Είναι τα ευαγγέλια κείμενα του 1ου μ.Χ. αιώνα;

Αποδείξεις ότι τα 4 κανονικά ευαγγέλια είναι γραμμένα τον πρώτο αποστολικό αιώνα.

Στο παρόν άρθρο, θα δούμε ορισμένα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι τα 4 κανονικά ευαγγέλια είναι γραμμένα τον πρώτο αποστολικό αιώνα, και κατ’ επέκταση από τους ''απ' αρχής γενόμενοι αυτόπται και υπηρέται του λόγου'' (Λουκάς, α 2).

Ο Ευσέβιος Καισαρείας, περί το 313 μ.Χ., μαρτυρά ότι οι πρώτοι διάδοχοι των αποστόλων σε κάθε τόπο οικοδομούσαν με τα θεμέλια των αποστόλων, ευαγγελίζοντας με το κήρυγμα του θείου Λόγου και παραδίδοντας Των θείων ευαγγελίων γραφήν. Επομένως, οι άμεσοι διάδοχοι (''οι την πρώτην τάξιν της των αποστόλων επέχοντες διαδοχής'' , όπως λέει) παρέδιδαν την γραφή των θείων ευαγγέλιων. 

«…τὴν πρώτην τάξιν τῆς τῶν ἀποστόλων ἐπέχοντες διαδοχῆς· οἳ καὶ, ἅτε τηλικῶνδε ὄντες θεοπρεπεῖς μαθηταί, τοὺς κατὰ πάντα τόπον τῶν ἐκκλησιῶν προκαταβληθέντας ὑπὸ τῶν ἀποστόλων θεμελίους ἐπῳκοδόμουν, αὔξοντες εἰς πλέον τὸ κήρυγμα καὶ τὰ σωτήρια σπέρματα τῆς τῶν οὐρανῶν βασιλείας ἀνὰ πᾶσαν εἰς πλάτος ἐπισπείροντες τὴν οἰκουμένην. καὶ γὰρ δὴ πλεῖστοι τῶν τότε μαθητῶν σφοδροτέρῳ φιλοσοφίας ἔρωτι πρὸς τοῦ θείου λόγου τὴν ψυχὴν πληττόμενοι, τὴν σωτήριον πρότερον ἀπεπλήρουν παρακέλευσιν, ἐνδεέσιν νέμοντες τὰς οὐσίας, εἶτα δὲ ἀποδημίας στελλόμενοι ἔργον ἐπετέλουν εὐαγγελιστῶν, τοῖς ἔτι πάμπαν ἀνηκόοις τοῦ τῆς πίστεως λόγου κηρύττειν φιλοτιμούμενοι καὶ τὴν τῶν θείων εὐαγγελίων παραδιδόναι γραφήν». (Εκκλησιαστική ιστορία Ευσεβίου, βιβλίο Γ).

Επίσης, μαρτυρά ότι ο Λουκάς ο ευαγγελιστής έγραψε το ομώνυμο ευαγγέλιο, όπως το κατέγραψε από τους αυτόπτες μάρτυρες του Χριστού.

«…Λουκᾶς δὲ τὸ μὲν γένος ὢν τῶν ἀπ᾿ Ἀντιοχείας, τὴν ἐπιστήμην δὲ ἰατρός, τὰ πλεῖστα συγγεγονὼς τῷ Παύλῳ, καὶ τοῖς λοιποῖς δὲ οὐ παρέργως τῶν ἀποστόλων ὡμιληκώς, ἧς ἀπὸ τούτων προσεκτήσατο ψυχῶν θεραπευτικῆς ἐν δυσὶν ἡμῖν ὑποδείγματα θεοπνεύστοις κατέλιπεν βιβλίοις, τῷ τε εὐαγγελίῳ, ὃ καὶ χαράξαι μαρτύρεται καθ᾿ ἃ παρέδοσαν αὐτῷ οἱ ἀπ᾿ ἀρχῆς αὐτόπται καὶ ὑπηρέται γενόμενοι τοῦ λόγου». (Βιβλίο Γ).

Αναφέρει ότι και ενώ ο Κύριος είχε και άλλους μαθητές, από εκείνους που έμεναν μαζί του, μόνο ο Ματθαίος και ο Ιωάννης άφησαν υπομνήματα, δηλαδή γραπτά ευαγγέλια.

«…οὐκ ἄπειροι μὲν οὖν ὑπῆρχον τῶν αὐτῶν καὶ οἱ λοιποὶ τοῦ σωτῆρος ἡμῶν φοιτηταί, δώδεκα μὲν ἀπόστολοι, ἑβδομήκοντα δὲ μαθηταί, ἄλλοι τε ἐπὶ τούτοις μυρίοι· ὅμως δ᾿ οὖν ἐξ ἁπάντων τῶν τοῦ κυρίου διατριβῶν ὑπομνήματα Ματθαῖος ἡμῖν καὶ Ἰωάννης μόνοι καταλελοίπασιν» (Βιβλίο Γ).

Ο άγιος Ειρηναίος της Λυών, περί το 185 μ.Χ., αναφέρει την βεβαιωμένη και γνωστή παράδοση της Εκκλησίας, ότι οι τέσσερεις ευαγγελιστές έγραψαν τα ομώνυμα ευαγγέλιά τους · «Ο μεν δη Ματθαίος εν τοις Εβραίοις τη ιδία διαλέκτω αυτών, και Γραφήν εξήνεγκεν Ευαγγελίου, του Πέτρου και του Παύλου εν Ρώμη ευαγγελιζομένων, και θεμελιούντων την Εκκλησίαν. Μετά την τούτων έξοδον, Μάρκος ο μαθητής και ερμηνευτής του Πέτρου, και αυτός τα υπό του Πέτρου κηρυσσόμενα εγγράφως ημίν παρεδέδωκε. Και Λουκάς δε ο ακόλουθος Παύλου, το υπό εκείνου κηρυσσόμενον Ευαγγέλιον εν βιβλίω κατέθετο. Έπειτα Ιωάννης ο μαθητής του Κυρίου, ο και επί το στήθος αυτού αναπεσών, και αυτός εξέδωκε το Ευαγγέλιον, εν Εφέσω της Ασίας διατρίβων» (''Έλεγχος και ανατροπή της ψευδωνύμου γνώσεως'', στο Βιβλίο Γ, Ι 1).

Ο Ωριγένης, μαρτυρά περί το 239-242 μ.Χ., ότι οι 4 ευαγγελιστές έγραψαν τα ευαγγέλια που έχουμε· «Ματθαίος γαρ ουκ επεχείρησεν, αλλά έγραψεν εξ αγίου κινήμενος Πνεύματος, ομοίως και Μάρκος, και Ιωάννης παραπλησίως, και ο Λουκάς». (Σχόλια στο Κατά Λουκάν, Ωριγένους).

Ας περάσουμε σε αρχαιότερες μαρτυρίες περί των τεσσάρων ευαγγελίων.

Ο καθηγητής F. F BRUCE, στο βιβλίο του ''ΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΗΣ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ. Είναι άραγε αξιόπιστα;’’, στην σελίδα 10, αναφέρει· «Οι συγγραφείς, που είναι γνωστοί σαν Αποστολικοί Πατέρες, έγραψαν κυρίως μεταξύ του 90 και 160 μ.Χ., και στα έργα τους βρίσκουμε υλικό όπου φαίνεται η γνωριμία τους με τα περισσότερα από τα βιβλία της Καινής Διαθήκης».

Ενδεικτικά και μόνο ενδεικτικά, παρουσιάζουμε ορισμένα μόνο παραθέματα.

Διδαχή των αποστόλων (100 μ Χ).

Στο κείμενο της ''Διδαχής των Αποστόλων'' αναφέρονται διάφορα στοιχεία που είναι παρμένα από τα 4 κανονικά ευαγγέλια. Ιδιαίτερα, πολλά στοιχεία από την ηθική διδασκαλία του Χριστού, όπως αναφέρεται στον Ματθαίο και Λουκά.

Ο καθηγητής Χ. Κρικώνης σημειώνει· «Η ανάπτυξη της διδασκαλίας γίνεται σε δύο επίπεδα· πρώτα της ζωής, αρνητικά (1-2) και θετικά (3-4) και έπειτα του θανάτου (5-6), με 70 περίπου παραγγέλματα, που απηχούν την επί του όρους ομιλία του Κυρίου» (Αποστολικοί Πατέρες, τόμος Α, σελ. 14).

Πρβ. Διδαχή κεφ. 1, 2 με Ματθαίο 22, 37-39. Στο ίδιο κεφάλαιο, στην τρίτη παράγραφο, αναφέρονται πολλές διδασκαλίες του Ιησού Χριστού από την επί του Όρους ομιλία, όπως την παραθέτει ο Ματθαίος. Ακόμα, στο κεφάλαιο 8, αναφέρεται η Κυριακή προσευχή, όπως την κατέγραψε ο Ματθαίος στο κεφάλαιο 6, 9-13. Μάλιστα, αναφέρει η Διδαχή ότι είναι από τα λόγια του Χριστού στο Ευαγγέλιο, γράφοντας ''ως εκέλευσεν ο κύριος εν τω ευαγγελίω αυτού'' (8, 2).

Ο Άγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος (107 μ.Χ.).

Ο καθηγητής Στ. Παπαδόπουλος αναφέρει· «είναι ο πρώτος εκκλησιαστικός συγγραφέας που χρησιμοποιεί τον πολυσήμαντο όρο ''καθολική εκκλησία'', όπως επίσης και τους όρους ''χριστιανισμός'' και ''Ευαγγέλιον'', προς δήλωση των τεσσάρων κειμένων-Ευαγγελίων. (Πατρολογία Παπαδόπουλου, Α τόμος σελ. 175).

Στις επιστολές του αναφέρεται πολλές φορές σε πράγματα που αναφέρουν τα 4 κανονικά ευαγγέλια, όπως για παράδειγμα στην δύναμη της προσευχής δύο ή τριών που μαζεύονται στο όνομα του Ιησού (πρβ, Προς Εφεσίους 5, 2 με Ματθαίο 18, 20).

Την ρήση του Ιησού ότι το δέντρο φαίνεται από τον καρπό του (πρβ Προς Εφεσίους 13,2 με Ματθαίο 12, 33). Την ρήση του Ιησού ότι είναι ''το ύδωρ το ζωντανό.'' (πρβ Προς Ρωμαίους 7,2 με Ιωάννη 4, 10).

Άγιος Πολύκαρπος

Ο άγιος Πολύκαρπος στην προς Φιλιππισίους επιστολή, αναφέρει λόγους του Κυρίου από τις δύο ομιλίες του Ιησού (την επί του Όρους ομιλία και εκείνη στον πεδινό τόπο), γράφοντας ‘’ων είπεν ο Κύριος’’ (πρβ κεφ. 2,3 με Ματθαίο 7,1 και Λουκά 6,37).

Επιστολή, Ψευδοβαρνάβα

Στην ψευδεπίγραφη (δήθεν) επιστολή του Βαρνάβα, γραμμένη το 100 με 130 μ Χ, αναφέρεται ότι πολλοί είναι οι κλητοί αλλά λίγοι οι εκλεκτοί, κάνοντας νύξη στο ευαγγέλιο του Ματθαίου καθώς γράφει ‘’ως γέγραπτε’’, (πρβ. Κεφ.3, 14 με Ματθαίο 22, 14).

Αριστείδης ο Απολογητής (140 μ.Χ.)

Ο απολογητής Αριστείδης, περί το 140 μ.Χ., (βλ. Πατρολογία Παπαδόπουλου, β τόμος, σελ. 193), αναφέρει περιληπτικά το χριστιανικό ''πιστεύω'' στον αυτοκράτορα Ανδριανό Αντώνιο Πίο (Θεότητα Χριστού, ενανθρώπιση, σύλληψη από αγία Παρθένο δια Πνεύματος Αγίου, σταύρωση, ανάσταση), ισχυριζόμενος ότι του τα γνωστοποιεί «εκ της παρ’ αυτοίς καλουμένης ευαγγελικής αγίας γραφής» (15,2), κάνοντας νύξη για γραπτή μορφή του χριστιανικού ευαγγελίου.

Ο Στ. Παπαδόπουλος αναφέρει· «(Ο Αριστείδης) μιλώντας για τους χριστιανούς χρησιμοποιεί τρίτο πρόσωπο ( ποτέ ''ημείς'')· ''Το ευαγγέλιο που κηρύχτηκε πριν από λίγο χρόνο σε αυτούς'', (= τους χριστιανούς), ''όπως πήραμε από τα βιβλία τους'' (15,1,3). (Α τόμος Πατρολογίας Παπαδόπουλου, σελ. 194). 

Τα τέσσερα ευαγγέλια παρουσιάζονται επίσης και ως ένα ευαγγέλιο. Ο Τρεμπέλας, βάση των λόγων του αγίου Ειρηναίου, παρατηρεί· «…μολονότι τέσσαρες ευαγγελισταί συνέγραψαν ίδιον έκαστος ευαγγέλιον, τούτο παραμένει πάντοτε εν, ''ευαγγέλιον τετράμορφον'' (Ειρηναίος, III, XI, 8)». (Υπόμνημα Τρεμπέλα, Εις το κατά Ματθαίον, σελ. 3).

Ιουστίνος ο μάρτυρας και απολογητής.

Και ο Ιουστίνος με την σειρά του, μαρτυρά την ύπαρξη των τεσσάρων κανονικών ευαγγελίων στην πρωτοχριστιανική λατρεία. Ο Ιουστίνος ο απολογητής, περίπου το 150 μ.Χ., περιγράφοντας την θεία λατρεία στον αυτοκράτορα Αντωνίνο, αναφέρει ότι οι χριστιανοί μαζεύονταν και διάβαζαν οι προεστώτες τα γραπτά απομνημονεύματα των αποστόλων και των προφητών· «και τα απομνημονεύματα των αποστόλων ή τα συγγράμματα των προφητών αναγινώσκεται» (Απολογία 67.3).

Στην ίδια απολογία, ο Ιουστίνος κάνει λόγο για τα απομνημονεύματα των αποστόλων που παρέδωσαν, τα οποία είναι τα ευαγγέλια· «οι γαρ απόστολοι εν τοις γενομένοις υπ’ αυτών απομνημονευμάτων, ά καλείται ευαγγέλια, ούτως παρέδωκαν» (66.3).

Η διεθνής Βιβλιογραφία αναφέρει τις ακόλουθες χρονολογίες ως χρονολογίες της συγγραφής των ευαγγελίων, κατά προσέγγιση·

Ματθαίου Ευαγγέλιο 50 - 55μΧ, Μάρκου 65/70μΧ, Λουκά Ευαγγέλιο 60/75μΧ , Ιωάννην Ευαγγέλιο 70-90.

Πηγες…C.Sanders, Introduction in Research in English Literacy (New York: MacMillan) Merrill F. Unger, Famous Archaeological Discoveries (Grand Rapids: Zondervan) R. Laird Harris, Can I Trust My Bible? (Chicago: Moody Press) Merrill F. Unger, Unger's Bible Handbook (Chicago: Moody Press) Sir Fredric Kenyon, The Bible and Archaeology (New York: Harper & Brothers), Plummer (Υπόμνημα Τρεμπέλα εις το κατά Ματθαίον), Schaefer (Υπόμνημα Τρεμπέλα εις το κατά Ματθαίον), Cornely (Υπόμνημα Τρεμπέλα εις το κατά Ματθαίον), Belser (Υπόμνημα Τρεμπέλα εις το κατά Ματθαίον).

Ο καθηγητής F. F BRUCE, αναφέρει· «ο όγκος του ιστορικού υλικού, που σήμερα έχουμε στη διάθεσή μας, είναι τόσο μεγάλος και τόσο πειστικός, που κανένας δεν μπορεί με λογικά επιχειρήματα ν’ αρνηθεί την χρονολόγηση των περισσότερων έργων της Καινής Διαθήκης στον πρώτο αιώνα, οποιεσδήποτε κι αν είναι οι φιλοσοφικές του προκαταλήψεις. Οι μαρτυρίες για τα κείμενα της Καινής Διαθήκης είναι πολύ περισσότερες από εκείνες για τα περισσότερα έργα των κλασσικών συγγραφέων, την αυθεντικότητα των οποίων κανένας δεν αμφισβητεί»(Τα κείμενα της Καινής Διαθήκης. Είναι άραγε αξιόπιστα? Σελ. 8).

Στο ίδιο έργο, σελίδα 11, αναφέρεται· «Και το τελευταίο στήριγμα για οποιαδήποτε αμφιβολία, για το κατά πόσο οι Γραφές έχουν φτάσει σε μας όπως ακριβώς γράφτηκαν, έχει τώρα γκρεμιστεί. Τόσο η αυθεντικότητα όσο και η γενική αρτιότητα των βιβλίων της Καινής Διαθήκης πρέπει να θεωρείται αποδεδειγμένη».

Ο καθηγητής Bruce M. Metzger φέρει ότι τα παραθέματα των Αποστολικών Πατέρων από τα 4 κανονικά ευαγγέλια είναι τόσα πολλά, που μπορούμε από αυτά να έχουμε ανασύσταση των κειμένων, σε περίπτωση που χάνονταν! (Text of the New Testament: Its Transmission, Corruption, and Restoration. (Oxford UP, 2005)

Το τελικό συμπέρασμα του καθηγητή Metzger, είναι το εξής· «Το τελευταίο στήριγμα για οποιαδήποτε αμφιβολία σχετικά με το αν οι Γραφές έχουν ουσιαστικά περιέλθει σ' εμάς όπως γράφτηκαν έχει τώρα πια καταρριφθεί» ( "The case for Christ", Lee Strobel).

Ο Π. Τρεμπέλας, στα Προλεγόμενα του υπομνήματός του ''Εις το Κατά Ματθαίον'', σελ. 3, αναφέρει· « Αι εκκλησίαι εν τούτοις του δευτέρου και των αρχών του τρίτου αιώνος, αι δεξάμεναι και εγκρίνουσαι την επιγραφήν την επιβληθείσαν εις εν έκαστον το ευαγγέλιον, προφανώς εξεδέχοντο τον τίτλον τούτον ως σημαίνοντα ότι το ευαγγέλιον συνεγράφη υπό του προσώπου, του οποίοι το όνομα φέρει».

Όλα τα παραπάνω ήταν μερικά από τα πολλά στοιχεία που αποδεικνύουν όχι μόνο την ύπαρξη των ευαγγελίων πριν το 150 μ.Χ. στην γραπτή μορφή που τα ξέρουμε σήμερα, αλλά επίσης ότι γράφτηκαν κατά τον πρώτο αποστολικό αιώνα από τους μαθητές του Κυρίου και των αποστόλων.

Πηγή: arimathaias.blogspot.gr