Το πρόσωπο της Θεοτόκου πάντα είχε ιδιαίτερη θέση στην Ορθόδοξη Εκκλησία του Χριστού. Η Ορθόδοξη πίστη από πάντα την αναγνώριζε και της έδινε την αξία που της αρμόζει δίπλα στον Χριστό. Όχι σαφώς ως «συν- λυτρώτρια» (άπαγε της βλασφημίας), αλλά ως έναν άνθρωπο από την οποία ο Θεός Λόγος προσέλαβε την ανθρώπινη φύση για να ανοίξει και πάλι τον δρόμο προς την «ομοίωση», ένας δρόμος που είχε κλείσει κατά την πτώση των πρωτοπλάστων. Αυτήν την τιμή θα προσπαθήσουμε να καταδείξουμε θεολογικά με Πατερικά εδάφια, από Πατέρες διαφορετικών εποχών. Διότι πρώτος ο Θεός την τίμησε κατά τον ευαγγελισμό της.
Άγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος (107 μ Χ).
«Ένας ιατρός υπάρχει, και σαρκικός και πνευματικός, γεννητός και αγέννητος, που ενώ είναι Θεός ενσαρκώθηκε, και ενώ είναι η ζωή η αληθινή θανατώθηκε, και αφού εκ της Μαρίας εν χρόνω και εκ του Θεού προαιώνια γεννήθηκε, πρώτα έγινε παθητός, χάρη της σωτηρίας μας, και έπειτα απαθής, ο Ιησούς Χριστός ο Κύριός μας».
(Άγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος, «Επιστολή προς Εφεσίους», VII:2, Αποστολικοί Πατέρες, Χ. Κρικώνη, τόμος Α, σελ. 123).
Σχόλιο: Ο Θεός Λόγος σαρκώθηκε εν χρόνω στην κοιλιά της Παρθένου Μαρίας, προκειμένου να γίνει παθητός για την σωτηρία μας. Εδώ φαίνεται η συμβολή της Παρθένου στο θέμα της σωτηρίας. Δεν θα υπήρχε σωτηρία-θεραπεία της φύσης μας, αν δεν προσλάμβανε την ανθρώπινη φύση ο Θεός Λόγος για να την θεώσει, να της δώσει δηλαδή την δυνατότητα της «ομοίωσης». Αυτή η ενσάρκωση είναι η θεραπεία μας.
Άγιος Ιουστίνος ο Μάρτυρας (Β’ αιώνας).
«Πράγματι η Εύα, παρθένος ούσα και άφθορος, συλλαβούσα τον λόγον από τον όφιν, εγέννησε παρακοήν και θάνατον· λαβούσα δε πίστιν και χαράν η παρθένος Μαρία, όταν ο άγγελος Γαβριήλ της ανήγγειλεν ότι «Πνεύμα Κυρίου θα έλθει επ’ αυτήν και δύναμις υψίστου θα την επισκιάσει, διό και το γεννώμενον από αυτήν άγιον τέκνον είναι Υιός Θεού» (Λουκάς 1,35), αποκρίνετο· «ας γίνει εις εμέ κατά τον λόγον σου» (Λουκάς 1,38)».
(Άγιος Ιουστίνος ο Μάρτυς, «Διάλογος προς Τρύφωνα», 100:5, ΕΠΕ 1, σελ. 547).
Σχόλιο: Είναι από τις αρχαιότερες μαρτυρίες παραλληλισμού της Παρθένου Μαρίας με την Εύα. Η Εύα παράκουσε ελεύθερα, και γέννησε τον θάνατο. Η Μαρία υπάκουσε ελεύθερα, και γέννησε την Ζωή. Μεγάλη η συμβολή της, που μαρτυρείται (και) αγιογραφικά.
Άγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος (107 μ Χ).
«Ένας ιατρός υπάρχει, και σαρκικός και πνευματικός, γεννητός και αγέννητος, που ενώ είναι Θεός ενσαρκώθηκε, και ενώ είναι η ζωή η αληθινή θανατώθηκε, και αφού εκ της Μαρίας εν χρόνω και εκ του Θεού προαιώνια γεννήθηκε, πρώτα έγινε παθητός, χάρη της σωτηρίας μας, και έπειτα απαθής, ο Ιησούς Χριστός ο Κύριός μας».
(Άγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος, «Επιστολή προς Εφεσίους», VII:2, Αποστολικοί Πατέρες, Χ. Κρικώνη, τόμος Α, σελ. 123).
Σχόλιο: Ο Θεός Λόγος σαρκώθηκε εν χρόνω στην κοιλιά της Παρθένου Μαρίας, προκειμένου να γίνει παθητός για την σωτηρία μας. Εδώ φαίνεται η συμβολή της Παρθένου στο θέμα της σωτηρίας. Δεν θα υπήρχε σωτηρία-θεραπεία της φύσης μας, αν δεν προσλάμβανε την ανθρώπινη φύση ο Θεός Λόγος για να την θεώσει, να της δώσει δηλαδή την δυνατότητα της «ομοίωσης». Αυτή η ενσάρκωση είναι η θεραπεία μας.
Άγιος Ιουστίνος ο Μάρτυρας (Β’ αιώνας).
«Πράγματι η Εύα, παρθένος ούσα και άφθορος, συλλαβούσα τον λόγον από τον όφιν, εγέννησε παρακοήν και θάνατον· λαβούσα δε πίστιν και χαράν η παρθένος Μαρία, όταν ο άγγελος Γαβριήλ της ανήγγειλεν ότι «Πνεύμα Κυρίου θα έλθει επ’ αυτήν και δύναμις υψίστου θα την επισκιάσει, διό και το γεννώμενον από αυτήν άγιον τέκνον είναι Υιός Θεού» (Λουκάς 1,35), αποκρίνετο· «ας γίνει εις εμέ κατά τον λόγον σου» (Λουκάς 1,38)».
(Άγιος Ιουστίνος ο Μάρτυς, «Διάλογος προς Τρύφωνα», 100:5, ΕΠΕ 1, σελ. 547).
Σχόλιο: Είναι από τις αρχαιότερες μαρτυρίες παραλληλισμού της Παρθένου Μαρίας με την Εύα. Η Εύα παράκουσε ελεύθερα, και γέννησε τον θάνατο. Η Μαρία υπάκουσε ελεύθερα, και γέννησε την Ζωή. Μεγάλη η συμβολή της, που μαρτυρείται (και) αγιογραφικά.
Άγιος Ειρηναίος της Λυών (130- 202 μ Χ).
Στην θεολογία της «Ανακεφαλαιώσεως» του αγίου Ειρηναίου της Λυών, η οποία αναφέρεται στο ότι ο Θεός Λόγος προσλαμβάνοντας την ανθρώπινη φύση την ανέπλασε και της έδωσε το προνόμιο της ομοίωσης με τον Θεό το οποίο το είχε χάσει κατά την πτώση του Αδάμ και της Εύας, η Υπεραγία Θεοτόκος έχει σημαντικό ρόλο. Επίσης, ανακεφαλαιώνει στο θεανθρώπινο πρόσωπό του όλη την πλάση, ανακαινίζοντάς την.
Διαβάζουμε σε σχετικό άρθρο του π. Γ. Φλορόφσκι:
«Η λειτουργία της στην ενσάρκωση είναι διπλή. Απ’ τη μία μεριά εξασφαλίζει τη συνέχεια του ανθρωπίνου γένους. Ο Υιός της είναι, χάρις στην «δευτέρα γέννησή του», ο Υιός Δαβίδ, ο υιός Αβραάμ και όλων των προπατόρων (αυτό τονίζεται με έμφαση στη γενεαλογία του Ιησού και στις δύο εκδόσεις της). Κατά τη φράση του Ειρηναίου «ανακεφαλαίωσε εν αυτή το μακρό κατάλογο της ανθρωπότητος» (Κατά Αιρέσεων, III, 18, 1), «συνέλεξε εν εαυτώ όλα τα έθνη τα ήδη από του Αδάμ διασπαρέντα» (Κατά Αιρέσεων, III, 22, 3), και ανέλαβε εν εαυτώ την παλαιά οδό της δημιουργίας» (Κατά Αιρέσεων, IV, 23,4). Αλλά από την άλλη μεριά «επέδειξε ένα νέο είδος γεννήσεως» (Κατά Αιρέσεων, V,1,3). Ήταν ο Νέος Αδάμ». («Θέματα Ορθοδόξου Θεολογίας», σελ. 130).
Ο καθηγητής πατρολογίας Στυλιανός Παπαδόπουλος αναφέρει στον πρώτο τόμο της Πατρολογίας του σχετικά με την θέση της Θεοτόκου στην θεολογία του αγίου Ειρηναίου:
«Στο έργο της ανακεφαλαιώσεως έχει σπουδαία θέση και η Θεοτόκος. Ο ρόλος της είναι «σωτηριώδης», καθόσον συμβάλλει στην πνευματική αναμόρφωση του πιστού. Η Εύα παρακούσασα έγινε αρχή της πτώσεως, ενώ η Μαρία «υπακούσασα» έγινε «αιτία σωτηρίας» για όλη την ανθρωπότητα (Κατά Αιρέσεων, Γ 22,4). Η προσφορά της Θεοτόκου είναι λοιπόν πολύ περισσότερο από παραδειγματική» (σελ. 298).
Άγιος Ιππόλυτος (170- 235 μ Χ).
«Εμφαίνων το κατά σάρκα του Κυρίου ημών, ότι εξ Αγίου Πνεύματος και εκ Μαρίας εγεννήθη. Λέγει γαρ και εν άλλη γραφή· «Και εξελεύσεται ράβδος εκ της ρίζης Ιεσσαί και άνθος εκ της ρίζης αναβήσεται» (Ησαίας 11:1)
(Άγιος Ιππόλυτος, «Απόσπασμα από την Γένεση, 49:9», ΒΕΠΕΣ 6, σελ. 116)
Σχόλιο: Εδώ, βρίσκουμε την ίδια διατύπωση με αυτήν του Συμβόλου της Πίστεως, που θα γραφτεί 100 χρόνια περίπου μετά τα χρόνια του Ιππολύτου, « Τον δι’ ημάς τούς ανθρώπους και δια την ημετέραν σωτηρίαν κατελθόντα εκ των ουρανών και σαρκωθέντα εκ Πνεύματος Αγίου και Μαρίας της Παρθένου και ενανθρωπήσαντα» (Άρθρο 3 του Συμβόλου της Πίστεως).
Επίσης, στην προφητεία του Ησαία που μεταφέρει ο άγιος Ιππόλυτος, η Παρθένος προφητεύεται ως «ραβδί» (κορμός) που βγαίνει από την ρίζα του Ιεσσαί (ο Ιεσσαί ήταν ο πατέρας του Δαβίδ), και ο Χριστός ως ο «ανθός» που φυτρώνει από τη ρίζα και το ραβδί.
«Ην δε το κατά σάρκα επ’ εσχάτων εκ παρθενικής μήτρας κυοφορούμενος, ίνα και εκ μήτρας μητρός πάλιν γενόμενος φανερός». Και δια τούτο λέγει· «Ούτος ο πλάσας με εκ κοιλίας δούλω εαυτώ» (Ησαίας 49:5)».
(Άγιος Ιππόλυτος, «Εις τας ευλογήσεις του Ιακώβ», XXVII στίχοι 30-35, ΒΕΠΕΣ 6, σελ. 152).
Σχόλιο: Ο άγιος Ιππόλυτος αναφέρεται στην κυοφορία της Παρθένου. Είναι πολύ σπουδαίο ότι δεν ήρθε ουρανοκατέβατος, αλλά έπρεπε να προσλάβει την ανθρώπινη φύση και να γεννηθεί κατά σάρκα για μας. Είναι ένα σημαντικό σημείο που επιμένουν οι Πατέρες προκειμένου να αντιμετωπίσουν διάφορες αιρέσεις. Στα χρόνια του Ιππολύτου, τον Γνωστικισμό.
«Αλλ’ ευσεβώς ομολογεί πιστεύων, ότι δια την ημών σωτηρίαν, και το δήσαι προς ατρεψία το παν, ο των όλων Δημιουργός εκ της Παναγίας Αειπαρθένου Μαρίας, κατά σύλληψιν άχραντον, δίχα τροπής, ενουσιώσας εαυτώ ψυχήν νοεράν μετά αισθητικού σώματος, γέγονεν άνθρωπος φύσει κακίας αλλότριος, όλος Θεός ο αυτός, και όλος άνθρωπος ο αυτός, όλος Θεός ομού, φύσει και άνθρωπος ο αυτός».
(Άγιος Ιππόλυτος Ρώμης, «Κατά Βήρωνος και Ήλικος», VIII στίχοι 1-5, ΒΕΠΕΣ 6, σελ. 275)
Είναι από αμφιβαλλόμενο έργο του αγίου Ιππολύτου (και μάλλον μεταγενέστερο του Ιππολύτου, αν κρίνουμε από την ορολογία). Παρόλα αυτά, το χωρίο δεν παύει να εκφράζει την πεποίθηση της αρχαίας Εκκλησίας για την Παρθένο Μαρία. Στο χωρίο δηλώνεται καθαρά η ενανθρώπιση του Θεού Λόγου από την Μαρία που ονομάζεται «Παναγία» και «Αειπάρθενος», που έγινε χωρίς σαρκική μίξη, χωρίς να αλλάξει καμία από τις δύο φύσεις, προσλαμβάνοντας ο Λόγος ψυχή και σώμα (την προπτωτική ανθρώπινη φύση), ο Ίδιος ολοκληρωμένος Θεός και ταυτόχρονα ολοκληρωμένος άνθρωπος, ασύγχυτα.
Σχόλιο: Ο άγιος Ιππόλυτος αναφέρεται στην κυοφορία της Παρθένου. Είναι πολύ σπουδαίο ότι δεν ήρθε ουρανοκατέβατος, αλλά έπρεπε να προσλάβει την ανθρώπινη φύση και να γεννηθεί κατά σάρκα για μας. Είναι ένα σημαντικό σημείο που επιμένουν οι Πατέρες προκειμένου να αντιμετωπίσουν διάφορες αιρέσεις. Στα χρόνια του Ιππολύτου, τον Γνωστικισμό.
«Αλλ’ ευσεβώς ομολογεί πιστεύων, ότι δια την ημών σωτηρίαν, και το δήσαι προς ατρεψία το παν, ο των όλων Δημιουργός εκ της Παναγίας Αειπαρθένου Μαρίας, κατά σύλληψιν άχραντον, δίχα τροπής, ενουσιώσας εαυτώ ψυχήν νοεράν μετά αισθητικού σώματος, γέγονεν άνθρωπος φύσει κακίας αλλότριος, όλος Θεός ο αυτός, και όλος άνθρωπος ο αυτός, όλος Θεός ομού, φύσει και άνθρωπος ο αυτός».
(Άγιος Ιππόλυτος Ρώμης, «Κατά Βήρωνος και Ήλικος», VIII στίχοι 1-5, ΒΕΠΕΣ 6, σελ. 275)
Είναι από αμφιβαλλόμενο έργο του αγίου Ιππολύτου (και μάλλον μεταγενέστερο του Ιππολύτου, αν κρίνουμε από την ορολογία). Παρόλα αυτά, το χωρίο δεν παύει να εκφράζει την πεποίθηση της αρχαίας Εκκλησίας για την Παρθένο Μαρία. Στο χωρίο δηλώνεται καθαρά η ενανθρώπιση του Θεού Λόγου από την Μαρία που ονομάζεται «Παναγία» και «Αειπάρθενος», που έγινε χωρίς σαρκική μίξη, χωρίς να αλλάξει καμία από τις δύο φύσεις, προσλαμβάνοντας ο Λόγος ψυχή και σώμα (την προπτωτική ανθρώπινη φύση), ο Ίδιος ολοκληρωμένος Θεός και ταυτόχρονα ολοκληρωμένος άνθρωπος, ασύγχυτα.
Πηγή: exprotestant.blogspot.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου