Άγιος Ιερομάρτυς Γρηγόριος ο Ε', Πατριάρχης Κων/λεως! (+1821)

Καθηγητοῦ Ἀντωνίου Μάρκου

Ἡ σεπτή κορυφή τῶν Νεομαρτύρων τοῦ Γένους. 

  

Ὁ κατά κόσμον Γεώργιος Ἀγγελόπουλος γεννήθηκε στή Δημητσάνα τῆς Πελοποννήσου τό 1746, ἀπό γονεῖς πτωχούς. Σπούδασε στή Μονή Φιλοσόφου τῆς πατρίδος του, στήν Ἀθήνα, στά Ἰωάννινα καί στήν Εὐαγγελική Σχολή Σμύρνης. Ἀσπάσθηκε τόν μοναχικό βίο στή Μονή τῶν Στροφάδων Ζακύνθου, μέ τό μοναχικό ὄνομα Γρηγόριος. Τό 1784 ἀναδείχθηκε Μητροπολίτης Σμύρνης. Τό 1797 "ἀνῆλθε τό πρῶτον" στόν Πατριαρχικό Θρόνο. Κατά τόν ἱστορικό Κων. Σάθα, "εἰργάσθη ἀνενδότως ὑπέρ τῶν ἐθνικῶν συμφερόντων, ἀποτρέψας τούς κατά τοῦ Ἑλληνισμοῦ ἐπικρεμασθέντας κινδύνους" ("Νεοελληνική Φιλολογία - Βιογραφίαι", σελ. 621). Τό 1799 ἐξορίσθηκε στόν Ἄθωνα, ὅπου ἔζησε ἡσυχαστικά στή Μονή Ἰβήρων. Ἀνακλήθηκε στό Θρόνο τό 1806. Κατά τήν β' Πατριαρχεία του, ἐξαπέλυσε καί τήν περίφημη Ἐγκύκλιό του "Περί συστάσεως καί ἀνεγέρσεως σχολείων Ἑλληνικῶν καθ' ὅλον τό Γένος". Οἱ ραδιουργίες τῶν ἀντιπάλων του πέτυχαν καί πάλι τήν ἐξορία του στό Ἅγιο Ὄρος, ἀπ' ὅπου ἀνακλήθηκε στό Θρόνο, γιά τρίτη φορά, τό 1817. Στήριξε τήν Φιλική Ἑταιρεία καί τήν Ἐπανάσταση τοῦ 1821,ἄν καί ἀναγκάσθηκε νά ἐκδώσει "ἀφορισμόν κατά τοῦ ἐνόπλου Γένους, φοβούμενος τήν σφαγήν τοῦ ἀόπλου Γένους" (βλ. σχετικό δημοσίευμα τοῦ Παν. Σούτσου στήν ἐφημερίδα "ΑΙΩΝ", φ. 24. 5. 1852).

Ἀπαγχονίσθηκε μέ διαταγή τοῦ Σουλτάνου Μαχμούτ στήν κεντρική πύλη τῶν Πατριαρχείων, τήν Κυριακή τοῦ Πάσχα, 10η Ἀπριλίου 1821.

Τό μαρτυρικό Λείψανο τοῦ γέροντα Πατριάρχη ἔμεινε τρεῖς ἡμέρες στήν ἀγχόνη καί μετά παραδόθηκε στόν ὄχλο, ὁπότε συρόμενο στούς δρόμους ρίχθηκε στή θάλασσα. Ἀπό ἐκεῖ τό ἀνέσυρε ὁ Κεφαλλονίτης Πλοίαρχος Ἰωάννης Σκλάβος καί τό μετέφερε στήν Ὀδησσό. Τό Λείψανο - κατά τόν λόγιο ἀρχιμ. Κων/νο Οἰκονόμο τόν ἐξ Οἰκονόμων - διατηρήθηκε "ἄφθορο καί ἀκήρατο" γιά διάστημα μεγαλύτερο τῶν δύο μηνῶν, μέχρι τόν ἐνταφιασμό του τήν 17η Ἰουνίου 1921, στό Ναό Ἁγίας Τριάδος Ὀδησσοῦ, μέ τιμές Προέδρου τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ρωσικῆς Ἐκκλησίας καί Γερουσιαστή "ἐν ἐνεργείᾳ". Ἀνακομίσθηκε στήν Ἑλλάδα τό 1871 καί κατατέθηκε στό Μητροπολιτικό Ναό τῶν Ἀθηνῶν, ὅπου καί σήμερα φυλάσσεται, σέ καλλιτεχνική μαρμαρόγλυπτη λάρνακα.

Ἡ μνήμη του τιμᾶται τήν 10η Ἀπριλίου.

πηγή: churchsynaxarion.blogspot.com