Ακολουθεί απόσπασμα από την πατρολογία του καθ. Στυλιανού Παπαδόπουλου, σχετικά με τους αγίους Πατέρες και το θύραθεν πνευματικό περιβάλλον στο οποίο έδρασαν.
«Δια να συναντήσουν οι εκκλησιαστικοί συγγραφείς τον άνθρωπο του κόσμου μίλησαν τη γλώσσα του. Εάν συγχρόνως δεν νόθευσαν την αλήθεια του Ευαγγελίου, συνέβη διότι οι συγγραφείς μας είχαν βαθιά συνείδηση της απόλυτης διαφοράς μεταξύ των δύο μεγεθών, του χριστιανισμού και της θύραθεν ποικίλης σκέψεως. Όσο καλύτερα ο συγγραφέας γνώριζε κι αναγνώριζε τη διαφορά αυτή, τόσο γνησιότερη διαφύλαττε τη χριστιανική αλήθεια. Στο θέμα δημιουργήθηκε συχνά παρεξήγηση με διπλή κατεύθυνση . Η μία οδήγησε προς την απόλυτη απόρριψη της πνευματικής γλώσσας της εποχής, η άλλη προς την αδιάκριτη και χωρίς προϋποθέσεις πρόσληψή της. Την πρώτη κατεύθυνση ακολούθησαν αυτοί που χαρακτηρίζονται από τον Γρηγόριο Θεολόγο «υπεράγαν Ορθόδοξοι». Όσοι εξέφραζαν στείρα προσκόλληση στο γράμμα της Γραφής, όσοι δεν διέκριναν μεταξύ ουσίας και μορφής, όσοι δεν κατανοούσαν τη μορφοποιητική δύναμη και ευρύτητα της θείας αλήθειας και αυτοί που συνειδητά ή ασυνείδητα περιόριζαν την Εκκλησία σε κλειστή και μικρή ομάδα εκλεκτών για τη γνώση ή καθαρών από αμαρτίες. Κατά τον ίδιο μεγάλο Θεολόγο Γρηγόριο αυτοί περιέπεσαν γι’ αυτό σε αίρεση και κακοδοξία. Τη δεύτερη κατεύθυνση ακολούθησαν όσοι, αντίθετα προς τους προηγούμενους, δεν διέθεταν ευαισθησία για την αλήθεια του Ευαγγελίου και δεν συνελάμβαναν την απολυτότητα και την αποκλειστικότητα του χριστιανισμού. Οι τελευταίοι μη βλέποντας στο βάθος τα δύο πνευματικά μεγέθη, παρασύρονταν από τις μορφές, από την πνευματικότητα πολλές φορές της ελληνικής σκέψεως ή του γνωστικισμού, και νόμιζαν ότι ως ένα σημείο στην θύραθεν σκέψη και θρησκεία έχομε απλώς ατελέστερη την αλήθεια ή με μια άλλη μορφή της ίδιας αληθείας με εκείνη των Γραφών. Επομένως ήταν για αυτούς πολύ φυσικό να προσλάβουν τη θύραθεν σκέψη στην οικοδόμηση της θεολογίας τους. Παράδειγμα μερικοί απολογητές, ο Κλήμης Αλεξανδρείας και μάλιστα ο Άρειος, που εισήγαγε στη θεολογική διαδικασία κοσμολογικές αντιλήψεις με αποτέλεσμα να καταλήξει στην αίρεση.
Στο προκείμενο θέμα ορθόδοξοι αποδείχτηκαν όσοι διέθεταν βαθιά γνώση και συνείδηση τόσο των πραγμάτων όσο και των ορίων, στα οποία μπορούσε να κινηθεί ο κήρυκας του Ευαγγελίου. Αυτοί ήσαν κατ’ εξοχήν οι Πατέρες και Διδάσκαλοι. Χρησιμοποίησαν την ορολογία, τις δομές σκέψεως, και κήρυξαν με τη βοήθεια των παραστάσεων της εποχής τους, αλλά στις κρίσιμες για την αλήθεια στιγμές άφηναν να νοηθεί ή σημείωναν ότι η ορολογία εδώ είχε άλλο περιεχόμενο, οι δομές και οι παραστάσεις στο χώρο της Εκκλησίας έχουν συμβατικό χαρακτήρα. Απόδειξη ότι στην πορεία της η Εκκλησία εμφανίζεται πολλές φορές με νέες δομές και παραστάσεις. Γι’ αυτό και μπορούμε να λέγουμε ότι η Παράδοση της Εκκλησίας δεν ταυτίζεται με την ιστορία των μορφών και δομών της, αλλά με το φρόνημα και το ήθος της»
«Δια να συναντήσουν οι εκκλησιαστικοί συγγραφείς τον άνθρωπο του κόσμου μίλησαν τη γλώσσα του. Εάν συγχρόνως δεν νόθευσαν την αλήθεια του Ευαγγελίου, συνέβη διότι οι συγγραφείς μας είχαν βαθιά συνείδηση της απόλυτης διαφοράς μεταξύ των δύο μεγεθών, του χριστιανισμού και της θύραθεν ποικίλης σκέψεως. Όσο καλύτερα ο συγγραφέας γνώριζε κι αναγνώριζε τη διαφορά αυτή, τόσο γνησιότερη διαφύλαττε τη χριστιανική αλήθεια. Στο θέμα δημιουργήθηκε συχνά παρεξήγηση με διπλή κατεύθυνση . Η μία οδήγησε προς την απόλυτη απόρριψη της πνευματικής γλώσσας της εποχής, η άλλη προς την αδιάκριτη και χωρίς προϋποθέσεις πρόσληψή της. Την πρώτη κατεύθυνση ακολούθησαν αυτοί που χαρακτηρίζονται από τον Γρηγόριο Θεολόγο «υπεράγαν Ορθόδοξοι». Όσοι εξέφραζαν στείρα προσκόλληση στο γράμμα της Γραφής, όσοι δεν διέκριναν μεταξύ ουσίας και μορφής, όσοι δεν κατανοούσαν τη μορφοποιητική δύναμη και ευρύτητα της θείας αλήθειας και αυτοί που συνειδητά ή ασυνείδητα περιόριζαν την Εκκλησία σε κλειστή και μικρή ομάδα εκλεκτών για τη γνώση ή καθαρών από αμαρτίες. Κατά τον ίδιο μεγάλο Θεολόγο Γρηγόριο αυτοί περιέπεσαν γι’ αυτό σε αίρεση και κακοδοξία. Τη δεύτερη κατεύθυνση ακολούθησαν όσοι, αντίθετα προς τους προηγούμενους, δεν διέθεταν ευαισθησία για την αλήθεια του Ευαγγελίου και δεν συνελάμβαναν την απολυτότητα και την αποκλειστικότητα του χριστιανισμού. Οι τελευταίοι μη βλέποντας στο βάθος τα δύο πνευματικά μεγέθη, παρασύρονταν από τις μορφές, από την πνευματικότητα πολλές φορές της ελληνικής σκέψεως ή του γνωστικισμού, και νόμιζαν ότι ως ένα σημείο στην θύραθεν σκέψη και θρησκεία έχομε απλώς ατελέστερη την αλήθεια ή με μια άλλη μορφή της ίδιας αληθείας με εκείνη των Γραφών. Επομένως ήταν για αυτούς πολύ φυσικό να προσλάβουν τη θύραθεν σκέψη στην οικοδόμηση της θεολογίας τους. Παράδειγμα μερικοί απολογητές, ο Κλήμης Αλεξανδρείας και μάλιστα ο Άρειος, που εισήγαγε στη θεολογική διαδικασία κοσμολογικές αντιλήψεις με αποτέλεσμα να καταλήξει στην αίρεση.
Στο προκείμενο θέμα ορθόδοξοι αποδείχτηκαν όσοι διέθεταν βαθιά γνώση και συνείδηση τόσο των πραγμάτων όσο και των ορίων, στα οποία μπορούσε να κινηθεί ο κήρυκας του Ευαγγελίου. Αυτοί ήσαν κατ’ εξοχήν οι Πατέρες και Διδάσκαλοι. Χρησιμοποίησαν την ορολογία, τις δομές σκέψεως, και κήρυξαν με τη βοήθεια των παραστάσεων της εποχής τους, αλλά στις κρίσιμες για την αλήθεια στιγμές άφηναν να νοηθεί ή σημείωναν ότι η ορολογία εδώ είχε άλλο περιεχόμενο, οι δομές και οι παραστάσεις στο χώρο της Εκκλησίας έχουν συμβατικό χαρακτήρα. Απόδειξη ότι στην πορεία της η Εκκλησία εμφανίζεται πολλές φορές με νέες δομές και παραστάσεις. Γι’ αυτό και μπορούμε να λέγουμε ότι η Παράδοση της Εκκλησίας δεν ταυτίζεται με την ιστορία των μορφών και δομών της, αλλά με το φρόνημα και το ήθος της»
(Ά Τόμος Πατρολογίας Στ. Παπαδόπουλου, σελ. 52-53).
Πηγή: exprotestant.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου