Του Tex Willer
Tό ἀποκρουστικό πρόσωπο τῆς σύγχρονης Ρόκ μουσικῆς
Οἱ Cradle of Filth (στά ἑλληνικά «Ἄντρο τῆς διαφθορᾶς» ἤ «Λίκνο τῆς ἀκαθαρσίας») τό ὄνομά τους τό διάλεξαν, διότι, ὅπως λένε, «ταιριάζει στήν μουσική μας» καί σ’αὐτό πού εἴμαστε»[1]. Οἱ C.O. F. Δέν εἶναι κάποιο συγκρότημα ἄγνωστο γιά τούς ὀπαδούς τῆς heavy metal μουσικῆς. Ἀποτελοῦν «τό πιό ἐπιτυχημένο ἐμπορικά black metal συγκρότημα τοῦ πλανήτη»[2]. Μιά μικρή περιγραφή τῆς μουσικῆς τους ἀπό συντάκτες τοῦ εἴδους· «Βαρειές, δυναμικές, τσαμπουκαλίδικες καί μελωδικές ὅσο πρέπει (κιθάρες)... Ἔχοντας πάρει βάσεις ἀπό παραδοσιακό metal τύπου IRON MAIDEN (δηλαδή διπλές κιθαριστικές ἁρμονίες) καί ἀπό παλαιομοδίτικο thrash καί death metal, τά ἔχουν ἀναμίξει μέ gothic ἀτμόσφαιρα καί black metal αἰσθητική! Ὁ ἐφιάλτης πού δημιουργοῦν τά ...πλῆκτρα ἐναρμονίζεται ἀπόλυτα μέ τή δαιμονική φωνή τοῦ Danni, ὁ ὁποῖος καί αὐτός παραδόξως ἔχει πάψει νά θυμίζει τόν Daffy Duck! Οἱ κιθάρες, ὅταν δέν μᾶς βομβαρδίζουν μέ ἐκρηκτικά riffs συναγωνίζονται τίς μελωδικές γραμμές τῶν πλήκτρων, τίς ὁποῖες ὑποβοηθοῦν ἰδιαίτερα πετυχημένα τά σκοτεινά ὀπερετικά φωνητικά! ...μπαράζ ἐναλλαγῶν ρυθμῶν, ταχυτήτων καί μελωδιῶν. Κύριο μέλημα τοῦ συγκροτήματος εἶναι ἡ δημιουργία τῆς σωστῆς ἀτμόσφαιρας, ἔτσι ὥστε νά σέ μεταφέρει αὐτόματα στόν κόσμο τοῦ «Midian»[δηλαδή στήν γῆ Μαδιάμ, βλ΄Πράξ. 7,29], τόν τόπο πού κατοικοῦν ὅλα τά πλάσματα τῆς νύχτας. Οἱ С. O. F. τό καταφέρνουν αὐτό ἄψογα, δίνοντας ἕνα συμφωνικό χαρακτήρα στό album, χωρίς αὐτό νά σημαίνει ὅτι ὑστεροῦν σέ ἐπιθετικότητα...»[3]
Μέλη τοῦ συγκροτήματος εἶναι οἱ· Danni Filth (τραγουδιστής, στιχουργός καί κύριο μέλος τοῦ συγκροτήματος), Paul Allender (κιθάρα), Jian Pyres(κιθάρα) Robir Graves ( μπάσο), Adrian Erladson (τύμπανα), Martin Powell( πλῆκτρα). Μέχρι σήμερα κυκλοφόρησαν τούς ἑξῆς δίσκους ·«The principle of evil made flesh», «Vampire Dusk... and her embrace» «Cruelty and the beast», «Midian».
Οἱ βλασφημίες
Οἱ C.O.F. δέν ἀντιτίθενται ἁπλῶς θεωρητικῶς στήν πίστη τοῦ Χριστιανισμοῦ. Βρίζουν μέ τό χυδαιότερο τρόπο αὐτά τά ἴδια τά ἱερά πρόσωπα τῆς πίστεως μέ λόγια καί εἰκόνες στά ἐξώφυλλα τῶν δίσκων τους, τίς ἀφίσσες τους, τίς μπλοῦζες( t- shirts) πού φτιάχνουν γιά τούς ὀπαδούς τους. Ἐπιτίθενται δέ ἀποκλειστικῶς πρός τόν Χριστιανισμό, ὅπως καί τά ἄλλα συγκροτήματα τοῦ εἴδους( π.χ. οἱ Christian Death, μέ τούς ὁποίους συνεργάζονται στενά οἱ C.O. F.). Παραθέτουμε μερικά δείγματα τῶν βλασφημιῶν τους·
«Ἄνοιξη τοῦ 1996. Τό «Vampire: Dark Fairytales in Phallustein» κυκλοφορεῖ καί συγκλονίζει... Οἱ πωλήσεις τοῦ «Principle of evil made flesh» δημιουργοῦν ἕνα budget ἱκανό νά τροφοδοτήσει τά φιλόδοξα εἰκαστικά σχ΄δια τῶν Βρεττανῶν. Αἷμα καί σάρκα καί ἀκόμη περισσότερη σάρκα σ’ἕνα καλλιτεχνικῶς πορνογραφικό lay out ἀποκορύφωμα τοῦ ὁποίου ἀποτελεῖ τό ἐξώφυλλο, ὅπου ἡ μελαχροινή δαιμόνισσα περιθάλπει μιά «ἁγνή ξανθιά στολισμένη μέ ἀκάνθινο στεφάνι καί λευκό σεντόνι σέ συμβολισμό ἑνός θηλυκοῦ Χριστοῦ...
T- shirts μέ σάρκα σέ βλασφημίες( βλέπε ἀνάποδα σταυρωμένος θηλυκός Χριστός μέ τή διάσημη λεζάντα «Desire me like Satan» ) t-shirts μέ fetish[4], t-shirts μέ «παράνομες» βλασφημίες (βλέπε καλόγρια νά «τή βρίσκει» μέ ἕνα σταυρό ὑπό λεζάντα « Vestal masturbation» καί νά «στέλνει» ἕναν ἄμοιρο νέο στή φυλακή!) posters, σημαῖες[5] . Στό ἐξώφυλλο τοῦ «Cruelty and the beast» «θά βροῦμε πέρα ἀπό τήν κόμισσα ἕναν κερασφόρο Danni νά κρατᾶ τό ἀκάνθινο στεφάνι τοῦ ἐσταυρωμένου χαμογελώντας...»[6].
(Ἀπό συνέντευξη μέ τόν τραγουδιστή, στιχουργό καί βασικό μέλος τοῦ συγκροτήματος Danni).
- Ἡ φράση «Jesus is a cunt»[7], πού βρισκόταν τυπωμένη στό γνωστό t-shirt σας και εἶχε ὁδηγήσει κι ἕνα ὀπαδό σας στά δικαστήρια, θά μποροῦσε νά θεωρηθεῖ ὡς τό «γνωμικό» τοῦ συγκροτήματός;
- Ἦταν μιά πρώϊμη δήλωσή μας, τήν ὁποία βάλαμε σ’ἐκεῖνο τό t- shirt καί πού ἀκόμη ὑποστηρίζουμε. Ἐμεῖς τότε εἴχαμε τά... νά τυπώσουμε αὐτή τή γενναία δήλωση μας σέ μπλουζάκι, ὅταν οἱ ἄλλοι δέν τολμοῦσαν· σήμερα, ὅλοι κάνουν πιά τό ἴδιο. Τό motto μας εἶναι αὐτό πού εἶχε πεῖ ὁ Aleister Crowley, τό «do what thou will »[8].
«I raped the Virgin Mary and hung the bastard Christ»· ἀκατανόμαστες ὕβρεις πού περιέχονται σέ ἀφίσα τους πού διαφημίζει τό δίσκο τους «The principle of evil made flesh»[9].
Ἀπροκάλυπτος Σατανισμός
Γιά τόν τραγουδιστή τους «Οἱ C.O.F. εἶναι ἕνα black metal συγκρότημα..Γιά μένα τό black metal ἦταν πάντοτε ἕνα εἶδος, θεολογίας τό λιγώτερο»[10]. Τί εἴδους εἶναι αὐτή ἡ θεολογία; Γιά τή θεολογία αὐτή δέν ὑπάρχει καλό καί κακό· «τό καλό καί τό κακό εἶναι κώδικες πού χρησιμοποιοῦν οἱ κατώτεροι πνευματικά ἄνθρωποι», λέει ὁ πρῶτος ντράμερ τους Jon[11].
Ἡ πηγή τῆς «θεολογίας» τους ἀποκαλύπτεται ὅταν ὁ δημοσιογράφος τούς ρωτάει· «Εἶστε μιά μπάντα μέ ἔντονα θεατρικά στοιχεῖα ἐμπνευσμένα ἀπό τήν ἀποκρυφιστική καί Σατανιστική παράδοση. Πόσο σοβαρή εἶναι ἡ ἐνασχόλησή σας μέ αὐτά τά θέματα καί πόσο ἐπηρεάζουν τήν καθημερινή σας ζωή»;
Jon : «Ἀσχολούμαστε ἀρκετά χρόνια ὁ καθένας ξεχωριστά μέ τόν ἀποκρυφισμό καί τό Σατανισμό. Κάποια μέλη μας εἶναι σέ ὑψηλό ἐπίπεδο, τόσο ἀπό θέμα γνώσεων, ὅσο καί ἀπό θέμα ἐμπειριῶν. Δέν εἴμαστε ὅμως ἀπό αὐτούς πού τό διαφημίζουν σέ κάθε μας συνέντευξη γιά ἐμπορικούς λόγους. Ἔχω βαρεθεῖ νά διαβάζω μεγαλόστομες δηλώσεις ἀπό συγκροτήματα καί μουσικούς. Αὐτό εἶναι κάτι προσωπικό (σ.τ.σ. πού περνᾶ ὅμως στή μουσική καί δι’αὐτῆς καί στούς ὀπαδούς τους). Εἰμαστε σέ ἐπαφή μέ διάφορες ὀργανώσεις, ἀλλά δέν ἀνήκουμε πουθενά ἐπίσημα. Ὅταν παίζαμε στό Los Angeles ἦρθε νά μᾶς γνωρίσει ἡ Zeena Lavey, κόρη τοῦ Anton Lavey (R.I. P) ἀπό τή Church of Satan. Eπίσης ἐδῶ στήν Ἀγγλία εἶμαι σέ ἐπαφή μέ μέλη τῆς Golden Dawn (σ.τ.σ. «Χρυσῆ Αὐγή», ἀγγλική σατανιστική ὀργάνωση) καί διάφορους ἄλλους»[12].
« Ὅλοι μας οἱ στίχοι διακατέχονται ἀπό ἕνα ἀποκρυφιστικό feeling κι ἐκεῖ συναντᾶμε τόν Crowley. Παρ’ ὅλα αὐτά εἶναι ἀρκετά ρομαντικοί πάντα στό σκοτεινό μονοπάτι βέβαια» λέει ὁ ντράμερ τους Jon[13].
« Ὑπάρχουν βαμπίρ σήμερα; »
Ἰδιαίτερη ἀναφορά ἔχουν οἱ C.O.F. στά βαμπίρ, τούς βρυκόλακες, σχεδόν σέ κάθε τους τραγούδι. Εἶναι ἀπό τά πρῶτα συγκροτήματα πού ἀσχοληθηκαν συστηματικά μέ αὐτά καί ἀπετέλεσαν σταθμό ὥστε καί ἄλλα συγκροτήματα νά στραφοῦν πρός αὐτή τή θεματολογία.
Σέ ἐρώτηση δημοσιογράφου πρός τόν ντράμερ τους Nicholas, «τί εἶναι αὐτό πού σᾶς γοητεύει στήν παράδοση αὐτή (ἐνν. τήν βαμπιρική)», ἀπαντᾶ: «Εἶναι μιά παράδοση ἰδιαίτερα γοητευτική. Ἀπ’ τή μιά μεριά ὑπάρχει ἡ σκοτεινή πλευρά κι ἀπ’ τήν ἄλλη μιά ἐρωτική πλευρά καί μιά ρομαντική διάσταση. Ὅ, τι ἔχει νά κάνει μέ παραδόσεις εἶναι πολύ ἑλκυστικό. Γιά παράδειγμα μένουμε σέ μιά περιοχή πού στό Μεσαίωνα ἔκαιγαν μάγισσες. Εἶναι ἕνας τόπος που’ χει ἰδιαίτερο μυστήριο. Πάντως ὅσον ἀφορᾶ τά βαμπίρ, αὐτή ἡ σύνθεση τοῦ σκοτεινοῦ μέ τό ἐρωτικό περνάει ἔντονο μέσα ἀπό τή μουσική μας».
Καί στήν ἐρώτηση τοῦ δημοσιογράφου, «Θά μποροῦσες νά φανταστεῖς τήν ὕπαρξη βαμπίρ σήμερα; Πῶς θά ’ τανε αὐτά;»
«Θά ’ ταν ἀκριβῶς τά μέλη τῶν Cradle of Filth. Ὑπάρχουν βαμπίρ!»[14].
Τό Image- Τό αἷμα καί τά τέρατα
Κάθε συγκρότημα προσπαθεῖ νά δημιουργήσει μιά εἰκόνα, ἕνα image, τό ὁποῖο νά «πουλᾶ». Ἡ εἰκόνα πού ἔχουν δημιουργήσει οἱ C.O.F. εἶναι γεμάτη ἀπό αἵματα, τέρατα, βρυκόλακες, καί ὅ,τι πιό τρομακτικό θά μποροῦσε νά ὑπάρξει. Οἱ ἰδιοι ἰσχυρίζονται πώς « δέν τό κάνουν γιά τήν ’κονόμα». Γιατί ὅμως τό κάνουν; Θεμα προσωπικῆς διαστροφῆς; ἤ συστηματικοῦ προσηλυτισμοῦ;
Στό video-clip «From the Cradle to enslave» χρησιμοποιήθηκαν πάνω ἀπό 120 γαλόνια (540 λίτρα περίπου) ψεύτικου αἵματος ἐνῷ έμφανίζονται διαρκῶς διάφορα τέρατα (gnomes) καί βαμπίρ, στό τέλος δέ μιά γυναίκα-βαμπίρ, πού σαγηνεύει τόν τραγουδιστή, βγάζει τήν καρδιά του καί τόν ὑποχρεώνει νά τήν φάει[15]. Αὐτό τό βίντεο-κλίπ θά προβάλλεται στό τμῆμα «Θόλος τῆς χιλιετίας» τοῦ Μουσείου τῆς Βρεττανικῆς Ἱστορίας...ὥστε νά παρουσιάζει τήν ἀρχαία ἀγγλική γλῶσσα ( τήν ὁποία χρησιμοποιοῦν οἱ C.O.F. στούς στίχους τους) μέ σύγχρονη χρήση. Τό ἐκθεσιακό αὐτό βίντεο θά προβάλλεται ἐπίσης σέ σχολεῖα καί πανεπιστήμια σ’ ὁλόκληρη τήν Ἀγγλία[16].
Στίς συναυλίες τους παρουσιάζονται γυναῖκες μέσα σέ κλουβιά, ἡμίγυμνες γυναῖκες[17], ἐνῷ σέ μία ἀπ’ αὐτές, στo Ἀστόρια τοῦ Λονδίνου ( 5-6-1998) ἔσπασαν ἕνα μεγάλο σταυρό![18]
Δέν εἶναι τυχαῖο ὅτι ὁ δάσκαλος τοῦ νεοσατανισμοῦ Κρόουλυ εἶχε διδάξει σεξουαλικές διαστροφές πού θεωροῦσε «πράξεις σεξουαλικῆς μαγείας» καί εἶχε «πρακτική νά ἀφοδεύει πάνω στό χαλί καί νά ὑποστηρίζει πώς τά κόπρανά του εἶναι ἅγια»[19].
Καί γιά τούς C.O.F. « τό σέξ εἶναι ἡ κινητήρια δύναμη τοῦ πλανήτη»[20]. Τά πιό σημαντικά πράγματα στή ζωή τους εἶναι· «vampires, perversion (διαστροφές), sex, Satan, music,… drugs ( ναρκωτικά), ἀλκοόλ»[21].
« Ἀπ’ ὅ,τι φαίνεται vampire γιά σᾶς σημαίνει ὄμορφες ἀμφισεξουαλικές γυναῖκες. Γιατί δέν χρησιμοποιεῖτε ἀρσενικά vampire ἀρχέτυπα πού εἶναι πιό ἐπικεντρωμένα στή δύναμη καί ὄχι στό σέξ;»
-Ἐμεῖς εἴμαστε τ’ ἀρσενικά vampires. Οἱ γυναῖκες εἶναι ἁπλᾶ ἡ ὄμορφη πλευρά τοῦ θεάματος»[22].
«Οἱ Cradle of Filth εἶναι πλέον μία αὐθάδης, «ἀποδιοπομπαία» ἐπιχείρηση»[23] .
Καλλιτεχνικές ἐπιρροές καί διασυνδέσεις
Ἐμπνευστές τῶν C.O.F. εἶναι οἱ «Byron, Shelley, D’ Annunzio, Nitzche, Crowley, Stoker, Beaudlaire, Poe»[24], βαμπιρικές ταινίες καί βιβλία[25].
Ἕνα ἄλμπουμ ὁλόκληρο τό ἐμπνεύστηκαν ἀπό τήν αἱματοβαμμένη Οὐγγαρέζα κόμισσα Elisabeth Batory, πού τούς φάνηκε «ἀρκετά περίεργη καί ἀποτρόπαια γοητευτική!»[26].
Τό ἐξώφυλλο ἑνός ἄλμπουμ τους «εἶναι φτιαγμένο ἀπό τόν J. Potter, ὁ ὀποῖος ἔχει δουλέψει καί σέ ταινίες τρόμου, ὅπως τό Necronomicon[27].
Ἡ συνεργασία τῶν C.O.F. μέ τόν Potter δέν εἶναι τυχαία· « Οἱ εἰκόνες του προκαλοῦν τά ἰδια σκοτεινά, διεστραμμένα συναιασθήματα στόν κόσμο πού προκαλεῖ ἡ μουσική μας. Εἶναι ἡ ἀντιστοιχία μας στό ὀπτικό ἐπίπεδο!...Εἶναι ἕνας...καταπληκτικός καλλιτέχνης ἀλλά μέ πολύ ἄρρωστο, διαστροφικό ἐσωτερικό κόσμο. Εὐτυχῶς γιά μᾶς, ἀποτυπώνει τήν γκροτέσκο αἰσθητική καί τό νοσηρό ψυχισμό του στήν τέχνη του»[28].
Καί οἱ ἴδιοι οἱ C.O. F. ἑτοιμάζουν μία ταινία τρόμου μέ σενάριο «ἀρκετά περίεργο, ἀκραῖο καί σοκαριστικό...Θά προβληθεῖ μόνο μέσῳ Internet γιά νά ἀποφύγουμε τά προβλήματα καί τή λογοκρισία. Ἔχει ἀπίστευτα ἀκραῖες σκηνές»[29]. «Πρόκειται γιά κάτι «ἄρρωστο»...μιά ψυχολογικά διαταραγμένη ταινία πού δέν θά περάσει τήν ἐπιτροπή λογοκρισίας σέ πολλές χῶρες, καί αὐτό ἦταν μέσα στίς ἐπιδιώξεις τοῦ σκηνοθέτη Alex Chanton. Πάντως, ἤδη ἔχει δεχτεῖ προσφορές ἀπό καλωδιακά δίκτυα στίς ΗΠΑ, τόν Καναδᾶ καί τήν Ἰαπωνία...»[30]. Μέ τέτοιες ἀκραῖες ἱστορίες τρόμου φυγαδεύεται ὅ, τι ὑγιές καί ὄμορφο ἔχει ἀπομείνει στίς ψυχές τῶν νέων καί ἔρχεται ἡ σταδιακή ἀποκτήνωση.
Στόν τομέα τῆς μουσικῆς δηλώνουν θαυμαστές τῶν Iron Maiden (οἱ εἰσαγωγεῖς ἀποκρυφιστικῶν καταστάσεων στή μουσική). Θεωροῦν τούς ἑαυτούς τους « πολύ ὑπερήφανους, ὅταν σέ κάποια σημεῖα ἀκούγονται σάν αὐτούς»[31].
Ἐπιδράσεις στούς ἄλλους
Οἱ ἴδιοι οἱ C.O.F. θεωροῦνται ἀνανεωτές τοῦ black metal καί τό πιό ἐμπορικό συγκρότημα τοῦ εἴδους πού δημιούργησε «σχολή» στό εἶδος μέ πολλούς μιμητές. Ἡ ὑποδοχή πού εἶχαν ἀπό τούς ὀπαδούς τῆς χέβι μέταλ ῆταν ἀπρόσμενη ἀκόμη καί γιά τούς ἴδιους· «Ἡ ἀνταπόκριση πού ἔχουμε εἶναι ἐκπληκτική! Φαίνεται ὅτι αὐτό πού κάνουμε χτυπᾶ κατ’ εὐθείαν στίς ψυχές καί τίς μαυρίζει» (κιθαρίστας Jian)[32]
Δέν μπορεῖ κάποιος νά ἰσχυριστεῖ ὅτι ἀκούει μόνον τή μουσική καί ἀδιαφορεῖ γιά τούς στίχους καί τίς πεποιθήσεις τους. Οἱ ἴδιοι λένε, ὅτι ἐπιδιώκουν «νά ἀκούγονται οἱ στίχοι, ἕνα στοιχεῖο πού θεωροῦμε πολύ σημαντικό»[33].
Ἀντιδράσεις
Ἐκτός ἀπό τίς καταδίκες παιδιῶν γιά μπλοῦζες τοῦ συγκροτήματος, συναυλίες τους ἀπαγορεύθηκαν στήν Ἀμερική, ἀκόμη καί ἡ «Ὁλλανδική ἐκκλησία» ζήτησε ν’ἀπαγορευτεῖ τό βίντεο-κλίπ «From the cradle to enslave»[34].
Ἀκόμη καί μέσα στό Internet ὐπάρχουν σελίδες δημιουργημένες ἀπό ἀνθρώπους πού τούς κατηγοροῦν. Οἱ C.O.F. ἀπορρίπτουν ὅσους ἀσκοῦν κριτική, χωρίς νά ἀντιπαραθέτουν ἐπιχειρήματα, ἀλλά ἐπιστρατεύοντας κατηγορίες ἐναντίον τους ὡς «στενόμυαλους ἀνθρώπους πού δέν ἔxουν ποῦ ἀλλοῦ νά διαθέσουν τό χρόνο τους» καί φθονερούς γιά τήν ἐπιτυχία τῶν C. O. F.[35].
Τόν Ἰούλιο εἶχαν προγραμματίσει συναυλία στήν Ἀθήνα στά πλαίσια μεγάλου φεστιβάλ σέ χῶρο που εἶχε παραχωρηθεῖ ἀπό τό Ὑπουργεῖο περιβάλλοντος Χωροταξίας καί Δημοσίων Ἔργων, ἀλλά ματαιώθηκε ἀπό τούς ἴδιους γιά προσωπικούς λόγους. Πάντως μᾶς ἐπισκέφθηκαν τό 1999 καί ἔπαιξαν στη Θεσσαλινίκη καί τήν Ἀθήνα στίς 11 καί 12 Νοεμβρίου 2000 ἀντίστοιχα σέ μουσικά κλάμπ (Μῦλος – Ρόδον).
Ἐάν ὁ θεοσοφικοῦ τύπου φυλετικός ἀποκρυφισμός τοῦ Χίτλερ ὁδήγησε στό αἱματοκύλισμα τῆς ἀνθρωπότητος καί σέ φρικαλεότητες ὅπως αὐτές στό Κομμένο[36] οἱ ὁποῖες θά μποροῦσαν νά ἀποτελέσουν προσφιλῆ ταινία τρόμου γιά τούς C.O.F., τότε ποῦ θά βγάλει ὁ σημερινός ἄκρατος ἀπροκάλυπτος καί ἀνεμπόδιστος βαρβαρικός νεοσατανισμός; Εἶναι καιρός πνευματικῆς ἀνασυγκροτήσεως γιά τήν ἀντιμετώπιση τῶν πραγματικών «θηρίων τῆς κολάσεως».
Μήπως ὅμως τά παιδιά πού προβάλλουν αὐτό τό μῖσος, ἀντιδροῦν ἔτσι σ’ ἕνα περιβάλλον πού δέν τούς πρόσφερε ἀγάπη; Μἠπως εἶναι μιά προσπάθεια διαφυγῆς ἀπό μία ζωή πού εἶχε χάσει τό νόημά της; ( ὅταν διώξαμε τόν Θεό ἀπ’ αὐτή); Ὅμως, τό μῖσος δέν ἀποτελεῖ λύση στό μῖσος, οὔτε τό βύθισμα στό βαθύτερο σκοτάδι σηματοδοτεῖ τή διέξοδο ἀπό τό σκοτάδι. Παλληκάρι δέν εἶναι ὅποιος τραβᾶ τό κακό στά ἄκρα, ἀντίθετα σ΄τη συμβατική κοινωνική λογική, ἀλλ’ ὅποιος ἀντιστέκεται στό παρά φύσιν κακό ( ἐντός ἤ ἐκτός τοῦ κοινωνικοῦ κατεστημένου) ἀκόμη κι ὅταν αὐτό γίνεται ρεῦμα πού παρασύρει στό διάβα του τήν ἀνθρωπότητα ὅλη.
Ἡ ἁμαρτία καί ἡ ψυχή
Μιά πιστή περιγραφή τοῦ πῶς ἡ ἁμαρτία καί τελικῶς αὐτός ὁ ἴδιος ὁ διάβολος κυριεύει τήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου, πού φθάνει στό σημεῖο νά γίνει « ναός τοῦ σατανᾶ» μᾶς δίνει ἕνας σύγχρονος ἅγιος·
« Ἡ κακία εἶναι ξένη στή φύση τῆς ψυχῆς μας...Ἀλλά ἡ συνάντηση τῆς ψυχῆς μέ τήν ἁμαρτία εἶναι ἐκουσία, δέν τῆς ἔχει ἐπιβληθεῖ...Αὐτός ὁ ξένος, ἡ ἁμαρτία, βαθμιαῖα εἰσδύει στήν ψυχή, βαθμιαῖα αὐξάνει μέσα της καί δικτυώνεται μέ ὅλα τά μέρη, ὡς ὅτου κυριεύσει καί τήν ἴδια τή βάση τῆς ψυχῆς...Ἡ πορεία τῆς διεισδύσεως τῆς ἁμαρτίας στήν ψυχή καί τοῦ ριζώματός της μέσα στήν ψυχή μοιάζει μέ τό ρίζωμα ἑνός μεγάλου δένδρου στά βάθη τῆς γῆς. Ὅπως τό δένδρο μέ τίς ρίζες του εἰσδύει στά βάθη τῆς γῆς, ἔτσι καί ἡ ἁμαρτία, μέ τίς ρίζες της εἰσδύει «εἰς τάς νομάς τῶν βαθυτάτων τῆς ψυχῆς ταμείων»... Ἡ ἕνωση αὐτή τῆς ψυχῆς μέ τήν ἁμαρτία μᾶς κάνει νά σκεφτόμαστε ὅτι ἡ ψυχή εἶναι τό σῶμα στό ὁποῖο ντύνεται ἡ ἁμαρτία...ἡ συνὐφανση τῆς ἁμαρτίας μέ τήν ψυχή φθάνει σέ τέτοια ἕνωση, ὥστε ὁ ἄνθρωπος ὡς ἄνθρωπος εἶναι ἀπόλυτα ἀνίκανος νά τίς διαχωρίσει.
Ἡ ψυχή βαθμιαῖα δέχεται ὅλες τίς ἰδιότητες τῆς ἁμαρτίας, μορφώνεται σύμφωνα μέ τήν εἰκόνα τῆς ἁμαρτίας, ὁμοιώνεται μέ τόν διάβολο καί ἀποβαίνει «κοινωνική καί ἀδελφή δαιμόνων». Ἀνέκαθεν ὄντας ἡ ψυχή ὅλη φῶς, ὅλη ὀφθαλμός, τώρα γίνεται σκοτεινή καί τυφλωμένη, διότι «τετύφλωται ὑπό τοῦ σκότους τῆς ἁμαρτίας».
...Ἡ τυφλωμένη ψυχή στά σκοτεινά βάθη ἔχει τήν ἁμαρτία ὡς δημιουργική ἐνέργεια. Ἡ ἁμαρτία κατά τήν «οὐσία» της εἶναι σκοτάδι, ἕνα πυκνό καταπέτασμα, πού ὁ διάβολος τοποθετεῖ ἀνάμεσα στό θεό καί τή θεοειδῆ ψυχή τοῦ ἀνθρώπου. Ἁμαρτάνοντας ἡ ψυχή ντύνεται τό σκοτάδι τό πυκνό καί πονηρό... Τό κακό καί ἀκάθαρτο πνεῦμα ζώντας μέσα στήν ψυχή τήν κάνει κακή καί μολυσμένη...Ἡ ἁμαρτία εἶναι λέπρωσις, κάνει τήν ψυχή λεπρή...Ὅπου ἐγκαθιδρύεται τό κακό, ἐκεῖ ἐγκαθιδρύεται καί ὁ θάνατος».
«Τά μικρόβια τῆς ἁμαρτίας μολύνουν τήν ψυχή ὡς τά κατώτατα μέρη, εἰσδύουν σέ ὅλα τά μέλη της, ὡς ὅτου περάσουν καί τόν ὀφθαλμό της, τό νοῦ. Ὁ νοῦς βαθμιαῖα γίνεται ἁμαρτωλός, λέει ὁ ἁγ. Μακάριος. Ἀφοῦ γίνει ἁμαρτωλός, ὁ νοῦς ντύνεται τό διάβολο. Ὁ Σατανᾶς κατέχει τό νοῦ. Καί μάλιστα ὁ νοῦς φθάνει σέ σημεῖο ἁμαρτωλότητος πού νά καταντᾶ «ναός τοῦ Σατανᾶ», ὅπου λατρεύεται ὁ Σατανᾶς μέ τίς λεγεῶνες τῶν ἀκαθάρτων πνευμάτων, πού πλημμυρίζουν τό νοῦ μέ τή δυσωδία τους.
Τό βασιλικό μέρος τῆς ψυχῆς, ὁ νοῦς, μέ τόν ὁποῖο καθορᾶται ἡ Θεότητα εἶναι ὁ κύριος στόχος τῆς δραστηριότητος τοῦ Σατανᾶ. Μέ τήν παράβαση τοῦ Ἀδάμ ὁ Σατανᾶς πετυχαίνει τό στόχο του...ὁ ἄλλοτε βασιλιᾶς τῆς ἀνθρώπινης προσωπικότητος, ὁ νοῦς, γίνεται δοῦλος τῆς ἁμαρτίας καί μέσα του ἕρπει καί φωλιάζει ὁ ὄφις τῆς ἁμαρτίας, ὁ ὁποῖος διασκορπίζει τήν κακία στό νοῦ...ὁ ἄλλοτε ἐλεύθερος, γίνεται δέσμιος τῆς ἁμαρτίας καί τόν περικυκλώνουν «τά τείχη τῆς κακίας». Ἀποκλεισμένος ἀπό τήν ἁμαρτία ὁ νοῦς, ἐκδηλώνει τή δραστηριότητά του μέσα ἀπό τήν κατηγορία τῆς ἁμαρτίας...
Ἡ ἁμαρτία δέν πραγματοποιεῖται ἔξω ἀπό τή βούληση...Ἡ βούληση εἶναι ὁ ἀγωγός, μέσα ἀπό τόν ὁποῖο τό κακό διοχετεύεται στόν ἄνθρωπο...[37]
Ἀλλά ἀκόμη καί γιά τόν ἄνθρωπο πού ζεῖ μέσα σ’ αὐτή τἠν τραγική κατάσταση πού τυραννεῖ καί καταδυναστεύει τό νοῦ καί τήν ψυχή, ὑπάρχει φῶς. Στό χέρι του εἶναι νά τό δεχθεῖ· ἡ ἀγάπη ὅμως γιά τήν ἁμαρτία καί ὁ ἐσωτερικός ἔλεγχος πού αἰσθάνεται ἀπ’ αὐτό τόν φέρνει στό σημεῖο ὄχι ἁπλῶς νά τό ἀρνηθεῖ, ἀλλά νά τό μισήσει.
«Σ’ ὁλόκληρο τό ἀνθρώπινο γένος ὁ Θεάνθρωπος εἶναι ἡ μοναδική ἀληθινή ἀγάπη, ζωή, φῶς, ἀθανασία, αἰωνιότητα, ἀλλά οἱ ἄνθρωποι Τόν μισοῦν, γιατί ἀγάπησαν τήν ἁμαρτία, τό σκοτάδι, τό θάνατο (Ἰω. 15, 18-16, 4). Ὁ Σωτήρ Χριστός ἦλθε στόν κόσμο γιά νά σώσει τούς ἀνθρώπους ἀπό τό κακό καί τήν ἁμαρτία. Ἀλλ’ οἱ ἄνθρωποι ἀγαπώντας τήν ἁμαρτία καί τό κακό, δέν ἀγαποῦν τό Σωτῆρα, πού ἐκμηδενίζει αὐτό ἀκριβῶς πού τούς εἶναι τόσο προσφιλές καί εὐχάριστο, τήν ἁμαρτία δηλ. Καί τό κακό. Τό σκοτάδι μισεῖ τό φῶς, τό κακό μισεῖ τό ἀγαθό, ὁ διάβολος μισεῖ τό Θεό (πρβλ. Ἰω. 3, 19-20). Γιά τόν ἴδιο λόγο οἱ φιλαμαρτήμονες ἄνθρωποι μισοῦν καί τούς μαθητές τοῦ Χριστοῦ. Διότι οἱ μαθητές τοῦ Χριστοῦ ἐναντιώνονται στούς φιλόκοσμους ἀνθρώπους καί ἀντιπαραθέτουν: κατά τοῦ κακοῦ τό ἀγαθό τοῦ Χριστοῦ, κατά τοῦ σκότους τό θεῖο φῶς, κατά τῆς ἃμαρτίας τήν ἀρετή, κατά τοῦ θανάτου τή θεία ἀθανασία, κατά τοῦ ψεύδους τήν ἀλήθεια τοῦ Θεοῦ, κατά τοῦ διαβόλου τό Θεό. Ὁ κόσμος ὅμως τά μισεῖ ὅλα αὐτά, διότι εἶναι βυθισμένος στό κακό, τήν ἁμαρτία, τό θάνατο, τό ψεῦδος καί τό διάβολο ( Ἰω. 16, 18-19)[38].
Ὁ μεγαλύτερος πάντως κίνδυνος παραμένει ἡ ἀπελπισία. Γι’ αὐτό ὁ γέροντας Παΐσιος ἔλεγε· · «Νά μήν ἀπελπίζονται ὅσοι βρίσκονται μέσα στόν κόσμο, ὅταν εἶναι κυριευμένοι ἀπό πολλά πάθη καί ἡ φύση τους εἶναι ἄτακτη καί τρέχει μέ ὁρμή στήν κατηφόρα, ἀλλά νά ἐλπίσουν στήν παντοδυναμία τοῦ Θεοῦ καί νά στρίψουν τό τιμόνι τῆς γερῆς τους μηχανῆς στό δρόμο τοῦ Θεοῦ, τῆς ἀνηφόρας, καί πολύ γρήγορα θά προσπεράσουν ἄλλες βραδυκίνητες μηχανές πού τρέχανε μπροστά ἀπό πολλά χρόνια στό δρόμο τοῦ Θεοῦ»[39].
_______________________________________________
Οἱ Cradle of Filth (στά ἑλληνικά «Ἄντρο τῆς διαφθορᾶς» ἤ «Λίκνο τῆς ἀκαθαρσίας») τό ὄνομά τους τό διάλεξαν, διότι, ὅπως λένε, «ταιριάζει στήν μουσική μας» καί σ’αὐτό πού εἴμαστε»[1]. Οἱ C.O. F. Δέν εἶναι κάποιο συγκρότημα ἄγνωστο γιά τούς ὀπαδούς τῆς heavy metal μουσικῆς. Ἀποτελοῦν «τό πιό ἐπιτυχημένο ἐμπορικά black metal συγκρότημα τοῦ πλανήτη»[2]. Μιά μικρή περιγραφή τῆς μουσικῆς τους ἀπό συντάκτες τοῦ εἴδους· «Βαρειές, δυναμικές, τσαμπουκαλίδικες καί μελωδικές ὅσο πρέπει (κιθάρες)... Ἔχοντας πάρει βάσεις ἀπό παραδοσιακό metal τύπου IRON MAIDEN (δηλαδή διπλές κιθαριστικές ἁρμονίες) καί ἀπό παλαιομοδίτικο thrash καί death metal, τά ἔχουν ἀναμίξει μέ gothic ἀτμόσφαιρα καί black metal αἰσθητική! Ὁ ἐφιάλτης πού δημιουργοῦν τά ...πλῆκτρα ἐναρμονίζεται ἀπόλυτα μέ τή δαιμονική φωνή τοῦ Danni, ὁ ὁποῖος καί αὐτός παραδόξως ἔχει πάψει νά θυμίζει τόν Daffy Duck! Οἱ κιθάρες, ὅταν δέν μᾶς βομβαρδίζουν μέ ἐκρηκτικά riffs συναγωνίζονται τίς μελωδικές γραμμές τῶν πλήκτρων, τίς ὁποῖες ὑποβοηθοῦν ἰδιαίτερα πετυχημένα τά σκοτεινά ὀπερετικά φωνητικά! ...μπαράζ ἐναλλαγῶν ρυθμῶν, ταχυτήτων καί μελωδιῶν. Κύριο μέλημα τοῦ συγκροτήματος εἶναι ἡ δημιουργία τῆς σωστῆς ἀτμόσφαιρας, ἔτσι ὥστε νά σέ μεταφέρει αὐτόματα στόν κόσμο τοῦ «Midian»[δηλαδή στήν γῆ Μαδιάμ, βλ΄Πράξ. 7,29], τόν τόπο πού κατοικοῦν ὅλα τά πλάσματα τῆς νύχτας. Οἱ С. O. F. τό καταφέρνουν αὐτό ἄψογα, δίνοντας ἕνα συμφωνικό χαρακτήρα στό album, χωρίς αὐτό νά σημαίνει ὅτι ὑστεροῦν σέ ἐπιθετικότητα...»[3]
Μέλη τοῦ συγκροτήματος εἶναι οἱ· Danni Filth (τραγουδιστής, στιχουργός καί κύριο μέλος τοῦ συγκροτήματος), Paul Allender (κιθάρα), Jian Pyres(κιθάρα) Robir Graves ( μπάσο), Adrian Erladson (τύμπανα), Martin Powell( πλῆκτρα). Μέχρι σήμερα κυκλοφόρησαν τούς ἑξῆς δίσκους ·«The principle of evil made flesh», «Vampire Dusk... and her embrace» «Cruelty and the beast», «Midian».
Οἱ βλασφημίες
Οἱ C.O.F. δέν ἀντιτίθενται ἁπλῶς θεωρητικῶς στήν πίστη τοῦ Χριστιανισμοῦ. Βρίζουν μέ τό χυδαιότερο τρόπο αὐτά τά ἴδια τά ἱερά πρόσωπα τῆς πίστεως μέ λόγια καί εἰκόνες στά ἐξώφυλλα τῶν δίσκων τους, τίς ἀφίσσες τους, τίς μπλοῦζες( t- shirts) πού φτιάχνουν γιά τούς ὀπαδούς τους. Ἐπιτίθενται δέ ἀποκλειστικῶς πρός τόν Χριστιανισμό, ὅπως καί τά ἄλλα συγκροτήματα τοῦ εἴδους( π.χ. οἱ Christian Death, μέ τούς ὁποίους συνεργάζονται στενά οἱ C.O. F.). Παραθέτουμε μερικά δείγματα τῶν βλασφημιῶν τους·
«Ἄνοιξη τοῦ 1996. Τό «Vampire: Dark Fairytales in Phallustein» κυκλοφορεῖ καί συγκλονίζει... Οἱ πωλήσεις τοῦ «Principle of evil made flesh» δημιουργοῦν ἕνα budget ἱκανό νά τροφοδοτήσει τά φιλόδοξα εἰκαστικά σχ΄δια τῶν Βρεττανῶν. Αἷμα καί σάρκα καί ἀκόμη περισσότερη σάρκα σ’ἕνα καλλιτεχνικῶς πορνογραφικό lay out ἀποκορύφωμα τοῦ ὁποίου ἀποτελεῖ τό ἐξώφυλλο, ὅπου ἡ μελαχροινή δαιμόνισσα περιθάλπει μιά «ἁγνή ξανθιά στολισμένη μέ ἀκάνθινο στεφάνι καί λευκό σεντόνι σέ συμβολισμό ἑνός θηλυκοῦ Χριστοῦ...
T- shirts μέ σάρκα σέ βλασφημίες( βλέπε ἀνάποδα σταυρωμένος θηλυκός Χριστός μέ τή διάσημη λεζάντα «Desire me like Satan» ) t-shirts μέ fetish[4], t-shirts μέ «παράνομες» βλασφημίες (βλέπε καλόγρια νά «τή βρίσκει» μέ ἕνα σταυρό ὑπό λεζάντα « Vestal masturbation» καί νά «στέλνει» ἕναν ἄμοιρο νέο στή φυλακή!) posters, σημαῖες[5] . Στό ἐξώφυλλο τοῦ «Cruelty and the beast» «θά βροῦμε πέρα ἀπό τήν κόμισσα ἕναν κερασφόρο Danni νά κρατᾶ τό ἀκάνθινο στεφάνι τοῦ ἐσταυρωμένου χαμογελώντας...»[6].
(Ἀπό συνέντευξη μέ τόν τραγουδιστή, στιχουργό καί βασικό μέλος τοῦ συγκροτήματος Danni).
- Ἡ φράση «Jesus is a cunt»[7], πού βρισκόταν τυπωμένη στό γνωστό t-shirt σας και εἶχε ὁδηγήσει κι ἕνα ὀπαδό σας στά δικαστήρια, θά μποροῦσε νά θεωρηθεῖ ὡς τό «γνωμικό» τοῦ συγκροτήματός;
- Ἦταν μιά πρώϊμη δήλωσή μας, τήν ὁποία βάλαμε σ’ἐκεῖνο τό t- shirt καί πού ἀκόμη ὑποστηρίζουμε. Ἐμεῖς τότε εἴχαμε τά... νά τυπώσουμε αὐτή τή γενναία δήλωση μας σέ μπλουζάκι, ὅταν οἱ ἄλλοι δέν τολμοῦσαν· σήμερα, ὅλοι κάνουν πιά τό ἴδιο. Τό motto μας εἶναι αὐτό πού εἶχε πεῖ ὁ Aleister Crowley, τό «do what thou will »[8].
«I raped the Virgin Mary and hung the bastard Christ»· ἀκατανόμαστες ὕβρεις πού περιέχονται σέ ἀφίσα τους πού διαφημίζει τό δίσκο τους «The principle of evil made flesh»[9].
Ἀπροκάλυπτος Σατανισμός
Γιά τόν τραγουδιστή τους «Οἱ C.O.F. εἶναι ἕνα black metal συγκρότημα..Γιά μένα τό black metal ἦταν πάντοτε ἕνα εἶδος, θεολογίας τό λιγώτερο»[10]. Τί εἴδους εἶναι αὐτή ἡ θεολογία; Γιά τή θεολογία αὐτή δέν ὑπάρχει καλό καί κακό· «τό καλό καί τό κακό εἶναι κώδικες πού χρησιμοποιοῦν οἱ κατώτεροι πνευματικά ἄνθρωποι», λέει ὁ πρῶτος ντράμερ τους Jon[11].
Ἡ πηγή τῆς «θεολογίας» τους ἀποκαλύπτεται ὅταν ὁ δημοσιογράφος τούς ρωτάει· «Εἶστε μιά μπάντα μέ ἔντονα θεατρικά στοιχεῖα ἐμπνευσμένα ἀπό τήν ἀποκρυφιστική καί Σατανιστική παράδοση. Πόσο σοβαρή εἶναι ἡ ἐνασχόλησή σας μέ αὐτά τά θέματα καί πόσο ἐπηρεάζουν τήν καθημερινή σας ζωή»;
Jon : «Ἀσχολούμαστε ἀρκετά χρόνια ὁ καθένας ξεχωριστά μέ τόν ἀποκρυφισμό καί τό Σατανισμό. Κάποια μέλη μας εἶναι σέ ὑψηλό ἐπίπεδο, τόσο ἀπό θέμα γνώσεων, ὅσο καί ἀπό θέμα ἐμπειριῶν. Δέν εἴμαστε ὅμως ἀπό αὐτούς πού τό διαφημίζουν σέ κάθε μας συνέντευξη γιά ἐμπορικούς λόγους. Ἔχω βαρεθεῖ νά διαβάζω μεγαλόστομες δηλώσεις ἀπό συγκροτήματα καί μουσικούς. Αὐτό εἶναι κάτι προσωπικό (σ.τ.σ. πού περνᾶ ὅμως στή μουσική καί δι’αὐτῆς καί στούς ὀπαδούς τους). Εἰμαστε σέ ἐπαφή μέ διάφορες ὀργανώσεις, ἀλλά δέν ἀνήκουμε πουθενά ἐπίσημα. Ὅταν παίζαμε στό Los Angeles ἦρθε νά μᾶς γνωρίσει ἡ Zeena Lavey, κόρη τοῦ Anton Lavey (R.I. P) ἀπό τή Church of Satan. Eπίσης ἐδῶ στήν Ἀγγλία εἶμαι σέ ἐπαφή μέ μέλη τῆς Golden Dawn (σ.τ.σ. «Χρυσῆ Αὐγή», ἀγγλική σατανιστική ὀργάνωση) καί διάφορους ἄλλους»[12].
« Ὅλοι μας οἱ στίχοι διακατέχονται ἀπό ἕνα ἀποκρυφιστικό feeling κι ἐκεῖ συναντᾶμε τόν Crowley. Παρ’ ὅλα αὐτά εἶναι ἀρκετά ρομαντικοί πάντα στό σκοτεινό μονοπάτι βέβαια» λέει ὁ ντράμερ τους Jon[13].
« Ὑπάρχουν βαμπίρ σήμερα; »
Ἰδιαίτερη ἀναφορά ἔχουν οἱ C.O.F. στά βαμπίρ, τούς βρυκόλακες, σχεδόν σέ κάθε τους τραγούδι. Εἶναι ἀπό τά πρῶτα συγκροτήματα πού ἀσχοληθηκαν συστηματικά μέ αὐτά καί ἀπετέλεσαν σταθμό ὥστε καί ἄλλα συγκροτήματα νά στραφοῦν πρός αὐτή τή θεματολογία.
Σέ ἐρώτηση δημοσιογράφου πρός τόν ντράμερ τους Nicholas, «τί εἶναι αὐτό πού σᾶς γοητεύει στήν παράδοση αὐτή (ἐνν. τήν βαμπιρική)», ἀπαντᾶ: «Εἶναι μιά παράδοση ἰδιαίτερα γοητευτική. Ἀπ’ τή μιά μεριά ὑπάρχει ἡ σκοτεινή πλευρά κι ἀπ’ τήν ἄλλη μιά ἐρωτική πλευρά καί μιά ρομαντική διάσταση. Ὅ, τι ἔχει νά κάνει μέ παραδόσεις εἶναι πολύ ἑλκυστικό. Γιά παράδειγμα μένουμε σέ μιά περιοχή πού στό Μεσαίωνα ἔκαιγαν μάγισσες. Εἶναι ἕνας τόπος που’ χει ἰδιαίτερο μυστήριο. Πάντως ὅσον ἀφορᾶ τά βαμπίρ, αὐτή ἡ σύνθεση τοῦ σκοτεινοῦ μέ τό ἐρωτικό περνάει ἔντονο μέσα ἀπό τή μουσική μας».
Καί στήν ἐρώτηση τοῦ δημοσιογράφου, «Θά μποροῦσες νά φανταστεῖς τήν ὕπαρξη βαμπίρ σήμερα; Πῶς θά ’ τανε αὐτά;»
«Θά ’ ταν ἀκριβῶς τά μέλη τῶν Cradle of Filth. Ὑπάρχουν βαμπίρ!»[14].
Τό Image- Τό αἷμα καί τά τέρατα
Κάθε συγκρότημα προσπαθεῖ νά δημιουργήσει μιά εἰκόνα, ἕνα image, τό ὁποῖο νά «πουλᾶ». Ἡ εἰκόνα πού ἔχουν δημιουργήσει οἱ C.O.F. εἶναι γεμάτη ἀπό αἵματα, τέρατα, βρυκόλακες, καί ὅ,τι πιό τρομακτικό θά μποροῦσε νά ὑπάρξει. Οἱ ἰδιοι ἰσχυρίζονται πώς « δέν τό κάνουν γιά τήν ’κονόμα». Γιατί ὅμως τό κάνουν; Θεμα προσωπικῆς διαστροφῆς; ἤ συστηματικοῦ προσηλυτισμοῦ;
Στό video-clip «From the Cradle to enslave» χρησιμοποιήθηκαν πάνω ἀπό 120 γαλόνια (540 λίτρα περίπου) ψεύτικου αἵματος ἐνῷ έμφανίζονται διαρκῶς διάφορα τέρατα (gnomes) καί βαμπίρ, στό τέλος δέ μιά γυναίκα-βαμπίρ, πού σαγηνεύει τόν τραγουδιστή, βγάζει τήν καρδιά του καί τόν ὑποχρεώνει νά τήν φάει[15]. Αὐτό τό βίντεο-κλίπ θά προβάλλεται στό τμῆμα «Θόλος τῆς χιλιετίας» τοῦ Μουσείου τῆς Βρεττανικῆς Ἱστορίας...ὥστε νά παρουσιάζει τήν ἀρχαία ἀγγλική γλῶσσα ( τήν ὁποία χρησιμοποιοῦν οἱ C.O.F. στούς στίχους τους) μέ σύγχρονη χρήση. Τό ἐκθεσιακό αὐτό βίντεο θά προβάλλεται ἐπίσης σέ σχολεῖα καί πανεπιστήμια σ’ ὁλόκληρη τήν Ἀγγλία[16].
Στίς συναυλίες τους παρουσιάζονται γυναῖκες μέσα σέ κλουβιά, ἡμίγυμνες γυναῖκες[17], ἐνῷ σέ μία ἀπ’ αὐτές, στo Ἀστόρια τοῦ Λονδίνου ( 5-6-1998) ἔσπασαν ἕνα μεγάλο σταυρό![18]
Δέν εἶναι τυχαῖο ὅτι ὁ δάσκαλος τοῦ νεοσατανισμοῦ Κρόουλυ εἶχε διδάξει σεξουαλικές διαστροφές πού θεωροῦσε «πράξεις σεξουαλικῆς μαγείας» καί εἶχε «πρακτική νά ἀφοδεύει πάνω στό χαλί καί νά ὑποστηρίζει πώς τά κόπρανά του εἶναι ἅγια»[19].
Καί γιά τούς C.O.F. « τό σέξ εἶναι ἡ κινητήρια δύναμη τοῦ πλανήτη»[20]. Τά πιό σημαντικά πράγματα στή ζωή τους εἶναι· «vampires, perversion (διαστροφές), sex, Satan, music,… drugs ( ναρκωτικά), ἀλκοόλ»[21].
« Ἀπ’ ὅ,τι φαίνεται vampire γιά σᾶς σημαίνει ὄμορφες ἀμφισεξουαλικές γυναῖκες. Γιατί δέν χρησιμοποιεῖτε ἀρσενικά vampire ἀρχέτυπα πού εἶναι πιό ἐπικεντρωμένα στή δύναμη καί ὄχι στό σέξ;»
-Ἐμεῖς εἴμαστε τ’ ἀρσενικά vampires. Οἱ γυναῖκες εἶναι ἁπλᾶ ἡ ὄμορφη πλευρά τοῦ θεάματος»[22].
«Οἱ Cradle of Filth εἶναι πλέον μία αὐθάδης, «ἀποδιοπομπαία» ἐπιχείρηση»[23] .
Καλλιτεχνικές ἐπιρροές καί διασυνδέσεις
Ἐμπνευστές τῶν C.O.F. εἶναι οἱ «Byron, Shelley, D’ Annunzio, Nitzche, Crowley, Stoker, Beaudlaire, Poe»[24], βαμπιρικές ταινίες καί βιβλία[25].
Ἕνα ἄλμπουμ ὁλόκληρο τό ἐμπνεύστηκαν ἀπό τήν αἱματοβαμμένη Οὐγγαρέζα κόμισσα Elisabeth Batory, πού τούς φάνηκε «ἀρκετά περίεργη καί ἀποτρόπαια γοητευτική!»[26].
Τό ἐξώφυλλο ἑνός ἄλμπουμ τους «εἶναι φτιαγμένο ἀπό τόν J. Potter, ὁ ὀποῖος ἔχει δουλέψει καί σέ ταινίες τρόμου, ὅπως τό Necronomicon[27].
Ἡ συνεργασία τῶν C.O.F. μέ τόν Potter δέν εἶναι τυχαία· « Οἱ εἰκόνες του προκαλοῦν τά ἰδια σκοτεινά, διεστραμμένα συναιασθήματα στόν κόσμο πού προκαλεῖ ἡ μουσική μας. Εἶναι ἡ ἀντιστοιχία μας στό ὀπτικό ἐπίπεδο!...Εἶναι ἕνας...καταπληκτικός καλλιτέχνης ἀλλά μέ πολύ ἄρρωστο, διαστροφικό ἐσωτερικό κόσμο. Εὐτυχῶς γιά μᾶς, ἀποτυπώνει τήν γκροτέσκο αἰσθητική καί τό νοσηρό ψυχισμό του στήν τέχνη του»[28].
Καί οἱ ἴδιοι οἱ C.O. F. ἑτοιμάζουν μία ταινία τρόμου μέ σενάριο «ἀρκετά περίεργο, ἀκραῖο καί σοκαριστικό...Θά προβληθεῖ μόνο μέσῳ Internet γιά νά ἀποφύγουμε τά προβλήματα καί τή λογοκρισία. Ἔχει ἀπίστευτα ἀκραῖες σκηνές»[29]. «Πρόκειται γιά κάτι «ἄρρωστο»...μιά ψυχολογικά διαταραγμένη ταινία πού δέν θά περάσει τήν ἐπιτροπή λογοκρισίας σέ πολλές χῶρες, καί αὐτό ἦταν μέσα στίς ἐπιδιώξεις τοῦ σκηνοθέτη Alex Chanton. Πάντως, ἤδη ἔχει δεχτεῖ προσφορές ἀπό καλωδιακά δίκτυα στίς ΗΠΑ, τόν Καναδᾶ καί τήν Ἰαπωνία...»[30]. Μέ τέτοιες ἀκραῖες ἱστορίες τρόμου φυγαδεύεται ὅ, τι ὑγιές καί ὄμορφο ἔχει ἀπομείνει στίς ψυχές τῶν νέων καί ἔρχεται ἡ σταδιακή ἀποκτήνωση.
Στόν τομέα τῆς μουσικῆς δηλώνουν θαυμαστές τῶν Iron Maiden (οἱ εἰσαγωγεῖς ἀποκρυφιστικῶν καταστάσεων στή μουσική). Θεωροῦν τούς ἑαυτούς τους « πολύ ὑπερήφανους, ὅταν σέ κάποια σημεῖα ἀκούγονται σάν αὐτούς»[31].
Ἐπιδράσεις στούς ἄλλους
Οἱ ἴδιοι οἱ C.O.F. θεωροῦνται ἀνανεωτές τοῦ black metal καί τό πιό ἐμπορικό συγκρότημα τοῦ εἴδους πού δημιούργησε «σχολή» στό εἶδος μέ πολλούς μιμητές. Ἡ ὑποδοχή πού εἶχαν ἀπό τούς ὀπαδούς τῆς χέβι μέταλ ῆταν ἀπρόσμενη ἀκόμη καί γιά τούς ἴδιους· «Ἡ ἀνταπόκριση πού ἔχουμε εἶναι ἐκπληκτική! Φαίνεται ὅτι αὐτό πού κάνουμε χτυπᾶ κατ’ εὐθείαν στίς ψυχές καί τίς μαυρίζει» (κιθαρίστας Jian)[32]
Δέν μπορεῖ κάποιος νά ἰσχυριστεῖ ὅτι ἀκούει μόνον τή μουσική καί ἀδιαφορεῖ γιά τούς στίχους καί τίς πεποιθήσεις τους. Οἱ ἴδιοι λένε, ὅτι ἐπιδιώκουν «νά ἀκούγονται οἱ στίχοι, ἕνα στοιχεῖο πού θεωροῦμε πολύ σημαντικό»[33].
Ἀντιδράσεις
Ἐκτός ἀπό τίς καταδίκες παιδιῶν γιά μπλοῦζες τοῦ συγκροτήματος, συναυλίες τους ἀπαγορεύθηκαν στήν Ἀμερική, ἀκόμη καί ἡ «Ὁλλανδική ἐκκλησία» ζήτησε ν’ἀπαγορευτεῖ τό βίντεο-κλίπ «From the cradle to enslave»[34].
Ἀκόμη καί μέσα στό Internet ὐπάρχουν σελίδες δημιουργημένες ἀπό ἀνθρώπους πού τούς κατηγοροῦν. Οἱ C.O.F. ἀπορρίπτουν ὅσους ἀσκοῦν κριτική, χωρίς νά ἀντιπαραθέτουν ἐπιχειρήματα, ἀλλά ἐπιστρατεύοντας κατηγορίες ἐναντίον τους ὡς «στενόμυαλους ἀνθρώπους πού δέν ἔxουν ποῦ ἀλλοῦ νά διαθέσουν τό χρόνο τους» καί φθονερούς γιά τήν ἐπιτυχία τῶν C. O. F.[35].
Τόν Ἰούλιο εἶχαν προγραμματίσει συναυλία στήν Ἀθήνα στά πλαίσια μεγάλου φεστιβάλ σέ χῶρο που εἶχε παραχωρηθεῖ ἀπό τό Ὑπουργεῖο περιβάλλοντος Χωροταξίας καί Δημοσίων Ἔργων, ἀλλά ματαιώθηκε ἀπό τούς ἴδιους γιά προσωπικούς λόγους. Πάντως μᾶς ἐπισκέφθηκαν τό 1999 καί ἔπαιξαν στη Θεσσαλινίκη καί τήν Ἀθήνα στίς 11 καί 12 Νοεμβρίου 2000 ἀντίστοιχα σέ μουσικά κλάμπ (Μῦλος – Ρόδον).
Ἐάν ὁ θεοσοφικοῦ τύπου φυλετικός ἀποκρυφισμός τοῦ Χίτλερ ὁδήγησε στό αἱματοκύλισμα τῆς ἀνθρωπότητος καί σέ φρικαλεότητες ὅπως αὐτές στό Κομμένο[36] οἱ ὁποῖες θά μποροῦσαν νά ἀποτελέσουν προσφιλῆ ταινία τρόμου γιά τούς C.O.F., τότε ποῦ θά βγάλει ὁ σημερινός ἄκρατος ἀπροκάλυπτος καί ἀνεμπόδιστος βαρβαρικός νεοσατανισμός; Εἶναι καιρός πνευματικῆς ἀνασυγκροτήσεως γιά τήν ἀντιμετώπιση τῶν πραγματικών «θηρίων τῆς κολάσεως».
Μήπως ὅμως τά παιδιά πού προβάλλουν αὐτό τό μῖσος, ἀντιδροῦν ἔτσι σ’ ἕνα περιβάλλον πού δέν τούς πρόσφερε ἀγάπη; Μἠπως εἶναι μιά προσπάθεια διαφυγῆς ἀπό μία ζωή πού εἶχε χάσει τό νόημά της; ( ὅταν διώξαμε τόν Θεό ἀπ’ αὐτή); Ὅμως, τό μῖσος δέν ἀποτελεῖ λύση στό μῖσος, οὔτε τό βύθισμα στό βαθύτερο σκοτάδι σηματοδοτεῖ τή διέξοδο ἀπό τό σκοτάδι. Παλληκάρι δέν εἶναι ὅποιος τραβᾶ τό κακό στά ἄκρα, ἀντίθετα σ΄τη συμβατική κοινωνική λογική, ἀλλ’ ὅποιος ἀντιστέκεται στό παρά φύσιν κακό ( ἐντός ἤ ἐκτός τοῦ κοινωνικοῦ κατεστημένου) ἀκόμη κι ὅταν αὐτό γίνεται ρεῦμα πού παρασύρει στό διάβα του τήν ἀνθρωπότητα ὅλη.
Ἡ ἁμαρτία καί ἡ ψυχή
Μιά πιστή περιγραφή τοῦ πῶς ἡ ἁμαρτία καί τελικῶς αὐτός ὁ ἴδιος ὁ διάβολος κυριεύει τήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου, πού φθάνει στό σημεῖο νά γίνει « ναός τοῦ σατανᾶ» μᾶς δίνει ἕνας σύγχρονος ἅγιος·
« Ἡ κακία εἶναι ξένη στή φύση τῆς ψυχῆς μας...Ἀλλά ἡ συνάντηση τῆς ψυχῆς μέ τήν ἁμαρτία εἶναι ἐκουσία, δέν τῆς ἔχει ἐπιβληθεῖ...Αὐτός ὁ ξένος, ἡ ἁμαρτία, βαθμιαῖα εἰσδύει στήν ψυχή, βαθμιαῖα αὐξάνει μέσα της καί δικτυώνεται μέ ὅλα τά μέρη, ὡς ὅτου κυριεύσει καί τήν ἴδια τή βάση τῆς ψυχῆς...Ἡ πορεία τῆς διεισδύσεως τῆς ἁμαρτίας στήν ψυχή καί τοῦ ριζώματός της μέσα στήν ψυχή μοιάζει μέ τό ρίζωμα ἑνός μεγάλου δένδρου στά βάθη τῆς γῆς. Ὅπως τό δένδρο μέ τίς ρίζες του εἰσδύει στά βάθη τῆς γῆς, ἔτσι καί ἡ ἁμαρτία, μέ τίς ρίζες της εἰσδύει «εἰς τάς νομάς τῶν βαθυτάτων τῆς ψυχῆς ταμείων»... Ἡ ἕνωση αὐτή τῆς ψυχῆς μέ τήν ἁμαρτία μᾶς κάνει νά σκεφτόμαστε ὅτι ἡ ψυχή εἶναι τό σῶμα στό ὁποῖο ντύνεται ἡ ἁμαρτία...ἡ συνὐφανση τῆς ἁμαρτίας μέ τήν ψυχή φθάνει σέ τέτοια ἕνωση, ὥστε ὁ ἄνθρωπος ὡς ἄνθρωπος εἶναι ἀπόλυτα ἀνίκανος νά τίς διαχωρίσει.
Ἡ ψυχή βαθμιαῖα δέχεται ὅλες τίς ἰδιότητες τῆς ἁμαρτίας, μορφώνεται σύμφωνα μέ τήν εἰκόνα τῆς ἁμαρτίας, ὁμοιώνεται μέ τόν διάβολο καί ἀποβαίνει «κοινωνική καί ἀδελφή δαιμόνων». Ἀνέκαθεν ὄντας ἡ ψυχή ὅλη φῶς, ὅλη ὀφθαλμός, τώρα γίνεται σκοτεινή καί τυφλωμένη, διότι «τετύφλωται ὑπό τοῦ σκότους τῆς ἁμαρτίας».
...Ἡ τυφλωμένη ψυχή στά σκοτεινά βάθη ἔχει τήν ἁμαρτία ὡς δημιουργική ἐνέργεια. Ἡ ἁμαρτία κατά τήν «οὐσία» της εἶναι σκοτάδι, ἕνα πυκνό καταπέτασμα, πού ὁ διάβολος τοποθετεῖ ἀνάμεσα στό θεό καί τή θεοειδῆ ψυχή τοῦ ἀνθρώπου. Ἁμαρτάνοντας ἡ ψυχή ντύνεται τό σκοτάδι τό πυκνό καί πονηρό... Τό κακό καί ἀκάθαρτο πνεῦμα ζώντας μέσα στήν ψυχή τήν κάνει κακή καί μολυσμένη...Ἡ ἁμαρτία εἶναι λέπρωσις, κάνει τήν ψυχή λεπρή...Ὅπου ἐγκαθιδρύεται τό κακό, ἐκεῖ ἐγκαθιδρύεται καί ὁ θάνατος».
«Τά μικρόβια τῆς ἁμαρτίας μολύνουν τήν ψυχή ὡς τά κατώτατα μέρη, εἰσδύουν σέ ὅλα τά μέλη της, ὡς ὅτου περάσουν καί τόν ὀφθαλμό της, τό νοῦ. Ὁ νοῦς βαθμιαῖα γίνεται ἁμαρτωλός, λέει ὁ ἁγ. Μακάριος. Ἀφοῦ γίνει ἁμαρτωλός, ὁ νοῦς ντύνεται τό διάβολο. Ὁ Σατανᾶς κατέχει τό νοῦ. Καί μάλιστα ὁ νοῦς φθάνει σέ σημεῖο ἁμαρτωλότητος πού νά καταντᾶ «ναός τοῦ Σατανᾶ», ὅπου λατρεύεται ὁ Σατανᾶς μέ τίς λεγεῶνες τῶν ἀκαθάρτων πνευμάτων, πού πλημμυρίζουν τό νοῦ μέ τή δυσωδία τους.
Τό βασιλικό μέρος τῆς ψυχῆς, ὁ νοῦς, μέ τόν ὁποῖο καθορᾶται ἡ Θεότητα εἶναι ὁ κύριος στόχος τῆς δραστηριότητος τοῦ Σατανᾶ. Μέ τήν παράβαση τοῦ Ἀδάμ ὁ Σατανᾶς πετυχαίνει τό στόχο του...ὁ ἄλλοτε βασιλιᾶς τῆς ἀνθρώπινης προσωπικότητος, ὁ νοῦς, γίνεται δοῦλος τῆς ἁμαρτίας καί μέσα του ἕρπει καί φωλιάζει ὁ ὄφις τῆς ἁμαρτίας, ὁ ὁποῖος διασκορπίζει τήν κακία στό νοῦ...ὁ ἄλλοτε ἐλεύθερος, γίνεται δέσμιος τῆς ἁμαρτίας καί τόν περικυκλώνουν «τά τείχη τῆς κακίας». Ἀποκλεισμένος ἀπό τήν ἁμαρτία ὁ νοῦς, ἐκδηλώνει τή δραστηριότητά του μέσα ἀπό τήν κατηγορία τῆς ἁμαρτίας...
Ἡ ἁμαρτία δέν πραγματοποιεῖται ἔξω ἀπό τή βούληση...Ἡ βούληση εἶναι ὁ ἀγωγός, μέσα ἀπό τόν ὁποῖο τό κακό διοχετεύεται στόν ἄνθρωπο...[37]
Ἀλλά ἀκόμη καί γιά τόν ἄνθρωπο πού ζεῖ μέσα σ’ αὐτή τἠν τραγική κατάσταση πού τυραννεῖ καί καταδυναστεύει τό νοῦ καί τήν ψυχή, ὑπάρχει φῶς. Στό χέρι του εἶναι νά τό δεχθεῖ· ἡ ἀγάπη ὅμως γιά τήν ἁμαρτία καί ὁ ἐσωτερικός ἔλεγχος πού αἰσθάνεται ἀπ’ αὐτό τόν φέρνει στό σημεῖο ὄχι ἁπλῶς νά τό ἀρνηθεῖ, ἀλλά νά τό μισήσει.
«Σ’ ὁλόκληρο τό ἀνθρώπινο γένος ὁ Θεάνθρωπος εἶναι ἡ μοναδική ἀληθινή ἀγάπη, ζωή, φῶς, ἀθανασία, αἰωνιότητα, ἀλλά οἱ ἄνθρωποι Τόν μισοῦν, γιατί ἀγάπησαν τήν ἁμαρτία, τό σκοτάδι, τό θάνατο (Ἰω. 15, 18-16, 4). Ὁ Σωτήρ Χριστός ἦλθε στόν κόσμο γιά νά σώσει τούς ἀνθρώπους ἀπό τό κακό καί τήν ἁμαρτία. Ἀλλ’ οἱ ἄνθρωποι ἀγαπώντας τήν ἁμαρτία καί τό κακό, δέν ἀγαποῦν τό Σωτῆρα, πού ἐκμηδενίζει αὐτό ἀκριβῶς πού τούς εἶναι τόσο προσφιλές καί εὐχάριστο, τήν ἁμαρτία δηλ. Καί τό κακό. Τό σκοτάδι μισεῖ τό φῶς, τό κακό μισεῖ τό ἀγαθό, ὁ διάβολος μισεῖ τό Θεό (πρβλ. Ἰω. 3, 19-20). Γιά τόν ἴδιο λόγο οἱ φιλαμαρτήμονες ἄνθρωποι μισοῦν καί τούς μαθητές τοῦ Χριστοῦ. Διότι οἱ μαθητές τοῦ Χριστοῦ ἐναντιώνονται στούς φιλόκοσμους ἀνθρώπους καί ἀντιπαραθέτουν: κατά τοῦ κακοῦ τό ἀγαθό τοῦ Χριστοῦ, κατά τοῦ σκότους τό θεῖο φῶς, κατά τῆς ἃμαρτίας τήν ἀρετή, κατά τοῦ θανάτου τή θεία ἀθανασία, κατά τοῦ ψεύδους τήν ἀλήθεια τοῦ Θεοῦ, κατά τοῦ διαβόλου τό Θεό. Ὁ κόσμος ὅμως τά μισεῖ ὅλα αὐτά, διότι εἶναι βυθισμένος στό κακό, τήν ἁμαρτία, τό θάνατο, τό ψεῦδος καί τό διάβολο ( Ἰω. 16, 18-19)[38].
Ὁ μεγαλύτερος πάντως κίνδυνος παραμένει ἡ ἀπελπισία. Γι’ αὐτό ὁ γέροντας Παΐσιος ἔλεγε· · «Νά μήν ἀπελπίζονται ὅσοι βρίσκονται μέσα στόν κόσμο, ὅταν εἶναι κυριευμένοι ἀπό πολλά πάθη καί ἡ φύση τους εἶναι ἄτακτη καί τρέχει μέ ὁρμή στήν κατηφόρα, ἀλλά νά ἐλπίσουν στήν παντοδυναμία τοῦ Θεοῦ καί νά στρίψουν τό τιμόνι τῆς γερῆς τους μηχανῆς στό δρόμο τοῦ Θεοῦ, τῆς ἀνηφόρας, καί πολύ γρήγορα θά προσπεράσουν ἄλλες βραδυκίνητες μηχανές πού τρέχανε μπροστά ἀπό πολλά χρόνια στό δρόμο τοῦ Θεοῦ»[39].
_______________________________________________
Σημείωση: Οἱ παραπομπές εἶναι ἀπό τά περιοδικά τοῦ εἴδους· Metal Hammer (M.H.), Metal Invader ( M.I.) καί Razor (R)
[1] Περιοδικό «Metal Invader» τ.2, 12/1996
[2] Μ.Ι. 49,11/2000 . Τό black metal εἶναι ἀπό τά πιό ἀκραῖα παρακλάδια τῆς heavy metal, πραγματικά μαῦρο (black), ὅσον ἀφορᾶ τήν ἀτμόσφαιρα πού δημιουργεῖ καί τίς σατανιστικές καί ἀποκρυφιστικές ἀναφορές.
[3] ὅπου πρ.
[4] Δηλαδή φετιχιστικές ἀναφορές (βλέπε ναζιστικά καπέλα καί λεσβιακοί ἔρωτες ὑπό λεζάντες «Nocturnat Supremacy).
[5] Razor, I, 4/ 2000.
[6] ὅπου παρ.
[7] Ἀκατανόμαστη βλασφημία.
[8] M.Hammer. τ. 190, 10/2000. «Κάνε ὅ,τι θέλεις». Εἶναι ἀπό τούς βασικούς νόμους τοῦ ἐμπνευστοῦ τοῦ νεοσατανισμοῦ Κρόουλυ, πού ὁδηγεῖ σέ περιφρόνηση καί ὑποτίμηση τοῦ συνανθρώπου.
[9] Μ.H. τ. 190, 10/2000.
[10] Μ.Η. τ. 190, 10/2000.
[11] M.H. t. 2, 12/1996
[12] Μ.Η. τ. 49, 11/2000
[13] M.I. τ.2, 12/1996
[14] Μ.Η. τ. 143, 2/1996
[15] Razor τ. 1, 4/2000 καί Μ.Ι. τ. 33, 7/1999
[16] Μ.Ι. τ. 38, 12/1999
[17] Μ.Η. τ. 174, 6/1999
[18] Βλ. ἔνθετο Horror, M.H. τ. 163, 8/1998
[19] π. Ἀντωνίου Ἀλεβιζοπούλου, Νεοσατανισμός, Ἀθήνα, 1996, σελ. 119.
[20] Μ.Ι. τ. 49, 11/2000
[21] Μ.Η. τ. 143, 2/1996
[22] Μ.Ι. τ. 2, 12/1996
[23] Razor, 1-4-2000.
[24] Μ.Η. τ. 143, 2/1996
[25] Μ.Η. τ. 179, 11/1999.
[26] Μ.Ι. τ. 20, 6/1998
[27] M.I. t. 49, 11,/2000. «Νεκρονομικόν» εἶναι βιβλίο τοῦ Λάβκραφτ[1890-1973] πού ἀποτελεῖ θεμελιῶδες κείμενο τοῦ διεθνοῦς σατανισμοῦ καί οἱ τελετές πού περιγράφονται ἐκεῖ στάθηκαν πρότυπο γιά τίς μαῦρες λειτουργίες τοῦ αἰῶνα μας( Βικτ. Νταγκουνάκη, Πῶς τά παιδιά σας μυοῦνται στό σατανισμό, περιοδ. «Ἐνημέρωσις»(Κύπρου) τ. 12, Αὔγ. 1999)
[28] Μ.Ι. τ. 49, 11/2000
[29] Ὅπου παρ.
[30] Μ.Η. τ. 190, 10/2000
[31] Μ.Η. τ. 143, 2/1996
[32] M.I. τ. 49, 11/2000
[33] Ὅπου πρ.
[34] Μ.Ι. τ. 33, 7/1999
[35] M.H. τ. 165, 9/1998
[36] Περιοδ. «Πρός τήν Νίκην» τ. 609, Νοεμ. 2000
[37] π. Ἰουστίνου Πόποβιτς, Ὁδός Θεογνωσίας, ἐκδ. Γρηγόρη, Ἀθἠνα 1984, σελ. 32-35, 40-43.
[38] ὅπου πρ. 318-319
[39] Πρεσβ. Διονυσίου Τάτση, Διδαχές Γερόντων, 1996, σελ. 59
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου