβάλλον, στὴν Ἑλλάδα, ἐγκαθιστώντας ἐκεῖ ἡγεμονίες. Καὶ τὸ πιὸ τρανὸ παράδειγμα τῆς περίπτωσης αὐτῆς εἶναι τοῦ Γοδεφρείδου Βιλλαρδουίνου, ποὺ ἐγκαταστάθηκε στὴν Πελοπόννησο καὶ ἔγινε Πρίγκιπας τῆς Ἀχαΐας.

Ἐξακολουθοῦσαν βέβαια νὰ ὑπάρχουν Σταυροφόροι παλαιοῦ τύπου, ἀλλὰ οἱ προσπάθειες τῶν Δυτικῶν συγκεντρώθηκαν στὴ Λατινικὴ Αὐτοκρατορία τῆς Ρωμανίας καὶ στὶς ἡγεμονίες ποὺ ἱδρύθηκαν στὴν Ἑλλάδα, ποὺ τὴν ἵδρυσή τους οἱ Πάπες ἐνθάρρυναν, πράγμα ποὺ ἔκανε πολλοὺς εὐσεβεῖς καθολικοὺς νὰ ἀντιμετωπίζουν τὴν κατάσταση μὲ πολὺ σκεπτικισμό. Ὅταν, δέ, οἱ Πάπες ἔφτασαν στὸ σημεῖο νὰ κηρύσσουν τὸν ἱερὸ πόλεμο ἐναντίον τῶν πολιτικῶν τους ἀντιπάλων, τότε καὶ ἡ ἰδέα τῆς ὑψίστης παγκόσμιας παπικῆς ἐξουσίας καὶ τὸ κίνημα τῶν Σταυροφοριῶν παρήκμασαν. Ἡ παρακμὴ ὅμως τῶν Σταυροφοριῶν ἔγινε σταδιακά. Ὅσο ὑπῆρχε ἀκόμη κάποια ἐξουσία τῶν Σταυροφόρων στὴ Συρία, δηλαδὴ ὡς τὰ 1291 ἀλλὰ καὶ λίγο ἀργότερα, βρίσκονταν Σταυροφόροι ποὺ πήγαιναν νὰ πολεμήσουν ἐναντίον τῶν ἀπίστων καὶ ὀργανώθηκαν κάποιες ἐκστρατεῖες, συνήθως χωρὶς ἐπιτυχία.

Παρ' ὅλο ποὺ οἱ Δυτικοὶ συνειδητοποίησαν ὅτι ἡ κατάκτηση τῆς Κωνσταντινούπολης δὲν εἶχε γι' αὐτοὺς πραγματικὴ ἀξία,πράγμα ποὺ οἱ Ἐνετοὶ εἶχαν διαπιστώσει ἀπὸ νωρίτερα (ἐνῶ οἱ Γενοβέζοι συμμάχησαν μὲ τοὺς Βυζαντινοὺς καὶ ἀνέλαβαν τὸ πολὺ ἀποδοτικὸ ἐμπόριο στὴ Μαύρη Θάλασσα), ἡ ἀπώλειά της, στὰ 1261, κατάφερε ἕνα βαρὺ κτύπημα στὴν περηφάνια τους. Ἡ κατοχὴ τῆς Ἑλλάδας, ἐν τούτοις, καὶ τῶν νησιῶν τοῦ Αἰγαίου εἶχε γι' αὐτοὺς μεγάλη σημασία, γιατί μποροῦσαν νὰ ἐλέγχουν τοὺς θαλάσσιους δρόμους πρὸς τοὺς Ἁγίους Τόπους, ἀκόμη καὶ μετὰ τὴν τουρκικὴ διείσδυση στὴ Μικρὰ Ἀσία. Καὶ ἀπὸ αὐτὴ τὴν ἄποψη ἴσως καὶ οἱ ἴδιοι οἱ Ἕλληνες νὰ ἐπωφελήθηκαν ἀπὸ τὴν παρουσία τῶν Λατίνων σὲ ὁρισμένα μέρη, ὅπως γιὰ παράδειγμα ἀπὸ τὴν παρουσία τῶν Ἰωαννιτῶν Ἱπποτῶν στὴ Ρόδο, ποὺ δέχονταν πρῶτοι τὶς τουρκικὲς ἐπιθέσεις.

Ἦταν λοιπὸν γιὰ τοὺς Δυτικοὺς καίρια ἡ θέση τῆς Ἑλλάδας γιὰ τὴ συνέχιση τῶν Σταυροφοριῶν. Καὶ ἐπειδὴ οἱ Ἕλληνες ἦσαν σχισματικοὶ στὰ μάτια τους, θεωροῦσαν ἱερὸ καθῆκον νὰ καταλάβουν τὶς χῶρες τους καὶ νὰ τοὺς πολεμήσουν, ἂν διαφωνοῦσαν. Καὶ ὅπως πάντα, λαμβάνοντας ὑπ' ὄψιν τὸ πρακτικὸ ὄφελος, ἡ Βενετία φρόντισε νὰ ἐξασφαλίσει, κατὰ τὴ συμφωνία τοῦ διαμελισμοῦ τῆς Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας στὰ 1204, τὶς περιοχὲς ἐκεῖνες ποὺ θὰ ἐξυπηρετοῦσαν τὰ ἐμπορικὰ της συμφέροντα, ἀκόμη καὶ ἂν δὲν μποροῦσε ἐξ ἀρχῆς νὰ τὶς καταλάβει ὅλες, καὶ περιορίστηκε στὰ λιμάνια τῆς Μεθώνης καὶ Κορώνης, τὴν Κρήτη καὶ ἀργότερα τὸ Ναύπλιο, ἐνῶ ἐνίσχυε τοὺς πολίτες της νὰ καταλάβουν ἑλληνικὲς περιοχὲς καὶ νὰ ἱδρύσουν ἀνεξάρτητες ἡγεμονίες. Δὲν ἔχανε ὅμως ἔτσι τὸ νομικὸ δικαίωμα νὰ διεκδικήσει ἀργότερα ὁποιαδήποτε ἀπὸ τὶς περιοχὲς αὐτὲς ἔκρινε ὅτι ἐξυπηρετοῦσε τὰ συμφέροντά της. Οἱ ὑπόλοιπες ἡγεμονίες δημιουργήθηκαν ἀπὸ Γενοβέζους ἀλλὰ κυρίως ἀπὸ Γάλλους τῆς Βουργουνδίας, ὅπως οἱ Βιλλαρδουίνοι τῆς Πελοποννήσου καὶ οἱ Ντὲ λὰ Ρὸς τῆς Ἀθήνας καὶ τῆς Θήβας.

Παρ' ὅλο ποὺ δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ἀναπτύξει κανεὶς ἐδῶ τὴν πολύπλοκη ἱστορία τῆς Φραγκοκρατίας, οἱ ἡγεμόνες αὐτοὶ στὴν Ἑλλάδα πίστευαν ὅτι ὑπηρετοῦσαν, μὲ τὴν ἐχθρική τους στάση ἐναντίον τῶν Ὀρθόδοξων, τὴν ὑπόθεση τῶν Σταυροφοριῶν. Ἄλλωστε, διάσταση ἀπόψεων μεταξὺ Σταυροφόρων καὶ Βυζαντινῶν ὡς πρὸς τοὺς σκοποὺς τῶν Σταυροφοριῶν ὑπῆρχε ἤδη ἀπὸ τὴν Α' Σταυροφορία. Οἱ πρῶτοι τὶς ἔκαναν γιὰ νὰ ἀνοίξουν οἱ δρόμοι πρὸς τοὺς Ἱεροὺς Τόπους, οἱ δεύτεροι γιὰ νὰ φύγουν οἱ Τοῦρκοι ἀπὸ τὴ Μικρὰ Ἀσία. Τὴν ἐποχὴ τῆς Α' Σταυροφορίας ὁ αὐτοκράτορας τοῦ Βυζαντίου δὲν εἶχε τὴ διάθεση νὰ ἐπεκτείνει τὰ ἐδάφη του, ἐνῶ ἀναγνωρίζονταν ὡς προστάτης τῶν ὀρθόδοξων κατοίκων τῶν Ἁγίων Τόπων. Οἱ κάτοικοι ἔβρισκαν, ἀργότερα, ὅτι περνοῦσαν καλύτερα ὑπὸ τοὺς χαλίφες παρὰ ὑπὸ τοὺς Φράγκους. Γιὰ τοὺς Λατίνους οἱ Ὀρθόδοξοι ἦσαν πολὺ ἀνεκτικοὶ ἀπέναντι στοὺς Μουσουλμάνους. Οἱ ἴδιοι πίστευαν στὴν ἀξία τοῦ πολέμου, ἐνῶ ἀντίθετα οἱ Βυζαντινοὶ προσπαθοῦσαν πάντα νὰ τὸν ἀποφύγουν πιστεύοντας στὴν ἀξία τῆς διπλωματίας. Βέβαια καὶ οἱ Σταυροφόροι, ὅταν ἐγκαταστάθηκαν στὴ Συρία καὶ τὴν Παλαιστίνη, ἀνακάλυψαν τὴν ἀνάγκη τῆς διπλωματίας. Ἀλλὰ κάθε νέο κύμα Σταυροφόρων ἔφτανε στοὺς Ἁγίους Τόπους γιὰ νὰ κάνει πόλεμο καὶ αὐτὸ συνέτεινε στὴν ἐξαφάνιση τῶν κρατιδίων τῶν Σταυροφόρων ἐκεῖ. Σὲ τέτοιους Σταυροφόρους οἱ Ὀρθόδοξοι ἔμοιαζαν, ἀναπόφευκτα, ἀναξιόπιστοι.

Τὸ Σχίσμα ἔκανε τὴν κατάσταση ἀκόμη πιὸ περίπλοκη. Οἱ Δυτικοὶ θεωροῦσαν ὅτι ἔπρεπε νὰ ἐπαναφέρουν τοὺς Ὀρθόδοξους στὴν ὀρθὴ πίστη, ἀλλὰ ὅτι αὐτὸ μποροῦσε νὰ γίνει μόνο διὰ τῆς βίας. Μερικοὶ βέβαια θεωροῦσαν ὅτι ἀρκοῦσαν μόνο ἀπειλές, καὶ ἔτσι κατάφερε ὁ πάπας Γρηγόριος Ι’, ἀνάμεσα στὰ 1271 καὶ 1276, νὰ πείσει τὸν βυζαντινὸ αὐτοκράτορα Μιχαὴλ Η' Παλαιολόγο νὰ δεχθεῖ τὴν ἕνωση τῶν Ἐκκλησιῶν καὶ τὴν ὑποταγὴ τῶν Ὀρθόδοξων στὴ Ρώμη. Δὲν ἀκολούθησαν ὅμως τὸν Μιχαὴλ οἱ ὑπήκοοί του.

Στὴν Ἑλλάδα, παρ' ὅλο ποὺ οἱ φράγκοι ἡγεμόνες ἦταν σκληροὶ ἀπέναντι στοὺς Ὀρθόδοξους, δὲν φαίνεται νὰ ἤθελαν πολὺ τὴν ἕνωση τῶν Ἐκκλησιῶν, ποὺ θὰ τοὺς ὑποχρέωνε νὰ ἀποκαταστήσουν τὴν ἑλληνικὴ ἐκκλησιαστικὴ ἱεραρχία, τὴν ὁποία εἶχαν ἀντικαταστήσει μὲ λατινική. Ἄλλωστε ὁ πάπας Γρηγόριος Ι' δὲν ἦταν δημοφιλὴς στοὺς φράγκους πρίγκιπες καὶ ἰδιαίτερα στὸν πιὸ φιλόδοξο μαχητὴ γιὰ τὰ λατινικὰ συμφέροντα, κατὰ τὸν ὄψιμο 13ο αἰώνα, τὸν Κάρολο τοῦ Ἀνζοῦ, ἀδελφο τοῦ βασιλιᾶ τῆς Γαλλίας Ἁγίου Λουδοβίκου.

Ὁ Κάρολος εἶχε καταφέρει μὲ τὴ βοήθεια τῶν ὑποστηρικτῶν τοῦ Πάπα νὰ καταλάβει τὸ θρόνο τῆς Νεάπολης καὶ τῆς Σικελίας ἀπὸ τὴν οἰκογένεια τῶν Χόχενσταουφεν. Σκόπευε νὰ δημιουργήσει μία μεσογειακὴ αὐτοκρατορία. Παρὰ τὰ ἀναμφισβήτητα προσόντα του, ἦταν ἀπάνθρωπος. Βέβαια κάλυπτε τὶς ἀποικιοκρατικές του φιλοδοξίες μὲ τὸ μανδύα τοῦ ἱεροῦ πολέμου ἐναντίον τῶν σχισματικῶν, ποὺ ἦταν πιὸ βολικοὶ ἀντίπαλοι ἀπὸ τοὺς ἀπίστους. Ἤθελε νὰ ἀποκαταστήσει τὴ Λατινικὴ Αὐτοκρατορία στὴν Κωνσταντινούπολη. Παρ' ὅλο ὅμως, ποὺ ὁ πάπας Γρηγόριος Ι' προσπάθησε νὰ τοῦ στρέψει τὸ ἐνδιαφέρον πρὸς τὴν Ἀνατολή, βοηθώντας τον νὰ ἀγοράσει τὰ δικαιώματα τοῦ θρόνου τῆς Ἱερουσαλήμ, ὁ Κάρολος δὲν ἀνέλαβε καμιὰ ἐπιχείρηση στὴν Ἀνατολή.

Συμμετέσχε σὲ μία μόνο Σταυροφορία, ποὺ ὀργάνωσε ὁ ἀδερφός του, ὁ Ἅγιος Λουδοβίκος, τὸν ὁποῖο ὁ Κάρολος ἔπεισε νὰ κατευθυνθεῖ, ὄχι ἐναντίον τῆς Ἱερουσαλήμ, ἀλλὰ τῆς Τύνιδας. Ἡ ἐκστρατεία ἀπέτυχε, ὁ βασιλιὰς τῆς Γαλλίας πέθανε,ὁ στρατὸς καὶ ὁ στόλος ἔπαθαν μεγάλες ζημιές.

Ἀξίζει νὰ σταθεῖ κανεὶς σὲ αὐτὸν τὸν βασιλιὰ ποὺ ἀποτέλεσε τὸν μεγαλύτερο κίνδυνο γιὰ τοὺς Ἕλληνες. Λίγο πρὶν καταλάβει τὸ θρόνο του ὁ Κάρολος, οἱ Βυζαντινοὶ ἄρχισαν νὰ ἀνακαταλαμβάνουν τὴν Πελοπόννησο, ἀπὸ τὰ τρία μεγάλα κάστρα, τὸν Μυστρά, τὴ Μαΐνη καὶ αὐτὴν ἐδῶ τὴν ἱστορικὴ πόλη τῆς Μονεμβασίας. Ὑπῆρξαν τὸ ἀντάλλαγμα γιὰ τὴν ἀπελευθέρωση τοῦ Πρίγκιπα Γουλιέλμου Β' Βιλλαρδουίνου, ποὺ εἶχε πιαστεῖ αἰχμάλωτος, μετὰ τὴ μάχη στὴ μακρινὴ Πελαγονία τῆς Μακεδονίας, ἀπὸ τὸν αὐτοκράτορα Μιχαὴλ Η' Παλαιολόγο, καὶ παρ' ὅλο ποὺ κρύφτηκε πίσω ἀπὸ ἕνα σωρὸ ἄχυρα, μεταμφιεσμένος, τὸν ἀναγνώρισαν ἀπὸ τὰ προεξέχοντα δόντια του. Ἔτσι οἱ Βυζαντινοὶ ἔθεσαν τὴ Λακωνία ὑπὸ τὸν ἔλεγχό τους. Αὐτὸ τρόμαξε τοὺς Λατίνους, καὶ ὁ Κάρολος, ποὺ θεωροῦσε τὸν ἑαυτὸ του πρωταγωνιστή, ἀνέλαβε δράση. Δὲν θέλησε ὅμως νὰ χτυπήσει τὴ Λακωνία, ἀλλὰ θεώρησε ὅτι παίρνοντας τὴν Πόλη θὰ ὑποχρέωνε καὶ τὶς ἐπαρχίες νὰ παραδοθοῦν. Ὀργάνωσε δυνατὸ στρατὸ καὶ στόλο, συμμάχησε μὲ τὴ Βενετία καὶ βέβαια μὲ τὸν Πάπα καὶ θεωροῦσε ὅτι, παρ' ὅλο ποὺ ὑπῆρχε ἀκόμη ἀπόγονος τῶν Χόχενσταουφεν (ἡ βασίλισσα τῆς Ἀραγονίας), δὲν κινδύνευε ἀπὸ ἐχθροὺς καὶ ὅτι δὲν θὰ ἔβρισκε ἐμπόδιο στὴ Σταυροφορία του.

Ἡ πρώτη του ἐκστρατεία ἐν τούτοις χρησιμοποιήθηκε, ὅπως εἴδαμε, γιὰ τὴν ἐνίσχυση τοῦ ἀδελφοῦ του, Ἁγίου Λουδοβίκου, μὲ μεγάλες ἀπώλειες. Ὅταν ἑτοιμάστηκε ἄλλη, ὁ Πάπας Γρηγόριος Ι', ποὺ μόλις εἶχε ἐπιτύχει τὴν ἕνωση τῶν Ἐκκλησιῶν, τὴν ἀπαγόρευσε. Ἀλλὰ ὁ Πάπας αὐτὸς πέθανε, οἱ Ἕλληνες δὲν ἀποδέχθηκαν τὴν ἕνωση, καὶ ἔτσι οἱ ἑπόμενοι Πάπες ὑποστήριξαν τὰ σχέδια τοῦ Καρόλου, ποὺ ἄρχισε πάλι νὰ ἑτοιμάζεται γιὰ τὴν ἀνακατάληψη τῆς Κωνσταντινούπολης.

Δὲν ὑπάρχει χρόνος γιὰ νὰ ἀναφερθοῦν ὅλες οἱ λεπτομέρειες τῆς μεγάλης διεθνοῦς συνωμοσίας ποὺ ἔσωσε τὴν Κωνσταντινούπολη. Ὀργανωτὴς της ἦταν ἕνας ναπολιτάνος γιατρὸς ποὺ τὸν χρησιμοποιοῦσαν ὅλες οἱ πλευρές, ἦταν ὅμως ἔμπιστος τῶν Χόχενσταουφεν. Αὐτὸς βρισκόταν σὲ στενὴ ἐπαφὴ μὲ τὸν αὐτοκράτορα Μιχαὴλ Η' Παλαιολόγο, ποὺ ἀντιμετώπιζε μὲ τρόμο τὴν ἐκστρατεία τοῦ Καρόλου. Ἡ συνωμοσία χρηματοδοτήθηκε ἀπὸ τοὺς Βυζαντινοὺς καὶ σ' αὐτὴ συνεργάστηκαν οἱ Γενοβέζοι καὶ ἡ Αὐλὴ τῆς Ἀραγονίας. Ὀργανώθηκε στὴ Σικελία, ὅπου ἡ διοίκηση τοῦ Καρόλου παρουσίαζε τὶς μεγαλύτερες ἀδυναμίες λόγω τῆς ἀντιθέσεως τῶν Σικελῶν στὸν Κάρολο. Στὰ 1282 -ἐνῶ εἶχε συγκεντρωθεῖ ἡ μεγάλη ἁρμάδα τοῦ Καρόλου τοῦ Ἀνζοῦ στὴ Μεσσήνη τῆς Σικελίας, γιὰ νὰ ξεκινήσει γιὰ τὴν Κωνσταντινούπολη- ἔξω ἀπὸ τὴν ἐκκλησία ὅπου εἶχε συγκεντρωθεῖ τὸ πλῆθος γιὰ τὸν Ἑσπερινό τῆς Δευτέρας τοῦ Πάσχα, ἡ κακὴ συμπεριφορὰ ἑνὸς γάλλου λοχία δημιούργησε ἀναταραχή, ποὺ ἁπλώθηκε καὶ ὁδήγησε στὴ σφαγὴ τῶν Γάλλων. Μέσα σὲ μία βδομάδα, ὅσοι δὲν εἶχαν φύγει ἀπὸ τὴ Σικελία εἶχαν σκοτωθεῖ, ἐκτὸς ἀπὸ τὴ Μεσσήνη, ὅπου βρίσκονταν ὁ μισοκατεστραμμένος στόλος τοῦ Καρόλου, ὁ ὁποῖος εἶχε πιὰ ἐμπλακεῖ σὲ πόλεμο ἐναντίον τῆς Γένοβας καὶ τῆς Ἀραγονίας, ποὺ κράτησε ὡς τὸ θάνατό του. Ἔτσι ματαιώθηκε ἡ ἐκστρατεία ἐναντίον τῆς Κωνσταντινούπολης.

Ἡ σφαγὴ αὐτή, ποὺ εἶναι γνωστὴ ὡς Σικελικὸς Ἑσπερινός, ἔχει καίρια σημασία γιὰ τὴν Ἱστορία τῆς Μεσογείου, ἀλλὰ κυρίως γιὰ τὴν ἱστορία τῶν Ἑλλήνων, τὴν ἱστορία τοῦ ἑλληνισμοῦ. Ματαίωσε τὴν τελευταία προσπάθεια γιὰ Σταυροφορία ἐναντίον τῶν Ὀρθοδόξων καὶ παρ' ὅλο ποὺ οἱ θεωρητικοὶ τῶν Σταυροφοριῶν συνέχισαν νὰ μιλοῦν γιὰ τὴν ἀνάγκη νὰ ὑποτάξουν τοὺς Ἕλληνες στοὺς Λατίνους, δὲν ἐκφράζονταν πιὰ ἡ πρόθεση νὰ ὀργανωθεῖ Σταυροφορία καὶ οἱ Ἕλληνες ἀφέθηκαν ἥσυχοι στὸ Βυζάντιο, ἐνῶ στὴν Πελοπόννησο ἀντιμετώπιζαν ἀντίσταση κυρίως ἀπὸ τὶς ἐγκατεστημένες ἐκεῖ δυνάμεις τῶν Λατίνων.

Μερικοὶ δυτικοὶ ἱστορικοὶ ὑποστηρίζουν ὅτι, ἂν εἶχε διαμορφωθεῖ ἕνα ἰσχυρὸ λατινικὸ κράτος στὴν Κωνσταντινούπολη, θὰ εἶχε μπορέσει νὰ ἐμποδίσει τὴν τουρκικὴ προέλαση στὴν Εὐρώπη. Μᾶλλον ὅμως θὰ ἦταν ἀδύνατο νὰ δημιουργηθεῖ ἰσχυρὸ λατινικὸ κράτος στὴν Κωνσταντινούπολη, ὅπως φάνηκε καὶ ἀπὸ τὶς δυσκολίες τοῦ λατινικοῦ κράτους τοῦ πρώιμου 13ου αἰώνα καὶ ἀπὸ τὶς ἀνεπιτυχεῖς προσπάθειες τοῦ Καρόλου, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὴ γενικὴ κατάσταση καὶ τῶν Βαλκανίων καὶ τῆς Δυτικῆς Εὐρώπης ἐκείνη τὴν ἐποχή. Ἡ ἀδιαφορία ἐξακολούθησε νὰ ὑπάρχει, ἀκόμη κι ὅταν ὁ κίνδυνος ἀπὸ τὴν προέλαση τῶν Τούρκων ἔγινε ἐμφανής. Τὸ μόνο ἀποτέλεσμα θὰ ἦταν νὰ πληγωθεῖ θανάσιμα ὁ ἑλληνικὸς κόσμος. Ἡ λέξη Σταυροφορία ἔχει τώρα πιὰ ἕναν εὐγενικὸ ἀπόηχο! Ἀλλὰ ἡ πραγματικὴ ἱστορία τῶν Σταυροφοριῶν δὲν συμφωνεῖ μ' αὐτὴν τὴν ἑρμηνεία, τῆς γενναίας προσπάθειας γιὰ ἕναν εὐγενικὸ σκοπό.

Ἂν καὶ οἱ Σταυροφόροι πίστευαν ὅτι ἔφεραν τὴ θέληση τοῦ Θεοῦ, χαρακτηρίζονταν ἀπὸ ἄγνοια, μισαλλοδοξία καὶ ἀγριότητα. Ξεκίνησαν γιὰ νὰ σώσουν τὴ χριστιανοσύνη, ἀλλὰ ἔφεραν μόνο καταστροφή. Ἡ Βυζαντινὴ Αὐτοκρατορία ἐπωφελήθηκε ἴσως ἀπὸ τὴν Α' Σταυροφορία, καὶ ἀργότερα ἡ ὕπαρξη τῶν κρατῶν τῶν Σταυροφόρων ἴσως νὰ ἔστρεφε τὴν προσοχὴ τῶν Μουσουλμάνων πρὸς αὐτὰ ἀποσπώντας την ἀπὸ τὸ Βυζάντιο. Ἀλλὰ ἡ Β' καὶ ἡ Γ' Σταυροφορία δὲν δημιούργησαν παρὰ δυσκολίες στὸ Βυζάντιο, ἐνῶ ἡ Δ' τοῦ ἔκανε μία πληγή, ἀπὸ τὴν ὁποία δὲν στάθηκε δυνατὸ νὰ ἀναρρώσει. Ἡ ἀλήθεια εἶναι ὅτι, μετὰ τὸν Σικελικὸ Ἑσπερινό, δὲν ὀργανώθηκε ἄλλη Σταυροφορία ἐναντίον τῶν Ἑλλήνων, παρ' ὅλο ποὺ οἱ ἐκκλησιαστικοὶ ὑπόσχονταν πάντα πνευματικὲς ἀνταμοιβὲς σὲ ὅσους μάχονταν ἐναντίον τῶν Ὀρθόδοξων. Στὴν ἴδια τὴν Ἑλλάδα οἱ σχέσεις μεταξὺ τῶν ἡγεμόνων τῆς Φραγκοκρατίας καὶ τῶν Ἑλλήνων δὲν ἦταν πάντα κακές. Ἀλλὰ ὑπῆρχε πάντα στὸ βάθος μία ἔχθρα ποὺ τὴν αἰσθάνονταν ἰδιαίτερα ὅσοι ἔρχονταν γιὰ πρώτη φορὰ ἀπὸ τὴ Δύση, μία ἔχθρα, ποὺ ἐξέφραζε ἕνα μέρος ἀπὸ τὸ πνεῦμα τῶν Σταυροφοριῶν, ὅπως εἶχε καταλήξει τότε πιά.

Γι' αὐτὸ θεωρῶ τὴ λέξη "Σταυροφορία" βρώμικη.

Πηγή: agiazoni.gr

Ο Ζαμπέλιος και η Δημοκρατία του Αγίου Τίτου.


Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου
 
Το δημοσιευθέν άρθρο του κ. Γ. Μηλιού στα ΝΕΑ (2 Ιουλίου 2018, σελ. 11), περί της βραχύβιας Δημοκρατίας του Αγίου Τίτου στην Κρήτη (1363 – 1364) μας δίδει την ευκαιρία να διατυπώσουμε μιαν άλλη άποψη και να καταλήξουμε σε ένα διαφορετικό συμπέρασμα. Ο Σπυρίδων Ζαμπέλιος περιέγραψε αναλυτικά και με αντικειμενικότητα τα γεγονότα προ, κατά και μετά την ανακήρυξη της Δημοκρατίας του Αγίου Τίτου, στη μελέτη του «Ιστορικά Σκηνογραφήματα» (Αθήνησιν, εκ του Τυπογραφείου Λαζ. Δ. Βιλαρά, 1860). Στη συγκεκριμένη μελέτη του και στις άλλες που έχει συγγράψει ο ιδιοφυής ιστοριοδίφης αποδεικνύει τη συνέχεια του Ελληνισμού στους ιστορικούς χρόνους, αντίθετα από τα όσα υποστηρίζει ο κ. Μηλιός.
 
Πιο συγκεκριμένα αντίθετα από τα γραφόμενα της αμερικανίδας ιστορικού Sally McKee, που παραθέτει ο κ Μηλιός, οι Κρήτες ουδέποτε έπαυσαν να είναι Έλληνες. Στο Καταστατικό ψήφισμα της πολιτείας του Αγίου Τίτου τονίζεται: «Υπέροχος και κυρία της Γαληνοτάτης Κρητικής Δημοκρατίας θρησκεία αναγορεύεται εις το εξής η ιερωτάτη των ιθαγενών Γραικική». Όπως σημειώνει ο Ζαμπέλιος η ανωτέρα τάξη του γένους μας με την ενετοκρατία επηρεάσθηκε από τα έθιμα της Δύσης και αποδέχθηκε την επίπλαστη δημοκρατία των ιταλικών πόλεων, όπως την περιέγραψε ο Μακιαβέλι. Όμως, προσθέτει ο Ζαμπέλιος, « εις τους μυχούς της Ιταλομόρφου πολιτείας αυτής, πνεύμα Ελληνικόν, πνεύμα ανατολικόν και ορθόδοξον ενεφώλευεν».

Το επιχείρημα ότι οι Κρήτες δεν αισθάνονταν Έλληνες, επειδή δεν θέλησαν τότε την ένωση με την Κωνσταντινούπολη, αλλά μαζί με τους δυτικούς κατοίκους της Μεγαλονήσου προχώρησαν σε μια ανεξάρτητη Δημοκρατία δεν στέκει, όταν εξετασθεί η τότε κατάσταση της Αυτοκρατορίας. Το κέντρο εξουσίας της ουδεμία ενέπνεε εμπιστοσύνη. Ο Charles Diehl στην ιστορία του γράφει ότι ήταν μια περίοδος κατά την οποία «οι αντίπαλοι άνευ αιδούς τινός ουδέ εθνικού συναισθήματος, προσεκάλουν εις βοήθειαν αυτών πάντας τους εχθρούς της αυτοκρατορίας... παρέχοντας μάλιστα εις αυτούς προς τούτο γενναία χρηματικά ποσά και ευρείας εδαφικάς παραχωρήσεις...».
 
Η ελληνική συνείδηση των Κρητών αποδεικνύεται από τις εξεγέρσεις τους κατά των Ενετών και των Τούρκων, από το 1527 έως το 1866. Ο Σπυρίδων Ζαμπέλιος στους «Κρητικούς γάμους», που έγραψε (Ίδρυμα Κώστα Ουράνη, Αθήνα, 1989) εμπνεύσθηκε από την επανάσταση του 1527, που είχε ως ηγέτη τον Γεώργιο Καντανολέο. Όταν η επανάσταση καταπνίγεται στο αίμα από τους Ενετούς λέγει ο Καντανολέος στους γιούς του: «Παιδιά μου!...Και αθρόον αν εξωντούτο το γένος των Καντανολέων, άρα δεν θα απομείνει εις τις Κρης, εις τις Γραικός; Τα κόκκαλά μας – εστέ βέβαιοι – θα αναδόσωσι ποτε πολλούς και επιτυχέστερους εκδικητάς. Θαρρούντες λοιπόν ας επανάλθωμεν παρά τους προγόνους μας, μεσίται υπέρ Ελλάδος προς τον σταυρωθέντα Χριστόν!».
 
Ο κ. Μηλιός για να υποστηρίξει τη θέση του, περί αμφισβήτησης της τρισχιλιετούς ιστορικής συνέχειας του ελληνισμού, αναφέρεται σε απόψεις συγκεκριμένης ιδεολογίας διανοητών όπως του Βρετανού ιστορικού Eric Hobsbawm και του Νίκου Πουλαντζά. Και οι δύο απόψεις είναι γενικές, περί γενέσεως του έθνους η πρώτη και περί της εθνικής παράδοσης ενός εδάφους υλοποιημένης στο κράτος – έθνος η δεύτερη, και δεν έχουν καμία συνάφεια με τον Ελληνισμό και την ιστορία του..
 
Ως προς το απόσπασμα κειμένου του Ανωνύμου του Έλληνα, περί της Ελληνικής Νομαρχίας, που παραθέτει ο κ. Μηλιός, η επιλογή του δείχνει μονομέρεια. Ο συγγραφέας της έχει βεβαίως αποδεχθεί την άποψη του Γίββωνα για το Βυζάντιο και δεν είναι ο μόνος. Τον ακολούθησαν πλείστοι καθηγητές στην ελεύθερη Ελλάδα, μεταξύ των οποίων οι Ποτλής, Κουμανούδης και Σαρίπολος. Όμως δεν είναι Βολταίρος. Αντιθέτως είναι πατριώτης και ζητεί από τον κλήρο να μπει μπροστά στην απελευθέρωση της Πατρίδας: «Ναι, σεβάσμιοι πατέρες, μην απελπισθήτε δια την σωτηρίαν της Ελλάδος. Μην σας τρομάξη το μέσον. Ο καιρός ήγγικεν και η Ελλάς ζητεί από το ιερατείον την αρχήν της ελευθερώσεώς της. Προετοιμάσατε τας ψυχάς των χριστιανών εις το να αναστηθώσι από τον βόρβορον της δουλείας, δια να δοξασθήτε και εν τη Ελλάδι και εν τω ουρανώ».
 
Στα χρήσιμα για τους Έλληνες συμπεράσματα από την ιστορία της Δημοκρατίας του Αγίου Τίτου πρώτον σημειώνω ότι μπορεί η εξουσία να διαφθαρεί και να ακολουθήσει ξένες προς την Παράδοση του Έθνους αντιλήψεις, μπορεί ο λαός να σιωπά ή και ένα μέρος του να παρασύρεται για κάποιο διάστημα από αυτές, όμως στο τέλος ξαναβρίσκει τον δρόμο του. Και δεύτερον όταν η εξουσία γίνεται ανεπαρκής και προδίδει τις αρχές και τις αξίες του Έθνους, τότε ο λαός την εγκαταλείπει. -

………………………………………………………………………………….
 
Το κείμενο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ την Πέμπτη, 5 Ιουλίου 2018 (Σελ. 9). Αποτελεί απάντηση στα όσα υποστήριξε ο μαρξιστής καθηγητής και στέλεχος της Αριστεράς κ. Γιάννης Μηλιός στην ίδια εφημερίδα και στο φύλλο της Δευτέρας, 2ας Ιουλίου 2018. Ο Γιάννης Μηλιός παίρνοντας αφορμή από την βραχύβια "Δημοκρατία του Αγίου Τίτου" στην Κρήτη (1363-1364) με αυθαίρετους λογικούς ακροβατισμούς ( του τύπου ράβδος εις γωνίαν άρα βρέχει) κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι Κρήτες δεν είναι Έλληνες , ότι αυτό αποδεικνύει πως δεν υπάρχει συνέχεια στον Ελληνισμό και πως το Έθνος είναι μια ανακάλυψη πρόσφατη, αποκύημα της Γαλλικής Επαναστάσεως. Φυσικά η ιστορία της Κρήτης δεν είναι τα δύο μόνο χρόνια της "Δημοκρατίας του Αγίου Τίτου" που και από αυτά καθόλου δεν προκύπτει ότι, στιγμιαία έστω, έπαυσαν να είναι Έλληνες. Είναι από την εποχή του Μίνωα έως τα πρώτα χριστιανικά χρόνια, τα βυζαντινά χρόνια, οι επαναστάσεις κατά των Ενετών, όπως αυτή του 1527, αυτές κατά των Τούρκων, όπως του 1866, οι συμμετοχές των Κρητών στον Μακεδονικό αγώνα, στους βαλκανικούς πολέμους και στη Μικρασιατική εκστρατεία....Οι Κρήτες είναι τόσο Έλληνες όσο οι Μακεδόνες, οι Θράκες, οι Κύπριοι, οι Ηπειρώτες, οι Ρουμελιώτες, οι Θεσσαλοί, οι Πελοποννήσιοι, οι νησιώτες του Αιγαίου και του Ιονίου, οι Πόντιοι και οι Μικρασιάτες. Όσο οι Έλληνες που ζουν εκτός των συνόρων του Ελληνικού κράτους. Ειλικρινώς δεν καταλαβαίνω τί εξυπηρετεί η χωρίς καμία επιστημονική τεκμηρίωση θεωρία, που αναμασά ο κ. Μηλιός, περί του ότι η συνέχεια του Ελληνισμού είναι ένα μύθευμα, σήμερα μάλιστα που επιχειρείται η νόθευση και η σύγχυση όσον αφορά στη Μακεδονία μας.
 
Γιώργος Ν. Παπαθανασόπουλος 
 
Πηγή: aktines.blogspot.com

1943: η αριστερά και η Μακεδονία.




Με αφορμή την προβληματική -από όλες τις απόψεις-συμφωνία του Ζάεφ και της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και την παραχώρηση του ονόματος της Μακεδονίας θεωρούμε ωφέλιμη μια αναδρομή στο παρελθόν και ιδίως στη θέση του ΚΚΕ-ΕΑΜ-ΕΛΑΣ το 1943 για τη Μακεδονία.

Η συμφωνία ίδρυσης «Κοινού Βαλκανικού Στρατηγείου Ανταρτών», η συμφωνία Τέμπο – Τηλέμαχου Βερβέρη για «απελευθέρωση της Μακεδονίας» και οι λόγοι μη εφαρμογής της συμφωνίας.
 
Το κείμενο αποτελεί απόσπασμα από το βιβλίο μου «Ναπολέων Ζέρβας – Άρης Βελουχιώτης, συγκριτική μελέτη», Πελασγός, Αθήνα 2018:
 
Τήν ἴδια περίοδο ὑπογράφεται μεταξύ τοῦ ΕΛΑΣ καί τῶν ἐκ­προσώπων τῶν «Λαϊκῶν Στρατῶν» Γιουγκοσλαβίας καί Ἀλβανίας, συμ­φωνητικό γιά τή δημιουργία «Κοινοῦ Βαλκανικοῦ Στρατηγείου Ἀν­ταρτῶν». Γιά λογαριασμό τοῦ ΕΛΑΣ τό συμφωνητικό ὑπέγραψε ὁ πο­λιτικός καθοδηγητής τοῦ Γενικοῦ Στρατηγείου τοῦ ΕΛΑΣ, Ἀνδρέας Τζήμας μαζί μέ τόν Γιουγκοσλάβο Τέμπο (Σβέτοζαρ Βουκμάνοβιτς) καί τόν Ἀλβανό Κότσε Τζότζε. Ἡ ἐπαφή μέ τούς βαλκάνιους «συντρό­φους» ἔγινε μετά ἀπό προσπάθειες τοῦ ΚΚΕ νά ἔρθει σέ ἐπαφή μέ τό ΚΚΣΕ. Γιά τόν σκοπό αὐτό τό ΚΚΕ εἶχε στείλει τόν Τηλέμαχο Βερβέρη στήν Ἀλβανία. Ἐκεῖ συναντήθηκε μέ τόν Τέμπο καί τόν Τζῶτζο.[1] Ὁ Τζήμας γράφει σέ σχετική ἔκθεσή του κάποιες λεπτομέρειες γιά τό θέ­μα:
 
«[…] Εἶναι Ἰούνιος τοῦ 1943. Ἐγώ μέ τήν ἀποτυχία τῶν διαπραγματεύσεων μέ τόν Ζέρβα στό Λιάσκοβο, προωθοῦμαι γρήγορα μαζί μέ τόν Σαράφη πρός τή βορειοδυτική Θεσσαλία καί τή Δυτική Μακεδονία. Ὅταν ἔφθασα στήν ἕδρα τῆς 9ης Μεραρχίας στή Βουχορίνα βρίσκω ἕναν Ἀλβανό ἀξιωματικό μέ γράμμα ἀπό τόν Τέμπο, πού ζητᾶ τώρασύνδεση μέ ἐκπρόσωπο τοῦ Γενικοῦ Στρατηγείου τοῦ ΕΛΑΣ.
 
Δέν θυμᾶμαι καλά ἀλλά ἔτσι πρέπει νά ἔχει τό ζήτημα. Μέ τούς Ἀλβα­νούς ἀντάρτες τῆς περιοχῆς τῆς Κορυτσᾶς ἡ 9η Μεραρχία εἶχε τακτική ἐπικοινωνία. Πάντως αὐτή ἡ ἱστορία κατέληξε στό νά συναντη­θοῦμε σέ λίγο σέ ραντεβού, πού τούς καθόρισα ἐγώ στή Σλήμνιστα τοῦ Γράμμου, ὅπου καί πῆγα μαζί μέ τό στρατηγό Τζιότζιο, γιατί ὅπως -ἀλήθεια, τώρα τό θυμήθηκα- στό γράμμα τους γράφανε ὅτι θέλουνε νά ἀρχίσουνε διαπραγματεύσεις καί γιά στρατιωτική συνεργασία.
 
Ἔξω ἀπό τόν Τζιότζιο πῆρα καί τρεῖς ἀντάρτες τοῦ ΕΛΑΣ ἀπό τή 10η Μεραρχία πού ξέρανε σέρβικα, γιατί ἤτανε γιουγκοσλάβοι. Τά ἑλλη­νικά τά εἶχαν μάθει στήν Ἀθήνα ὅπου δούλευαν καί ἀπ’ ὅπου βγῆκαν στό βουνό, μέσω τοῦ Βερμίου. Τό Χάρη, τή γυναίκα του Μάρω καί τήν ἀδελφή της Βούκα. Ἡ 10η Μεραρχία βρισκότανε τότε στήν περιοχή τοῦ Βοΐου. Ἔτσι κατά τή διάρκεια τῆς περιοδείας μου αὐτῆς μοῦ δόθηκε ἡ εὐκαιρία νά δῶ καί τή 10η Μεραρχία.
 
Συναντηθήκαμε στή Σλήμνιτσα, στά σύνορα Ἀλβανίας καί Ἑλλάδος. Μείναμε μία βραδιά ἐκεῖ καί ἐπειδή ἐγώ δέν εἶχα καί πολύ καιρό καί μέ περίμενε μία συνδιάσκεψη μέ τούς ἀξιωματικούς τῆς 9ης καί 10ης Μεραρχιῶν στό Τσοτύλι καί ἐπειδή ἀπ’ τήν ἄλλη ὁ Τέμπο εἶχε περισσότερο καιρό καί ἤθελε λιγάκι νά γνωρίσει καί τήν Ἑλλάδα καί τό ἀν­ταρτικό της, ἀρχίσαμε, συνεχίζοντας τίς διαπραγματεύσεις μας, νά κατεβαίνουμε πρός τό Τσοτύλι. Ἀπό τίς πρῶτες ὧρες ἀποδείχτηκε ὅτι τά σέρβικα δέν εἶναι καί τόσο δύσκολα γιά μένα καί ἔτσι δέν κρεμόμασταν γιά τίς συζητήσεις ἀπό τό Χάρη.
 
Ἀπό τήν πρώτη ἀκόμα μέρα φάνηκε ὅτι ὁ Τέμπο δέν ἤθελε τόσο νά διευκολύνει τόν Βερβέρη, ὅσο νά διευκολυνθεῖ γιά τά προβλήματα πού τόν ἀπασχολοῦσαν. […]
 
Τά ζητήματα πού σέ συνέχεια ἔβαλε ὁ Τέμπο καί σέ μένα εἶναι τά ἀκόλουθα.
 
Συνεργασία τῶν τεσσάρων ἐθνικοαπελευθερωτικῶν στρα­τῶν, γενική[2]. Ἀντιπροσώπευσή τους ἀμοιβαία καί τήρηση κανονι­κῆς ἐπαφῆς. Αὐτή ἡ συνεργασία πρέπει γρήγορα νά προωθη­θεῖ καί νά καταλήξει στή δημιουργία ἑνός κοινοῦ γενικοῦ στρατηγείου, πού νά καθοδηγήσει τό ἀντάρτικο κίνημα ὅλης τῆς Βαλκανικῆς. Γιά τό σκοπό αὐτό τά τρία ἐπιτελεῖα Ἀλβανι­κό, Ἑλληνικό καί Γιουγκοσλαβικό πρέπει νά ἀναλάβουν ἀπό κοινοῦ ἐπιχειρήσεις στήν περιοχή τῆς Καστοριᾶς, πού προσφέρεται περισσότερο ἀπό κάθε ἄλλη, γιά τήν ἀπελευθέρω­σή της καί γιά τήν ἐγκατάσταση τῆς ἕδρας τοῦ Κοινοῦ Γενι­κοῦ Στρατηγείου γιά ὅλη τή Βαλκανική.>
 
Τά τρία ἀδελφά κομμουνιστικά κόμματα νά βγάλουν μία προ­κήρυξη ἀπό κοινοῦ πρός ὅλον τόν πληθυσμό πού κατοι­κεῖ στή Μακεδονία, σέρβικη, ἑλληνική καί βουλγάρικη, στήν ὁποία νά τονίζαμε, ὅτι ἐπιστέγασμα τῆς πάλης του κατά τῶν κατακτητῶν θά εἶναι ἡ ἀπελευθέρωσή του. Μία συμφωνία μέ αὐτό τό περιεχόμενο ὑπέγραψε μέ τόν Βερβέρη.
 
Τοῦ ἐξήγησα πολύ καλά πόσο δέν εἶναι δυνατόν νά ὑπογράψου­με αὐτή τή δεύτερη πρόταση, πόσο ὀλέθριο λάθος θά εἶναι ἕνα τέτοιο πρᾶγμα γιά τό ΚΚΕ κ.λπ.
 
Ἀπ’ τήν ἄλλη, συμφώνησα ἀπόλυτα γιά τά ζητήματα τῆς στρατιω­τικῆς συνεργασίας μεταξύ μας καί γιά τή δημιουργία τοῦ κοινοῦ γε­νικοῦ στρατηγείου καί γιά τήν ἀπελευθέρωση τῆς περιοχῆς Καστο­ριᾶς πού ἦταν σχεδόν ὁλόκληρη λεύτερη ἔξω ἀπό τήν πόλη.Τοῦ εἶ­πα ὅτι γιά τά ζητήματα μποροῦμε νά ὑπογράψουμε ἕνα συμφωνητικό προσωρινό πού νά γίνει ὁριστικό μετά τήν ἔγκρισή του ἀπό τήν ΚΕ τοῦ ΚΚΕ καί τήν ΚΕ τοῦ ΕΛΑΣ ἀλλάζοντας ὅμως τούς ὅρους γιά τήν Μακεδονία. Ἕνα τέτοιο συμφωνητικό καί ὑπογράψαμε, ἀφοῦ συμφώνησε μέ τίς δικές μας θέσεις πάνω στό σλαβομακεδονικό ζήτημα […]».[3]
 
Σχετικά μέ τό θέμα τῆς Μακεδονίας εἶναι γνωστές ἤδη ἀπό τό 1924 οἱ θέσεις τοῦ ΚΚΕ, πού ἔκαναν ξεκάθαρα λόγο γιά αὐτοδιά­θε­ση. Τήν θέση αὐτή ὑποστήριζε τό κόμμα καί κατά τόν πρῶτο καιρό τῆς ὕπαρξης τοῦ ΕΑΜ. Στή Μακεδονία τό ΕΑΜ θεωροῦσε τούς Ἀλ­βα­νούς, τούς Βούλγαρους καί τούς Γιουγκοσλάβους «ἀδέλφια», πού θά ἑνώνονταν σέ μία ἑνιαία Μακεδονία, σάν ἀποτέλεσμα τῆς Βαλκα­νι­κῆς Ἕνωσης.
 
Μάλιστα τό ΕΑΜ-ΕΛΑΣ εἶχε ἐπίσημα τότε ὑποστηρίξει τό ρωσικῆς προέλευσης σχέδιο δημιουργίας μίας Σοβιετικῆς Δημοκρατίας τῆς Μακεδονίας. Ἔκανε πίσω μόλις τόν Ἰούλιο τοῦ 1943 τό ΕΑΜ ὅταν ἀντιλήφθηκε πώς ἡ πολιτική αὐτή ζημίωνε τό ΚΚΕ καί τόν ΕΛΑΣ.[4] Γιά εὐνόητους λόγους ὁ Τζήμας γράφει πώς ξεκαθάρισε στόν Τέμπο «πόσο ὀλέθριο λάθος» θά ἦταν γιά τό ΚΚΕ ἄν γινόταν γνωστή ἡ ἀποδοχή ἑνός τέτοιου ὅρου στήν Ἑλλάδα. Ἐντύπωση καί ἐρωτηματικά προκαλεῖ καί ἡ συμφωνία του μέ τόν Τέμπο γιά στρατιωτική συνεργασία ἀλλά καί ἀπό κοινοῦ «ἀπελευθέρωση» τῆς Κα­στοριᾶς. Ὅλα αὐτά δείχνουν ξεκάθαρη πρόθεση τοῦ Τζήμα νά κάνει ἀποδεκτό τό αἴτημα τοῦ Τέμπο γιά ἀνεξάρτητη Μακεδονία ἀλλά μέ ἔμμεσο τρόπο καί ἀθόρυβα. Ἐπιπλέον δέν πρέπει νά μᾶς διαφεύγει καί ἡ στάση τοῦ κόμματος καί τοῦ «Δημοκρατικοῦ Στρατοῦ» πάνω σέ αὐτό τό θέμα τήν περίοδο 1946 – ’49.
 
Ἐπιστρέφοντας ὡστόσο στό συμφωνητικό πού ὑπέγραψε ὁ Τζήμας καί ὁ Τέμπο, θά πρέπει νά ἀναφέρουμε πώς στίς 30 Αὐγούστου τοῦ 1943 ὁ Σιάντος ἀκύρωσε τό ἐν λόγῳ συμφωνητικό. Ὁ ἴδιος δικαιολόγησε τήν ἐνέργειά του λέγοντας πώς ἄν τό ἀποδεχόταν θά ἔδινε τό δικαίωμα στήν «ἀντίδραση» νά προπαγανδίσει πώς τό ΚΚΕ ὀργανώνει «Βαλκανική Διεθνῆ».[5] Παρ’ ὅλα αὐτά, ἡ σχέση τῶν Ἑλ­λήνων κομμουνιστῶν μέ τούς βαλκάνιους «συντρόφους» δέν διακόπηκε ὁριστικά. Στά τέλη τοῦ 1943 ὁ Τζήμας στέλνεται ἀπό τόν Σιάντο σάν μόνιμος σύνδεσμος τοῦ Γενικοῦ Στρατηγείου τοῦ ΕΛΑΣ μέ τόν Λαϊκό Ἀπελευθερωτικό Στρατό τοῦ Τίτο.
 
Ἡ ἄρνηση τοῦ Σιάντου γιά τήν ἐπικύρωση τῆς δημιουργίας Κοι­νοῦ Βαλκανικοῦ Στρατηγείου καί ταυτόχρονα ἡ ὑπογραφή τῆς συμφωνίας τοῦ Σαράφη μέ τούς Βρετανούς καί τόν Ζέρβα γιά Κοινό Γενικό Στρατηγεῖο Ἀνταρτῶν ἀντιμετωπίστηκε ἐχθρικά ἀπό ἡγετικά στελέχη τοῦ ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Ὁ Βαφειάδης γράφει πώς οἱ Ἄγγλοι ἔκαναν τήν συμφωνία μέ τόν ΕΛΑΣ γιά νά ἐμποδίσουν τή συνεργασία μέ τούς Ἀλβανούς τοῦ Χότζα καί τούς Τιτοϊκούς. Καί ψέγει τήν ἡγεσία τοῦ ΚΚΕ γιά τήν ἐπιλογή της αὐτή.[6] Φυσικά δέν ἦταν ὁ μόνος. Πολλά ἡ­γετικά στελέχη θεωροῦσαν ἔστω καί μεταγενέστερα λάθος τήν ἐπι­λογή αὐτή.
 
Ἐνδιαφέρουσα ἦταν καί ἡ ἄποψη τοῦ Ἄρη Βελουχιώτη. Ὁ καπετάνιος τοῦ ΕΛΑΣ ἦταν ξεκάθαρα ὑπέρ τῆς συνεργασίας μέ τούς βαλκάνιους συντρόφους ἀφ’ ἑνός γιατί ἦταν συνειδητός κομμουνιστής καί ἀφ’ ἑτέρου γιατί μισοῦσε τούς «ἰμπεριαλιστές» Βρετανούς.[7]Μά­λιστα ὅταν ξέσπασε ὁ κατοχικός ἐμφύλιος πόλεμος στήν Ἑλλάδα τόν Ὀκτώβριο τοῦ 1943, ὁ Βελουχιώτης κατηγόρησε τόν Ζέρβα καί ὄχι μό­νο σάν «συνεργάτη τῶν Γερμανῶν» καί ἐξαπέλυσε τήν ἐπίθεσή του σύμφωνα πάντα μέ τίς ὁδηγίες καί τίς ἐπίσημες ἀποφάσεις τοῦ Σιάντου. Τήν ἴδια ἀκριβῶς περίοδο οἱ Λαϊκοί Ἀπελευθερωτικοί Στρατοί στήν Ἀλβανία καί στήν Γιουγκοσλαβία ἐπιτέθηκαν ἐναντίον τοῦ Κούπι καί τοῦ Μιχαήλοβιτς ἀντίστοιχα. Ἦταν πολύ πιθανό ἄν ὄχι βέβαιο πώς οἱ ταυτόχρονες αὐτές ἐπιθέσεις ἦταν συμφωνημένες μεταξύ τῶν κομμουνιστῶν τῶν Βαλκανίων.[8] Ἄλλωστε καί ὁ Ἄρης Βελουχιώτης, ἐνῶ ὁ κατοχικός ἐμφύλιος διαρκοῦσε, ζήτησε ἐνίσχυση ἀπό τόν Ἀλ­βανό στρατηγό Τζιότζιο:
 
«Ἀγαπητέ Σύντροφε, πρῶτα σοῦ στέλ­νω τούς θερμότερους ἐπανα­στατικούς χαιρετισμούς καί τά συγ­χαρητήριά μου διά τήν ἐξέλιξη καί δράση τοῦ ἀδελφικοῦ μας Λαϊκοῦ Στρατοῦ σας. Ὕστερα πληροφορῶ τά ἑξῆς:
 
α) Βρισκόμαστε σέ πόλεμο σκληρό πρός τόν ΕΔΕΣ τοῦ προδότη Ζέρβα, ὅπως πρό καιροῦ οἱ σύντροφοί μας Σέρβοι πρός τόν προδότη Μιχαήλοβιτς. Αὐτοί μᾶς ἐπετέθηκαν πρῶτοι καί σέ συνεργασίαν στενή μέ τούς Γερμανούς καί μέ τήν ἀπόλυτη βοήθεια σέ πλη­ροφορίες,πολεμικόὑλικό καί χρήματα Ἄγγλων.
 
Β) Ἡ προσπάθειά μας ἐναντίον ὅλων ἐξελίσσεται εὐνοϊκά. Ἀντιμετωπίσαμε τούς Γερμανούς χωρίς πολλές ζημιές. Διαλύσαμε σχεδόν τόν Ζέρβα, πού τώρα ἔχει τραβη­χτεῖ, συνεργαζόμενος ἀνοιχτά μέ τούς Γερμανούς, στήν πε­ριοχή Λάκκα–Σουλίου, μέ τίς ὑπόλοιπες ἐλάχιστες δυνάμεις του.
 
Γ) Τό τμῆμα μας τῆς περιοχῆς Γκραμπάλα–Κα­λαμᾶ (15ο Σύνταγμα VII Μεραρχίας) ἀντιμετωπίζει τώρα ὅλο τό βάρος τῶν ὑπολειμμάτων τοῦ Ζέρβα. Ἠμεῖς δέν μποροῦμε νά συνεχίσουμε τήν προσπάθειά μας ἄν δέν βεβαιωθοῦμε γιά τίς τελικές προθέσεις καί σκοπούς τῶν Γερ­μανῶν ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ-ΑΡΤΗΣ. Θέλουμε λοιπόν ἀπό σᾶς νά μᾶς βοηθήσετε στό ἑξῆς: α) Νά ἔχετε στενή σύνδεση μέ τά τμήματά μας καί νά τούς διευκολύνετε ὅσο μπορεῖτε σέ περίπτωση συμπτύξεως διά λόγους πιέσεως πρός τάς γραμμάς σας, ὅπως ἔχουν διαταχθεῖ,
 
β) Νά τούς ἐνισχύσετε ὅσο σᾶς εἶναι δυνατό μέ πυρομαχικά καί τρόφιμα, χρεώνοντάς μας, γιατί ἐπί τοῦ παρόντος εἶναι ἀδύνατο ἀπό τεχνικούς λόγους νά τούς ἐνισχύσουμε ἐμεῖς ἀπ᾽ ἐδῶ. Μέ τόν ἴδιο σύνδεσμο σέ παρακαλῶ νά μοῦ στείλεις μιά πού δροῦμε τώρα προσωπικά στήν Ἤπειρο, ὅσες μπορεῖς περισσότερες πληροφορίες γιά τό κίνημά σας καί τίς κινήσεις τῶν Γερμανῶν στήν περιοχή σας.
 
ΧΙ. 1943, μέ συντροφική ἀγάπη
Ἄρης Βελουχιώτης».
 
Ἀπό τήν ἐπιστολή τοῦ Βελουχιώτη ἀποδεικνύεται πώς ὑπῆρχε γνώση τῶν ταυτόχρονων ἐπιθέσεων τῶν κομμουνιστῶν παρτιζάνων στή Γιουγκοσλαβία. Ὅπως ἐπίσης ἰδιαίτερη σημασία ἔχει ἡ πρόταση «Ἠμεῖς δέν μποροῦμε νά συνεχίσουμε τήν προσπάθειά μας ἄν δέν βεβαιωθοῦμε γιά τίς τελικές προθέσεις καί σκοπούς τῶν Γερμανῶν ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ-ΑΡΤΗΣ», πού ἐπιβεβαιώνει τήν ἄποψη τοῦ Χάμμοντ πώς τό Βαλκανικό Κομμουνιστικό σύστημα ὀργάνωσε τίς ἐπιθέσεις κατά τῶν ἐθνικῶν ἀντιστασιακῶν ὀργανώσεων σέ Ἑλλάδα, Γιουσκοσλαβία καί Ἀλβανία ταυτόχρονα γιατί περίμεναν πώς θά ἀποτραβηχτοῦν οἱ Γερμανοί ἀπό τά Βαλκάνια τήν ἐποχή ἐκείνη.
 
Πέρα ἀπό ὅλα αὐτά ὡστόσο καί μέχρι τήν ἀκύρωση τοῦ συμ­φωνητικοῦ δημιουργίας Κοινοῦ Βαλκανικοῦ Στρατηγείου στά τέλη Αὐγούστου 1943, ἀντιπροσωπεῖες τῶν Γιούγκοσλαβων καί Ἀλβανῶν ἐκπροσώπων ἔφτασαν στήν Ἑλλάδα καί συμμετεῖχαν στή συνδιάσκε­ψη τοῦ ΕΛΑΣ στή Δυτική Μακεδονία καί συγκεκριμένα στό Τσοτύλι τήν 29η Ἰουνίου 1943.
 
Ἐκεῖ ὁ Τζήμας ἔβγαλε λόγο καί τόνισε πώς ἡ μέχρι τότε συμπεριφορά τοῦ ΕΑΜ-ΕΛΑΣ ἔναντι τῶν ἄλλων ὀργανώ­σεων ἦταν ἀδιάλλακτη καί λαθεμένη. Στό ἑξῆς θά ἄλλαζε.[9] Ἀκολού­θως τήν 7ηἸουλίου στήν Καστανιά Καρδίτσας λαμβάνει χώρα ἡ 1η Πανθεσσαλική Συνδιάσκεψη, ὅπου συμμετεῖχαν ἡγετικά στελέχη τοῦ ΕΑΜ-ΕΛΑΣ καί οἱ Γιουγκοσλάβοι καί Ἀλβανοί ἀντιπρόσωποι τῶν κομ­μουνιστικῶν κινημάτων.[10] Μεταξύ ἄλλων μίλησε ὁ πολιτικός καθοδηγητής τοῦ ΕΑΜ στήν Ἤπειρο, Ὀρφέας Βλαχόπουλος, ὁ ὁποῖος τόνι­σε τά σφάλματα πού διέπραξε ἡ ὀργάνωσή του ὡς πρός τίς ἐπιθέ­σεις κατά ἄλλων ὀργανώσεων καθώς καί τήν «ἑνότητα» πού ἔπρεπε πλέον νά ἐπιτευχθεῖ. Τό σημαντικότερο ὅλων ἦταν ὅτι ξεκαθάρισε πώς ὅσοι μέσα στό ΕΑΜ ἐξακολουθοῦσαν νά εἶναι καχύποπτοι ἔνα­ντι τῶν Ἄγγλων ἔπρεπε νά ἐκδιωχθοῦν ἀπό τήν ὀργάνωση.[11]
 
Ἀκολούθως μίλησε ὁ καπετάνιος τοῦ ΕΛΑΣ, Ἄρης Βελουχιώτης ὁ ὁποῖος τόνισε: «Μετά τήν ἐπιτυχῆ ἐκπλήρωση τοῦ πρώτου μας σκο­ποῦ, τῆς ἐκδίωξης τῶν εἰσβολέων, ἡ ἐπίτευξη τοῦ δεύτερου σκοποῦ μας, τῆς ἐξασφάλισης τῆς ἐξουσίας τοῦ λαοῦ, εἶναι ἐπίσης ἐγγυη­μέ­νη. Ὑπάρχουν, δυστυχῶς, μερικοί κακοί Ἕλληνες πού προτιμοῦν νά παραμείνουμε σκλάβοι, παρά νά πάρει ὁ λαός στά χέρια του τή μοῖρα του. Ἐναντίον τους πρέπει νά πολεμήσουμε, μέ μεγαλύτερη σκληρότητα ἀπ’ ὅ,τι ἀπέναντι στούς εἰσβολεῖς».
 
Ὁ Τζήμας ἐπεσή­μα­νε πώς τό προσωρινό στρατηγεῖο μέ τούς Βαλκάνιους συντρόφους ἀργότερα θά γίνει μόνιμο ἐνῶ ὁ Μητροπολίτης Κοζάνης Ἰωακείμ τόνισε πώς θά ἐπιτευχθεῖ ἡ πολυπόθητη «βαλκανική ἑνότητα».[12] Ὁ ἴδιος μάλιστα δέν παρέλειψε νά τονίσει πώς τό ΚΚΕ ἦταν ἡ βάση τοῦ ΕΑΜ. Σύμφωνα μέ τόν Μάγιερς ἐπιτιμήθηκε ἔντονα ἀπό τόν Τζήμα γιά τόν λόγο αὐτό μετά τό τέλος τῆς συνδιάσκεψης.[13] Στό λόγο τους ἀντίστοιχα οἱ ἀντιπρόσωποι τῶν Ἀλβανῶν καί τῶν Γιουγκοσλάβων τό­νισαν μεταξύ ἄλλων πώς οἱ «βαλκανικοί λαοί ἀγωνίζονται καί πο­λεμοῦν γιά τή δημιουργία μίας ὁμοσπονδίας ὅλων τῶν βαλκανικῶν κρατῶν».[14]
 
Στίς 7 Ἰουλίου κυκλοφόρησε, ὑπογεγραμμένη ἀπό τούς Σαράφη, Βελουχιώτη καί Τζήμα, ἡ ἀκόλουθη διαταγή πρός τούς ἀντάρτες τοῦ ΕΛΑΣ:
 
ΕΛΑΣ
ΑΝΤΑΡΤΙΚΑ ΣΩΜΑΤΑ ΕΛΛΑΔΟΣ
ΓΕΝΙΚΟΝ ΣΤΡΑΤΗΓΕΙΟΝ
ΕΠΙΤΕΛΕΙΟΝ – ΓΡΑΦ. ΙΙΙ
 
Ἀριθμ. 68
 
Συνεργασία μετ’ Ἀλβανῶν καί Γιουγκοσλάβων
 
Κατόπιν τοῦ ἀναπτυχθέντος πνεύματος συναδελφώσεως μετά τῶν Ἀλβανῶν καί Γιουγκοσλάβων ἀνταρτῶν καί τῆς διαπιστωθείσης ἀνάγ­κης τῆς πλήρους συνεργασίας τῶν ἀνταρτικῶν Στρατῶν ἐναντίον τῶν Στρατῶν κατοχῆς ἀπεφασίσθη νά ἐπιδιωχθῆ ὁ συντονισμός τῶν ἐ­νεργειῶν μας καί ὁ σχηματισμός μελλοντικῶς ἑνός μονίμου Βαλκα­νικοῦ Γενικοῦ Στρατηγείου, ὅπερ θά δίδη τάς γενικάς γραμμάς τῶν ἐπιχειρήσεων καί θά συντονίζη ταύτας εἰς ὅλην τήν Βαλκανικήν.
 
Εἰς τήν ἐκτέλεσιν τῶν ἀποφάσεων τούτων παρακαλοῦμεν ὅπως ἐπι­διώξητε τήν πλήρη συνεργασίαν μετά τοῦ Ἀλβανικοῦ καί Σερβικοῦ ἀντάρτικου Στρατοῦ τοῦ ΕΑΜ εἰς τάς περιφερείας τάς γειτνιάζουσας μετ’ αὐτῶν καί εἰδικῶς εἰς τάς περιφερείας Μπίχλιστα, Γράμμου, Κόνιτσας, Γραμπάλας, Καλαμᾶ, Καιμακτσαλάν, Φλωρίνης, Μοναστηρίου καί Γευγελῆς.
 
Ἡ συνεργασία αὕτη δύναται νά ἐπιτευχθῆ καλλίτερα διά τῆς στενῆς ἐπαφῆς καί τῆς πλήρους Στρατιωτικῆς συμπράξεως, διά τῆς δημιουρ­γίας κοινῶν Ἀρχηγείων ἤ Ὑπαρχηγείων, τῆς ὑπάρξεως Ἀξιωματικῶν συνδέσμων ἐναλλάξ καί τῆς δημιουργίας κοινῶν Συγκροτημάτων ἀ­κόμη δι’ ἰσαρίθμων Ἑλληνικῶν καί Ἀλβανικῶν ὁμάδων, ἤ Ἑλληνι­κῶν καί Σερβικῶν ὁμάδων. Τά Συγκροτήματα ταῦτα ὑπό κοινήν δι­οίκησιν οὐ μόνον θά δρῶσιν ἐναντίον τῶν κατακτητῶν, ἀλλ’ ἐφοδι­ασμένης ἑκάστης ὁμάδος μέ τήν σημαίαν της, θά περιέρχονται τας περιφερείας Κορυτσᾶς, Ἀργυροκάστρου, Τσαμουριᾶς, Καστοριᾶς, Μοναστηρίου, Φλωρίνης,Ἀλμοπίας καί Γευγελῆς, ὅπου ὑπάρχουσι Ἕλληνες, Ἀλβανοί καί Σλαυόφωνοι Μακεδόνες καί διά τῆς παρουσίας των, τῶν λόγων των καί τῆς κοινῆς συμβιώσεως θέλουσι συντελέσει εἰς τήν κατανόησιν παρ’ αὐτῶν ὅτι δέον διά παντός τρόπου νά ὑποστηρίξωσι τόν κοινόν ἀγώνα κατατασσόμενοι ἐν τέλει εἰς τάς κοινάς ταύτας ὁμάδας ἤ δημιουργοῦντες ἀνεξαρτήτους τοιαύτας ὑπό τάς διαταγάς τῶν κοινῶν Ἀρχηγείων.
 
Ἡ Στρατιωτική αὕτη συνεργασία θέλει ἐπί πλέον συντελέσει εἰς τήν ἀνάπτυξιν ἑνός ἀπολύτως φιλικοῦ πνεύματος ἀπαραιτήτου διά τήν φιλικήν ἐπίλυσιν τῶν τυχόν ὑπαρχουσῶν συνοριακῶν διαφορῶν κατά τό Συνέδριον τῆς Εἰρήνης καί τήν δημιουργίαν τῶν προϋποθέσεων ἐκείνων αἵτινες εἶναι ἀπαραίτητοι διά τήν εἰς τό μέλλον ἀδελφικήν διαβίωσιν καί συνεργασίαν τῶν Βαλκανικῶν Λαῶν.
 
Γενικόν Στρατηγεῖον 9/7/1943
 
Στέφανος Σαράφης
 
Ἄρης Βελουχιώτης
 
Βασίλης Σαμαρινιώτης
 
Ὅταν ἀργότερα ὁ Σιάντος θά ἀκυρώσει γιά πολιτικούς λόγους τό σύμφωνο, οἱ ἀντιδρῶντες θά κατηγορήσουν τήν ἡγεσία τοῦ κόμματος γιά δουλοπρεπῆ στάση ἔναντι τῶν Ἄγγλων. Ὡστόσο γιά τήν ἀντίστοιχη «δουλοπρέπεια» πού ἔκανε λόγο γιά σοβιετοποίηση τῆς Μακεδονίας δέν γίνεται στήν ἐαμική ἱστοριογραφία λόγος.
____________________________________
Παραπομπές:
 
[1] Τό ἴδιο πρόσωπο ἀναφέρεται εἴτε σάν «Τζιότζιο», εἴτε σάν «Τζότζε» ἤ «Τζῶτζο».
[2] Ἐννοεῖ ἑλληνικοῦ (ΕΑΜ), γιουγκοσλαβικοῦ, ἀλβανικοῦ καί βουλγαρικοῦ.
[3] Γρηγόρης Φαράκος, Ὁ ΕΛΑΣ καί ἡ ἐξουσία, τόμος Β’, Ἑλ­ληνικά Γράμματα, 2000, σ. 277 – 278.
[4] Νίκολας Χάμμοντ, Με τούς ἀντάρτες 1943-44, Ἑλληνική Εὐρωεκδοτική, 1982, σ. 80 – 81.
[5] Γρηγόρης Φαράκος, Ὁ ΕΛΑΣ καί ἡ ἐξουσία, τόμος Α’, Ἑλ­ληνικά Γράμματα, 2000, σ. 127.
[6] Μάρκου Βαφειάδη, Ἀπομνημομνεύματα 1940–1944, τόμος Β’, Λιβάνης 1985, σ. 120.
[7] Ὁ Καραγιώργης σέ ἐπιστολή του πρός τό Π.Γ. τοῦ ΚΚΕ (3.7.1943) γράφει μεταξύ ἄλλων: «ὉἌρης ἀπερίφραστα μοῦ δήλωσε ὅτι δέν εἶναι σύμφωνος μέ τήν κομματική γραμμή στό σημεῖο πού ἀφορᾶ στή θέση μας ἀπέναντι τῶν Ἄγ­γλων. […] Ὁἴδιος μισεῖ τήν Ἀγγλία καί φυσικά τίς φιλικές πρός αὐτήν ὀργανώ­σεις. […] Τό μῖσος αὐτό τό ἐκφράζει ἀνοιχτά στίς ὁμιλίες του πρός τόν λαό, ὅπως τό ἄκουσα μέ τά αὐτιά μου στό χωριό Στένωμα. […]»
[8] Νίκολας Χάμμοντ, Με τούς ἀντάρτες 1943-44, Ἑλληνική Εὐρωεκδοτική, 1982, σ. 118.
[9] Ἔντυ Μάγιερς, Ἡ Ἑλληνική Περιπλοκή, Ἑξάντας 1975, σ. 208.
[10] Καί στίς δυό συνδιασκέψεις συμμετεῖχε ὁ Μάγιερς μέ ἄλλους Βρετανούς ἀξιωματικούς.
[11] Πέτρος Μακρῆς – Στάϊκος, (ἐπιμ.), Βρετανική πολιτική καί ἀντιστασιακά κινήματα στήν Ἑλλάδα. Ἡ ἀπόρρητη ἔκθεση τοῦ ταγματάρχη DavidJ. Wallace, Ὠκεανίδα, 2009, σ. 70-71.
[12] Πέτρος Μακρῆς – Στάϊκος, (ἐπιμ.), Βρετανική πολιτική καί ἀντιστασιακά κινήματα στήν Ἑλλάδα. Ἡ ἀπόρρητη ἔκθεση τοῦ ταγματάρχη DavidJ. Wallace, Ὠκεανίδα, 2009, σ. 77.
[13] Ἔντυ Μάγιερς, Ἡ Ἑλληνική Περιπλοκή, Ἑξάντας 1975, σ. 209.
[14] Πέτρος Μακρῆς – Στάϊκος, (ἐπιμ.), Βρετανική πολιτική καί ἀντιστασιακά κινήματα στήν Ἑλλάδα. Ἡ ἀπόρρητη ἔκθεση τοῦ ταγματάρχη DavidJ. Wallace, Ὠκεανίδα, 2009, σ. 67.  Πηγή: Ελληνικά Χρονικά, Αβέρωφ
 
Πηγή: aktines.blogspot.com